• Peiling

Autisme versus HSP

Niet alleen nieuws, maar ook inspirerende verhalen, opiniestukken en andere interessante content vanuit diverse media.
Gebruikersavatar
Admin
Beheerder
Berichten: 1975
Lid geworden op: 04 jun 2022 13:59
Locatie: Amersfoort
1e diagnose: Autisme
Contacteer:

Autisme versus HSP

Ongelezen bericht door Admin »

Autisme versus HSP

De diagnose autisme is soms moeilijk te stellen, vooral bij vrouwen. Dit komt omdat bepaalde uitingen van autistisch gedrag soms lijken op die van patiënten, lijdend aan borderline, OCS, depressie of andere aandoeningen. Voor de psychiater, die zich niet gespecialiseerd heeft in autisme, is het vaak moeilijk het verschil te zien en de vrouw in kwestie krijgt dan een verkeerde diagnose. Een andere valkuil is dat er vaak gedacht wordt aan hooggevoeligheid (ook door de vrouw zelf). Vrouwen met autisme scoren namelijk onverminderd hoog op HSP-testen. Betekent dit dat ze inderdaad hooggevoelig zijn, of is er iets anders aan de hand?

Prikkelgevoeligheid bij autisme
Een van de meest lastige dingen om te behappen voor een vrouw met autisme, is haar enorme gevoeligheid voor prikkels van buitenaf. Zintuiglijke prikkels, zoals licht, geluid en geur, kunnen zeer sterk binnenkomen, zonder dat de persoon in kwestie het vermogen heeft om te filteren. Wanneer een autistisch meisje in een schoolklas probeert op te letten, kan het zijn dat dit niet lukt omdat ze niet alleen hoort wat de leraar zegt, maar tegelijkertijd wordt afgeleid door een medeleerling, die met haar pen zit te spelen. Ook is het moeilijk zich af te sluiten voor het krassende geluid van diverse pennen op papier. Geluiden van buiten het klaslokaal kunnen ook als zeer vervelend worden ervaren, bijvoorbeeld het schelle geluid van een sirene, of het monotone geluid van een motorzaag in de verte. Licht kan algauw te fel zijn en geuren (zoals deodorant van medeleerlingen) te overweldigend.

Het probleem is dat een meisje of vrouw met autisme 'alles mee krijgt'. Sociaal contact kan daarom heel vermoeiend zijn. Omdat ze uit zichzelf niet begrijpt wat er van haar verwacht wordt, probeert ze zichzelf voortdurend aan te passen en te doen wat iedereen doet. Ze vindt het lastig met gevoelens van anderen om te gaan. Wanneer iemand huilt, weet ze soms niet goed hoe ze daarop moet reageren. Ze vindt het al lastig haar eigen gevoelens te herkennen en te benoemen. Ze voelt een trekkend gevoel in haar borstkas, maar weet pas na een tijdje dat dit verdriet is. Of een 'bal in haar maag' en concludeert pas na uren dat dit woede moet zijn. Een beklemming, en pas later komt het besef dat ze zich machteloos voelt. Wanneer ze hartkloppingen heeft en haar handen trillen, moet ze wel ergens bang voor zijn.

Al deze emoties kosten veel energie en de vrouw met autisme is op haar best als er voldoende momenten zijn waarop ze zich terug kan trekken in haar eigen veilige huis of in haar bed en ze even niemand hoeft te zien, of slechts een klein groepje dierbaren. Het zal niemand bevreemden dat ze graag alleen is en plekken met veel lawaai en drukte, het liefst vermijdt. In haar eigen, gestructureerde en vertrouwde omgeving functioneert ze het best.

De HSP-er
Uit onderzoek is gebleken dat er net zoveel mannen als vrouwen zijn met HSP, maar omdat het vrijwel altijd altijd vrouwen met autisme zijn, die dit stempel krijgen, beperken we ons even tot de vrouwen. Wanneer je HSP-er (Highly Sensitive Person) bent, ben je als het ware hooggevoelig. Mensen met hooggevoeligheid nemen gedetailleerder, subtieler en intenser waar. Wanneer ze een kamer binnenstappen, voelen ze feilloos aan welke sfeer er hangt. In het contact met anderen voelen ze, al voordat hun gesprekspartner iets gezegd heeft, dat deze persoon niet lekker in zijn vel zit en al spoedig nemen ze dit gevoel over. Ze ervaren het gevoel van diegene en worden vaak in vertrouwen genomen, omdat ze de ander 'zo goed begrijpen' Ze vinden het moeilijk andermans problemen los te laten en voelen zich nogal eens verantwoordelijk voor die ander.

Ook hun eigen emoties, zoals blijdschap, verdriet, woede enz. …, worden heel intens beleefd. Ze zijn daarbij nog heel gevoelig voor de signalen van hun eigen lichaam. Warmte of kou kunnen als zeer hinderlijk worden ervaren; daarnaast kunnen ze niet lekker worden als ze niet op tijd kunnen eten of drinken. Een hongergevoel kan hen letterlijk beletten om goed werk af te leveren, dan moeten ze eerst daar iets aan doen.

Prikkels van buitenaf kunnen heel sterk binnen komen. Dit omdat hun zintuigen voortdurend op scherp staan. Juist omdat ze hooggevoelig zijn voor hun eigen emoties en die van anderen, komt ook echt alles binnen. Harde geluiden, zoals een sirene, harde muziek, of een luide gil, kunnen daar nog bij komen en als overweldigend worden ervaren. Ook licht kan al snel te fel zijn en geuren te indringend. HSP-ers zijn snel overprikkeld door de overdaad aan prikkels, die ze binnen krijgen en niet goed kunnen filteren, omdat ze door hun fijngevoelige aard, alles waarnemen.

e nemen immers allerlei subtiele signalen in zich op, die anderen niet eens opmerken. Deze prikkels van buitenaf en van binnenuit kunnen zeer vermoeiend zijn en maken dat iemand uitgeput raakt. Rust zoeken in de eigen vertrouwde omgeving, is dan het enige dat helpt. HSP-ers houden ervan zichzelf terug te trekken en zich te omgeven door hun eigen vertrouwde spullen. Ze houden niet van veranderingen en gedijen het beste als er niet teveel druk op hen wordt uitgeoefend en ze voldoende tijd krijgen om tot zichzelf te komen. Ze vinden het fijn om rust en regelmaat in hun leven te hebben. Omdat ze zo gevoelig zijn, kijken ze niet graag naar gewelddadige films, maar verliezen ze zichzelf in hun rijke gevoelsleven door creatief bezig te zijn, bijvoorbeeld door het schrijven van gedichten of het maken van schilderijen.

Waarom autisme vaak voor HSP wordt aangezien
Wie bovenstaande uitleg over autisme en HSP leest, ontkomt niet aan de gedachte dat veel 'klachten' op elkaar lijken. Niet alleen de autistische vrouw heeft een overgevoeligheid voor prikkels, ook de vrouw met HSP ervaart dit. Waar de autistische vrouw een hekel heeft aan veranderingen en graag heeft dat haar leven gestructureerd verloopt, heeft de vrouw met HSP hetzelfde verlangen.

Beiden eten en drinken graag op vaste tijden en kunnen er niet tegen als ze tijdens hun werkzaamheden gestoord worden of er veel dingen tegelijk van hen verlangd worden, zeker als ze daarbij het gevoel hebben onder tijdsdruk te staan of op hun vingers te worden gekeken. Zowel de vrouw met autisme als die met HSP is graag alleen om de accu weer op te laden. Daarbij houden ze ervan om diepgaande gesprekken te voeren. Allebei houden ze ervan lang door te denken over het waarom van dingen. Ze hebben een neiging tot piekeren en nemen het leven serieus. Vrouwen met HSP kunnen heel creatief zijn, ze zijn authentiek en origineel en kunnen hun daaruit voortvloeiende ideeën met veel bezieling uitwerken. Vrouwen met autisme kunnen een bovenmatige interesse hebben in één specifiek onderwerp en daar een schat aan kennis over vergaren en soms ook delen op wetenschappelijke sites. Ze voelen zich het best als ze daarbij solistisch te werk kunnen gaan; allebei hebben ze veel tijd voor zichzelf nodig. Rust in hun eigen vertrouwde omgeving is daarbij onontbeerlijk. Beiden zijn plichtsgetrouw en perfectionistisch. Wanneer ze ergens voor gaan, willen ze het goed doen.

Niet te negeren verschillen
Oppervlakkig gezien kunnen HSP en autisme op elkaar lijken; toch is er een levensgroot verschil tussen deze twee. Waar het bij HSP eigenlijk om draait, het hooggevoelig zijn ten opzichte van andermans emoties, is dit als het om autisme gaat, vaak volledig afwezig.

Lichaamstaal
De vrouw met HSP is als geen ander in staat te luisteren naar datgene wat juist niet gezegd wordt. Nuances in het stemgeluid, de manier waarop iemand iets zegt en de lichaamstaal die iemand laat zien, worden gemakkelijk waargenomen. Ze registreren feilloos dat iemand iets anders bedoelt dan hij feitelijk zegt. Hierdoor wordt meteen doorzien dat iemand zich bijvoorbeeld vrolijker voordoet dan hij zich voelt. Daarbij heeft de vrouw met HSP een sterk ontwikkeld inlevingsvermogen en neemt ze allerlei subtiele signalen waar die anderen niet opmerken. Ze is bang de ander te kwetsen en vindt het lastig om 'nee' te zeggen, juist omdat ze merkt dat de ander het zo moeilijk heeft.

De autistische vrouw heeft helemaal niets met non verbale communicatie. Ze begrijpt weinig tot niets van lichaamstaal. 'What you see is what you get'. Wanneer iemand tegen haar zegt dat het 'goed' gaat, gelooft zij dit meteen, omdat ze de, geheel hiermee in tegenspraak zijnde lichaamstaal van haar gesprekspartner, niet opmerkt. Ze kan die taal niet 'lezen' en moet het van eerlijke antwoorden hebben. Wanneer zij een kamer binnenstapt, voelt zij niet haarscherp de sfeer aan, zoals haar collega met HSP dit wel kan. Ze is eerder bezig met zichzelf te redden in een sociale situatie, waar de vrouw met HSP meteen de emoties van de anderen opzuigt en daarmee aan de gang gaat.

Overgevoeligheid
Ook overgevoeligheid voor prikkels, die beide vrouwen met elkaar delen, kan vanuit beide aandoeningen verklaard worden. Verklaringen die min of meer haaks op elkaar staan, omdat ze een totaal andere bron hebben. De vrouw met HSP raakt overprikkeld omdat ze situaties om zich heen extreem goed aanvoelt en zelfs de gevoelens van anderen overneemt. Wanneer haar vriendin depressief is, voelt zij haar somberheid.

Een autistische vrouw raakt juist overprikkeld doordat het vermogen een ander aan te voelen en je gedrag daarop aan te passen, nagenoeg afwezig is. Hierdoor moet ze alles met haar verstand beredeneren, wat bergen energie kost. Want ook de autistische vrouw wil het goed doen in het contact met anderen. Ze wil graag haar vrienden een helpende hand bieden en geen sociale blunders maken. Net als de HSP-er is ze erg perfectionistisch, dus draaien haar hersens overuren om erachter te komen, hoe ze in bepaalde sociale situaties het beste kan reageren.

Waar een vrouw met HSP dus een stortvloed aan non verbale communicatie over zich heen krijgt en alle informatie moeilijk kan verwerken, stopt de autistische vrouw al haar energie in het piekeren over hoe ze de afwezigheid van non verbale informatie voor zichzelf kan opvangen. Het staat buiten kijf dat dit de beide vrouwen enorm veel energie kost, al wordt het piekeren vanuit een andere invalshoek gedaan. Beiden hebben na afloop van een sociale activiteit rust en afzondering nodig om de accu weer op te laden.

Zintuiglijke prikkels
Dat zowel de vrouw met autisme als die met HSP overgevoelig is voor zintuiglijke prikkels als licht, geluid en geur, is vanuit beide aandoeningen te verklaren. Ook hier is de reden waarom, totaal verschillend. Bij een HSP-er komt de overgevoeligheid voor licht, geluid en geur doordat ze alles in hun omgeving als een spons opzuigt, speciaal als het gaat om de gevoelens van anderen. Hierdoor raakt ze als het ware overspoeld door alles wat op haar afkomt. Het gevolg is een 'vol hoofd'.

Vrouwen met autisme raken echter overprikkeld omdat alles wat ze zien en beleven, als het ware in een 'grote bak' terecht komt. Waar mensen zonder autisme hun indrukken onbewust filteren in belangrijk en onbelangrijk, is dit vermogen bij de autistische vrouw verminderd of zelfs afwezig. Waar bij doorsnee mensen hun hersenen als zeef fungeren, worden bij de haar alle opgedane indrukken opgeslagen, met als gevolg 'een vol hoofd'.

Wat HSP-testen over het hoofd zien
Bovenstaande verschillen laten niet alleen zien dat autisme heel iets anders is dan HSP, maar zelfs dat het op wezenlijke punten hemelsbreed van elkaar verschilt. Ondanks het feit dat veel vrouwen met autisme voor HSP-er worden aangezien, kun je jezelf afvragen of dit niet net zoiets is als appels met peren vergelijken. Dit komt natuurlijk omdat de uitingsvormen van autisme en HSP op sommige punten behoorlijk overeenkomen. Een HSP-test bestaat uit verschillende stellingen, die ook opgaan voor mensen met autisme. Bijvoorbeeld:
  • Ik voel me niet op mijn gemak bij harde geluiden
  • Ik schrik gemakkelijk
  • Ik werk gewetensvol
  • Ik raak gemakkelijk van mijn stuk als het licht in een ruimte te fel is of de geurtjes erg opdringerig zijn
  • Ik voel me ongemakkelijk als er veel om me heen gebeurt
  • enz. …
Bovenstaande stellingen worden zowel door de vrouw met HSP als die met autisme, met 'ja' beantwoord. Wanneer er veel van dit soort vragen zijn, scoort ook de vrouw met autisme genoeg punten om voor HSP door te gaan. In elke HSP-test staan echter een paar kardinale vragen, die door de autistische vrouw met 'nee' zullen worden beantwoord. Vragen die juist cruciaal zijn als het gaat om wel of geen HSP. Wanneer je deze met 'nee' beantwoordt kun je namelijk haast geen HSP-er zijn. Omdat het bij HSP daarom draait:
  • Ik ben me bewust van subtiele signalen in mijn omgeving
  • Ik word beïnvloed door de stemmingen van anderen
  • Wanneer ik een kamer binnenstap voel ik meteen aan welke sfeer er hangt
  • Wanneer ik een ruimte binnen ga, voel ik meteen wat er veranderd zou moeten worden om een warme sfeer te scheppen
Misschien zou het goed zijn, iemand alleen het etiket HSP te geven, als deze vragen met 'ja' beantwoord worden. Wellicht dat er in dat geval minder vrouwen met autisme onterecht dit etiket opgeplakt krijgen.

Een artikel van Sigrid Landman, o.a. bekend als schrijfster van het boek "Moederen met autisme".
Plaats reactie
  • Vergelijkbare Onderwerpen
    Reacties
    Weergaves
    Laatste bericht