• Peiling

Stand-upcomedian Hannah Gadsby: ‘Blij met de diagnose autisme'

Niet alleen nieuws, maar ook inspirerende verhalen, opiniestukken en andere interessante content vanuit diverse media.
Gebruikersavatar
Admin
Beheerder
Berichten: 1975
Lid geworden op: 04 jun 2022 13:59
Locatie: Amersfoort
1e diagnose: Autisme
Contacteer:

Stand-upcomedian Hannah Gadsby: ‘Blij met de diagnose autisme'

Ongelezen bericht door Admin »

Stand-upcomedian Hannah Gadsby: ‘Ik was zo blij met de diagnose autisme. Alsof ik de sleutels van mijn eigen stad kreeg’

Afbeelding

Met haar verpletterend eerlijke show Nanette gaf stand-upcomedian Hannah Gadsby haar publiek in 2018 een klap in het gezicht. Ze werd er wereldberoemd mee. In haar nieuwe boek blikt ze terug op een tijd waarin alles in haar leven veranderde.

annah Gadsby klonk uitgerust en opgewekt, toen we haar half augustus via Zoom spraken in haar thuisland Australië. Gadsby woont er in de zuidoostelijke regio Victoria, in de buurt van Melbourne, en ze zit – het is nog winter in Australië – nog even lekker thuis voordat ze in september op tournee gaat.

Jenney Shamash, Gadsby’s producer en sinds kort ook haar vrouw, nam als eerste het woord. Nadat Shamash het gesprek had ingeleid kwam Gadsby – op haar verzoek werd zij zonder beeld geïnterviewd – aan het woord. Openhartig antwoordde ze op de vraag of ze meer plezier heeft gekregen in het optreden sinds het succes van haar show Nanette: “Ik ben gelukkiger op het podium, omdat ik ook gelukkiger ben naast het podium.”

Het is een understatement om te zeggen dat er veel is gebeurd in het leven van Hannah Gadsby (44) sinds de opname van haar comedyshow Nanette in juni 2018 op Netflix verscheen. De release bombardeerde haar tot een wereldwijd cultureel fenomeen.

Ze schreef er een boek over, Tien stappen naar Nanette, een inzichtelijke en geestige autobiografie waarin ze uitvoerig beschrijft hoe de voorstelling tot stand kwam. We lezen dat het vanaf het begin de bedoeling was om het publiek ‘een trap in de spreekwoordelijke ballen’ te geven met de voorstelling. En een trap, dat werd het: Nanette is ongekend spannend en emotioneel theater, vol scherpzinnige tirades.

De show begint echter conventioneel, met geestige stand-upcomedy waarin Gadsby vol zelfspot praat over haar lesbische geaardheid en hoe zij door haar uiterlijk vaak voor een man wordt aangezien. Maar na ongeveer 20 minuten neemt de show een wending en stopt Gadsby met grappen maken. Ze wil dan haar échte verhaal vertellen. Over haar moeilijke jeugd vol zelfhaat in Tasmanië, het conservatieve eiland ten zuiden van Australië waar homoseksualiteit tot 1997 nog strafbaar was. Over traumatische, gewelddadige ervaringen uit haar verleden. Ook gaat ze in detail in op een incident ’s avonds laat bij een bushalte, waar Gadsby werd mishandeld door een man die haar uitschold voor ‘lady faggot’.

Gaandeweg werd Nanette ook een maatschappelijke aanklacht tegen een wereld waarin witte mannen als vanzelfsprekend aan de top van de piramide staan en vaak wegkomen met machtsmisbruik. Gadsby, afgestudeerd als kunsthistoricus, maakte dat punt aan de hand van voorbeelden van vrouwonvriendelijke kunstenaars als Pablo Picasso. Gadsby’s show viel in 2018 perfect samen met de #MeToo-beweging, en werd geroemd als een moedig en intelligent pleidooi voor diversiteit.

Op het eerste gezicht is Nanette een aanval op de stand-upcomedy. Gadsby ontleedt hoe grappen werken en zet gaandeweg de lach even helemaal uit. Ze kondigt meerdere keren aan om te gaan stoppen met stand-upcomedy. Toch is dit nooit de essentie geweest van haar betoog geweest, schrijft ze in haar boek. “Ik wilde de mythe van het ‘genie’ afbreken en de aandacht vestigen op de lange geschiedenis van machtsmisbruik die het verhaal van de westerse kunst domineert. Ik wilde de ego’s van gemythologiseerde kunstenaars laten leeglopen en kon daarvoor geen beter medium bedenken dan stand-upcomedy.”

Nanette maakte veel discussie los en ontving ook veel kritiek. Collega-komieken (vooral mannen) vonden dat Gadsby’s show niet tot de stand-upcomedy kon worden gerekend, omdat er te weinig grappen in zaten. In haar boek schrijft Gadsby dat ze die weerstand had verwacht: “Ik had immers een show geschreven waarin ik de twee overgevoeligste doelgroepen aller tijden hekelde: heteroseksuele witte cismannen en zelfgenoegzame comedians. Dus ik heb het aan mezelf te danken.”

Vier jaar nadat Nanette op Netflix is verschenen staat Hannah Gadsby aan de top van de mondiale comedywereld. Want ze is beslist niet gestopt met optreden. Na Nanette maakte ze de geprezen voorstelling Douglas, waarin ze spreekt over haar autisme en waarin grappen weer de boventoon voeren. Dit najaar speelt zij haar nieuwste voorstelling Body of Work, waarmee ze half november ook in de Antwerpse Stadsschouwburg staat.

Je hebt ruim anderhalf jaar over de wereld getoerd met Nanette. Wanneer had je de juiste vorm gevonden voor die show?
“Tijdens de tour veranderde de show voortdurend. Maar de basis ervan stond snel vast. Ik begon met try-outs in januari 2017. Na ongeveer een maand had ik de structuur gevonden waarin ik het verhaal bij de bushalte twee keer vertelde: de eerste keer als een grap, en later in de show het echte verhaal, met de ernstige afloop. Ik wist al snel dat de sterk feministische delen uit de show behoorlijk binnenkwamen bij een deel van het publiek. Dat is tijdens de hele tournee zo gebleven.”

Wat viel je op aan de verschillen waarin mannen en vrouwen reageerden op de show?
“Vroeger, toen ik nog veel in clubs en cafés speelde, merkte ik dat vrouwen en queer personen in het publiek zich ongemakkelijk voelden, alsof ze buiten de groep vielen. Bij Nanette voelde ik voor het eerst in mijn carrière dat ik de heteromannen in die positie plaatste. Een deel van die mannen had daar grote moeite mee. Maar de meesten hebben mijn verhaal in waardigheid tot zich genomen.”

Je schrijft dat de eerste maanden van de tour verschrikkelijk waren. Er zaten hecklers in je publiek die je optreden verstoorden, en dat waren vrijwel altijd mannen.
“Jazeker. Als vrouwen de voorstelling niks vonden, liepen ze gewoon de zaal uit. Mannen riepen soms dingen tijdens het optreden, zoals ‘Ik wil mijn geld terug!’ In het begin van de tournee sneerde ik dan: ‘Wel, ik wil mijn jeugd terug! Dus nu zitten we in een impasse.’ Het type man dat mijn verhaal onderbrak is, denk ik, de man die het niet gewend is om niet gehoord te worden. Daar moesten ze even doorheen.”

In Nanette zeg je dat je gaat stoppen met stand-upcomedy. Veel mensen namen dat serieus. Is het ooit een echte overweging geweest?
“Het diende als lokaas voor het publiek, zodat ze serieus namen wat ik vertelde. Toch waren er tijdens de tournee genoeg moeilijke momenten, waarop ik dacht: ik zou net zo goed kunnen stoppen met deze shit. Maar zeggen dat ik wilde stoppen was vooral een creatieve manier om te zeggen: ik ga niet doen wat jullie van mij verwachten. Het was meer: stoppen met het soort van comedy die ik maakte. Ik wilde niet meer iemand zijn die zichzelf altijd maar naar beneden haalt, maar iemand die ideeën heeft, en een perspectief op de wereld.”

In haar boek legt Gadsby het verschil uit tussen een lagestatuscomedian en een hogestatuscomedian. Gadsby doet al sinds 2006 aan stand-upcomedy en maakte voor Nanette acht langere shows. Lange tijd was zij een lagestatuscomedian: door grappen te maken ten koste van zichzelf, straalde ze uit dat zij minder was dan haar publiek. Soms veranderde Gadsby eventjes in een hogestatuscomedian, namelijk op de momenten dat zij over haar grote passie de kunstgeschiedenis sprak. Hierover toonde ze autoriteit, ze wist meer dan haar publiek.

Gadsby schrijft: “Voor mij is stand-upcomedy altijd een zelfportret geweest. Het publiek heeft al honderden indrukken van een komiek gekregen voordat die de microfoon pakt en begint te praten. Het maakt niet uit hoe slim je bent, je lichaam zal altijd je context zijn. Daarom begon ik altijd met grappen die alle verdenkingen van het publiek over mij bevestigden: ik ben een dikke, sociaal incapabele lesbienne uit Tasmanië. Elke keer dat ik het podium opstapte, maakte ik grappen over mijn uiterlijk. Ik was er erg goed in geworden, maar uiteindelijk was dit natuurlijk niet goed voor mij.”

Ben je, sinds het succes van Nanette, nu permanent een hogestatuscomedian op het podium?
“Ik denk het wel. Omdat ik veel stabieler ben geworden. Zelfspot is en blijft belangrijk, omdat je nu eenmaal niet altijd een winnaar bent in het leven. Omdat zwakten menselijk zijn. Maar ik sta mijzelf nu meer toe mijn zelfvertrouwen te tonen op het podium. Ik heb er ook vrede mee dat er mensen zijn die niet houden van een zelfverzekerde vrouw op het podium. Die willen niks met mij te maken hebben, en dat is prima. (lacht) Voor dat soort bezoekers zijn er nog genoeg andere komieken.”

‘Er wordt gezegd dat de uitweg uit een trauma het vormen van een coherent verhaal is’, schrijf je in je boek. Kun je achteraf zeggen dat het maken en spelen van Nanette jou heeft geholpen in het verwerken van je trauma’s?
“Voordat ik op die vraag inga, wil ik benadrukken dat we nog niet genoeg kennis hebben over het menselijke brein en hoe dat omgaat met trauma om er een wetenschappelijk onderbouwd antwoord op te geven. Ik kan zeggen dat het nu beter met me gaat dan voor Nanette. Er zijn belangrijke dingen in mijn leven veranderd, en dat zou zonder Nanette nooit zijn gebeurd.

“Maar dat komt niet alleen doordat ik mijn ervaringen in een verhaal heb gegoten. Het was ook belangrijk dat de hele wereld het heeft gehoord en dat een groot deel van het publiek er begrip voor toonde. Het was de eerste keer in mijn leven dat ik meer positieve reacties dan negatieve kon horen. Sinds Nanette wil ik zelf ook een beter publiek zijn. Als mensen zich creatief uiten, zijn ze persoonlijke zaken aan het uitpluizen. Dan helpt het als je publiek echt luistert. Het is moeilijk om je op het podium veilig te voelen als dat niet het geval is.”

In 2016 werd Gadsby gediagnosticeerd met autisme. Het bevestigde een vermoeden dat zij al langere tijd had. In 2019 maakte ze er een show over, Douglas. Ze zegt daarin: “De dag dat ik de officiële diagnose kreeg, was een erg goede voor mij. Het voelde alsof ik de sleutels had gekregen van mijn eigen stad. Ineens kreeg ik grip op zoveel zaken die altijd zo verwarrend voor me waren geweest.”

Douglas is de opvolger van Nanette. Wist je al snel dat de show over autisme moest gaan?
“Ja, het was zelfs ooit het plan om ook in Nanette al over autisme te praten, maar er zaten al genoeg onderwerpen in die show. Bovendien had ik in die tijd nog niet genoeg kennis verzameld over autisme, ik begreep het zelf nog niet goed genoeg.

“Tegen de tijd dat Douglas verscheen, was ik er klaar voor. Bij die show had ik het idee dat ik opnieuw een beetje uit de kast moest komen. Ditmaal als iemand die autistisch is. Het was anders dan als homoseksueel uit de kast komen. Met dat type coming-out is iedereen inmiddels bekend. Er is een soort sjabloon voor. Maar over autisme tasten wetenschappers nog vaak in het duister en bij het grote publiek zijn er misverstanden over.”

Hoe heeft de diagnose je als stand-upcomedian veranderd?
“Het heeft vooral de manier veranderd waarop ik onderwerpen benader. Wanneer je te horen krijgt dat je anders denkt dan anderen, dat je de wereld anders tegemoet treedt, dan is dat aanvankelijk schokkend. Maar zo gauw dat besef is ingedaald, is het ook een interessante invalshoek. Ik ervaar gebeurtenissen anders dan anderen. Dat is voor mij een parallel met comedy zelf. Iets is grappig omdat je mensen verrast, omdat je een gedachtegang hebt die afwijkt van de norm. Je kunt daarmee iets uit het dagelijkse leven in een nieuw licht zetten. Die diagnose van autisme gaf me ook meer vertrouwen om mijn ambacht uit te oefenen.”

https://www.demorgen.be/tv-cultuur/stan ... gle.com%2F
Plaats reactie
  • Vergelijkbare Onderwerpen
    Reacties
    Weergaves
    Laatste bericht