Hoe leer je de andere kinderen omgaan met het autisme van hun broer?

[Admin]

Hoe leer je de andere kinderen in het gezin omgaan met het autisme van hun broer?

Plagerijtjes tussen broers en zussen horen erbij. Maar wat als een van de kinderen autisme heeft waardoor een opmerking als ‘jij kan niet goed met lego bouwen’ tot drama leidt? Een vader vraagt zich af in hoeverre het jongste broertje zich moet aanpassen aan zijn broer met autisme. ‘We willen hem niet steeds vertellen dat hij dingen niet mag zeggen, want het is allemaal onschuldig, maar we willen ook niet het vervelende gevoel van de oudste ontkennen.’

Dit zeggen de deskundigen
‘Het broertje zal zich moeten aanpassen aan zijn broer met autisme. Maar dan moet hij wél weten wat er aan de hand is. Anders begrijpt hij niet waarom hij bepaalde dingen beter niet kan doen’, zegt de Belgische orthopedagoog Tinneke Moyson, die onderzoek deed naar het welzijn van broers en zussen van kinderen met een beperking. Hieruit bleek dat deze broers en zussen vaak lange tijd niet op de hoogte worden gebracht. ‘Ouders denken: zolang mijn andere kind niet te veel vragen stelt en er geen last van heeft, leggen we niet te veel uit. Maar ze voelen dat er iets speelt en merken dat papa en mama verdraagzamer reageren op hun broer dan op hen. Ze kunnen denken: ik ben het minder gewenste kind.’

Je kunt al jong beginnen met het geven van voorlichting over wat autisme precies inhoudt, zegt Monique Hessing, die als praktijkcoach kinder- en jeugdpsychiatrie bij zorgorganisatie Yoep werkt en veel gezinnen begeleidt. Op een laagdrempelige manier leg je uit dat het oudere kind anders is en dus ook andere behoeften heeft. En dat het er niets aan kan doen. ‘Dreigt het mis te gaan, dan kun je hieraan refereren: ‘Dat zouden we niet doen. Weet je nog wat ik je toen heb geleerd?’ Zo gebruik je een concreet voorval in het hier en nu als leermoment.’

Dat het jongetje zijn broer uitdaagt, hoort bij de ontwikkeling. ‘Hij is aan het ontdekken welk effect dit heeft’, zegt Hessing. ‘Op het moment dat de broer met autisme heftig reageert, dan is dat voor een 5-jarige geweldig.’ In die zin kun je het hem nog niet kwalijk nemen.

Hoe pak je het aan?
Vraag aan een kind waarom het leuk is om een broer of zus te hebben en het antwoord is: er is altijd iemand om iets mee te doen. Juist dat samen spelen is niet gemakkelijk als een van de kinderen autisme heeft. De grote broer wil bijvoorbeeld alleen lego bouwen zoals op het doosje staat. ‘Ook aan een jong kind kun je uitleggen dat het spel écht aangepast moet worden’, zegt Moyson. ‘Het is misschien iets minder spannend, maar je kunt hierdoor samen wel een fijne tijd hebben.’

Wat doe je als de boel escaleert? ‘Geef erkenning aan beide partijen’, zegt Moyson. ‘Tegen de oudste zeg je: ‘Het is niet fijn als je wordt uitgedaagd door je broertje. Wat kun je nu doen om tot rust te komen?’ Bij de jongste benoem je de frustratie en op een rustig moment ga je samen bedenken hoe het anders kan.’

In het land worden speciale cursusdagen voor deze broers en zussen georganiseerd. Uit onderzoek blijkt dat de deelnemers niet de inhoud van de dag het waardevolst vonden, maar het feit dat papa of mama hen in de auto hadden gebracht. ‘Ze hebben behoefte aan die een-op-eenaandacht’, zegt Moyson. ‘Probeer die tijd in te bouwen. Bijvoorbeeld door op een drukke weekenddag een van de kinderen mee te nemen als je boodschappen gaat doen.’

Anna van den Breemer / De Volkskrant

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21366753/