Wat is wijsheid?

[Admin]

Wijsheid is een kwaliteit die vaak wordt geassocieerd met ouderdom en ervaring. Maar wat maakt iemand echt wijs? Is het alleen maar een kwestie van levenservaring, of zijn er specifieke eigenschappen die iemand wijs maken? Laten we eens kijken naar een nieuwe benadering van wijsheid, gebaseerd op de filosofie, die ons kan helpen om deze complexe eigenschap beter te begrijpen.

In een recent onderzoek door Robert J. Sternberg van Cornell University wordt wijsheid benaderd vanuit een filosofisch perspectief. Volgens Sternberg zijn er zeven hoofdtakken binnen de filosofie die elk belangrijke aspecten van wijsheid belichten. Laten we deze takken eens nader bekijken en hoe ze ons kunnen helpen om wijsheid te begrijpen en toe te passen in ons dagelijks leven.

1. Epistemologie
Dit gaat over het kennen van wat je weet en wat je niet weet. Wijsheid houdt in dat je je eigen beperkingen erkent en niet pretendeert iets te weten wat je niet weet.

2. Ontologie
Het belang van anderen staat centraal in wijsheid. Het gaat erom bruggen te bouwen in plaats van muren.

3. Ethiek
Wijsheid impliceert een helder besef van goed en kwaad en het vasthouden aan dat besef, zelfs als het moeilijk is.

4. Logica
Beslissingen nemen op basis van analytisch denken in plaats van op gevoel. Het gaat erom de juiste stappen te nemen om problemen op te lossen, in plaats van lukraak te handelen.

5. Esthetiek
Het streven naar harmonie en schoonheid in de wereld. Wijsheid betekent het bevorderen van vrede en esthetische genoegens.

6. Hermeneutiek
Het evalueren van situaties op basis van feiten in plaats van wensen. Wijsheid houdt in dat je de realiteit onder ogen ziet, zelfs als deze niet overeenkomt met je verlangens.

7. Axiologie
Het maken van beslissingen op basis van logica en bewijs. Wijsheid betekent vertrouwen op feiten en bewijs, zelfs als het ingaat tegen je persoonlijke overtuigingen.

Het begrijpen van deze verschillende aspecten van wijsheid kan ons helpen om onze eigen sterke punten en zwakke punten te identificeren. Het stelt ons ook in staat om beter in te schatten van wie we advies moeten vragen in verschillende situaties. Bij het zoeken naar wijsheid is het belangrijk om te realiseren dat problemen zelden een eenduidig juiste of foute oplossing hebben. Wijsheid komt voort uit het omgaan met complexiteit en onzekerheid op een verstandige manier.

Kortom, wijsheid is een proces dat kan worden ontwikkeld door middel van ervaring en reflectie. Door de filosofie als leidraad te nemen, kunnen we onze wijsheid vergroten en een meer vervullend leven leiden.

Sternberg, R. J. (2024). What Is Wisdom? Sketch of a TOP (Tree of Philosophy) Theory. Review of General Psychology, 28(1), 47-66. https://doi.org/10.1177/10892680231215433

https://autsider.net/2024/03/23/wat-is-wijsheid/

[Alba]

Punten 2, 3 en 5 hebben niets met wijsheid te maken. Wijsheid is niet afhankelijk van dat soort persoonlijke kleuring en waardering.

Ik moet nu ook weer denken aan het artikeltje over de betekenis van religie dat ik hier eerder vandaag las. Daar zaten ook allerlei verborgen waardeoordelen in, die onmiddellijk naar boven komen als je 'religie' door 'fascisme' vervangt. Veel van de daarin gedebiteerde 'wijsheden' kloppen dan nog steeds, maar tonen dan wel hun ware niet-waardevrije gestalten.