Wat is autismespectrumstoornis (ASS)?
Autismespectrumstoornis, kortweg ASS, is een aandoening waarbij het brein zich op een andere manier ontwikkelt. Dit zorgt ervoor dat mensen met ASS vaak moeite hebben met sociale situaties. Ze vinden het bijvoorbeeld lastig om oogcontact te maken, gesprekken te volgen of anderen te begrijpen. Daarnaast vertonen mensen met ASS vaak herhalend gedrag, zoals het telkens opnieuw hetzelfde zeggen of zich vastklampen aan routines. Deze symptomen zijn bij elke persoon anders: de ene persoon met ASS kan misschien zelfstandig leven, terwijl een ander veel ondersteuning nodig heeft.
Hoe vaak komt ASS voor?
ASS komt wereldwijd voor bij ongeveer 1 op de 100 mensen, maar de aantallen verschillen per regio. In sommige delen van de wereld, zoals Europa, is het cijfer bijvoorbeeld hoger dan in andere delen, zoals bepaalde delen van Afrika. De oorzaak van deze verschillen is deels dat de diagnosemethoden en kennis over ASS variëren. In Nederland worden steeds meer kinderen en volwassenen gediagnosticeerd met ASS, mede door een grotere bekendheid van de stoornis.
Wat veroorzaakt ASS?
De precieze oorzaken van ASS zijn nog onbekend, maar onderzoekers denken dat zowel erfelijke als omgevingsfactoren een rol spelen. Erfelijkheid betekent dat als er familieleden met ASS zijn, de kans groter is dat iemand het ook heeft. Omgevingsfactoren tijdens de zwangerschap, zoals bepaalde medicijnen of een hogere leeftijd van de ouders, kunnen ook invloed hebben. Er is nog veel onderzoek nodig, maar deze factoren vergroten de kans op ASS zonder het direct te veroorzaken.
Diagnose en behandeling van ASS
De diagnose van ASS wordt gesteld door een team van specialisten, zoals psychologen en psychiaters. Zij kijken naar de manier waarop iemand communiceert, zich gedraagt en sociale signalen oppikt. Dit proces kan tijd kosten omdat ASS zich bij jonge kinderen moeilijk laat vaststellen. Een vroege diagnose is echter erg belangrijk, want hoe eerder iemand weet wat er aan de hand is, hoe sneller de juiste hulp kan worden aangeboden. Behandelingen kunnen bestaan uit gedragstherapie, sociale vaardigheidstraining en soms medicijnen.
Moeilijkheden in het dagelijks leven
ASS heeft invloed op vele aspecten van het dagelijks leven. Kinderen met ASS kunnen bijvoorbeeld moeilijk mee kunnen komen op school, omdat ze snel overprikkeld raken of moeite hebben met sociale situaties. Volwassenen met ASS kunnen problemen ervaren op het werk of in relaties, omdat sociale communicatie vaak een uitdaging is. Bovendien ervaren de families van mensen met ASS vaak ook meer stress, omdat de zorg en ondersteuning soms veel tijd en energie vraagt. Dit alles maakt het dagelijks leven van mensen met ASS en hun naasten vaak complex.
Meest voorkomende bijkomende problemen
ASS gaat vaak samen met andere problemen. Ongeveer een derde van de mensen met ASS heeft bijvoorbeeld ook een verstandelijke beperking. Ook ADHD (aandachtstekortstoornis), angststoornissen en depressies komen vaak voor bij mensen met ASS. Dit kan hun kwaliteit van leven sterk beïnvloeden. Kinderen met ASS kunnen bijvoorbeeld problemen hebben met slapen, wat hen overdag extra prikkelbaar maakt. Het hebben van meerdere problemen tegelijk kan het moeilijker maken om de juiste ondersteuning te vinden.
Ondersteuning voor mensen met ASS
Verschillende vormen van ondersteuning kunnen mensen met ASS helpen om beter te functioneren in het dagelijks leven. Dit kan bestaan uit hulp bij school, bijvoorbeeld met speciale programma's, of sociale vaardigheidstraining. Daarnaast zijn er initiatieven om de samenleving bewuster te maken van ASS, zodat mensen met ASS meer geaccepteerd worden. Steun uit de omgeving en toegang tot de juiste hulp kunnen veel uitmaken voor de levenskwaliteit van iemand met ASS.
Hoe kun je mensen met ASS beter begrijpen en steunen?
Het is belangrijk om geduldig en begripvol te zijn naar mensen met ASS. Zij verwerken informatie vaak anders, en het kan helpen om rustig te spreken en hen de tijd te geven om te reageren. Ook kleine aanpassingen, zoals een rustige ruimte of heldere uitleg over wat ze kunnen verwachten, kunnen een groot verschil maken. Door meer bewustzijn en een beetje hulp kan de samenleving inclusiever worden voor mensen met ASS.
Ostrowski J, Religioni U, Gellert B, Sytnik-Czetwertyński J, Pinkas J. Autism Spectrum Disorders: Etiology, Epidemiology, and Challenges for Public Health. Med Sci Monit. 2024 Jun 4;30:e944161. doi: 10.12659/MSM.944161. PMID: 38833427; PMCID: PMC11162141.
-
-
Peiling
-