ADHD, bekend als een aandachtsdeficiëntie-/hyperactiviteitsstoornis, wordt vaak beschouwd als een moderne aandoening. Recent ontdekte medische teksten uit 1753 werpen echter nieuw licht op de historie van deze aandoening, die veel verder teruggaat dan veel mensen denken.
De Nederlandse arts Cornelius Albert Kloekhof en de Franse arts Etienne Le Camus maakten in de 18de eeuw onafhankelijk van elkaar gelijkaardige observaties over aandachtstekorten, beïnvloed door de Duitse arts Hieronymus David Gaubius. Kloekhof’s bevindingen hadden met name invloed op de manier waarop latere behandelingen voor wat nu bekend staat als ADHD, vorm kregen.
Een andere belangrijke bijdrage kwam van de Duitse arts Melchior Adam Weikard, die in zijn boek uit 1775 een hoofdstuk wijdde aan ‘Gebrek aan Aandacht, Attentio Volubilis’. Dit beschrijft personen met een aandachtstekort als onoplettend, zorgeloos en grillig.
In de late 19de eeuw publiceerde Alexander Crichton observaties die gelijkaardig waren, en in de vroege 20ste eeuw rapporteerde kinderarts George Still over kinderen met significante symptomen van impulsiviteit en slechte zelfbeheersing, die hij toeschreef aan erfelijke oorzaken.
Het was echter pas in de 20ste eeuw dat een met ADHD verwante diagnose officieel werd opgenomen in de DSM-II onder de naam ‘Hyperkinetische reactie van kindertijd (of adolescentie)’. Na enkele wijzigingen in de benaming en classificatie staat het nu bekend als aandachtsdeficiëntie-/hyperactiviteitsstoornis, met verschillende presentaties.
Ondanks dat sommigen ADHD beschouwen als een product van de moderne levensstijl, toont de ontdekking van Kloekhof’s tekst aan dat aandachtsproblemen al veel langer worden erkend. De huidige tijd biedt echter meer bewustzijn en behandelingsopties om mensen van alle leeftijden te helpen hun problemen beter te beheren.
De lange geschiedenis van aandachtsproblemen bevestigt de uitdagingen waar mensen met ADHD mee kampen, en benadrukt het belang van voortdurend onderzoek en ontwikkeling van behandelmethodes. Dit versterkt het begrip en biedt hoop voor effectievere ondersteuning in de toekomst.
Van Kernebeek, M. W., & Crunelle, C. L. (2024). The beginnings of attention deficit in a Dutch 18th century medical treatise. Journal of Attention Disorders. Online ahead of print. https://doi.org/10.1177/10870547241238926
Barkley, R. A., & Peters, H. (2012). The earliest reference to ADHD in the medical literature? Melchior Adam Weikard’s description in 1775 of “attention deficit” (Mangel der Aufmerksamkeit, Attentio Volubilis). Journal of Attention Disorders, 16(8), 623–630. https://doi.org/10.1177/1087054711432309
Crichton, A. (1798/2008). An inquiry into the nature and origin of mental derangement: On attention and its diseases. Journal of Attention Disorders, 12(3), 200–204. https://doi.org/10.1177/1087054708315137
