Traditionele behandelingen voor ADHD omvatten medicatie en gedragstherapie, maar er is groeiende belangstelling voor alternatieve behandelingen zoals antioxidanttherapie. Dit artikel bespreekt de bevindingen van een recente studie die de veiligheid en effectiviteit van verschillende antioxidanten bij kinderen en adolescenten met ADHD onderzoekt.
De studie omvatte een systematische review en netwerk meta-analyse van 48 studies met in totaal 3.650 kinderen en adolescenten met ADHD. De belangrijkste uitkomsten hadden betrekking op de veiligheid en effectiviteit van de antioxidanten.
De rol van oxidatieve stress bij ADHD
Oxidatieve stress ontstaat wanneer er een onbalans is tussen vrije radicalen en antioxidanten in het lichaam, wat kan leiden tot cel- en weefselschade. Hoge niveaus van reactieve zuurstofsoorten (ROS) kunnen de structuur en functie van neuronen in de prefrontale cortex van de hersenen verstoren, een gebied dat essentieel is voor aandacht en gedrag.
Daarom wordt gedacht dat het verminderen van oxidatieve stress door middel van antioxidanten een potentiële behandelingsoptie voor ADHD zou kunnen zijn.
Antioxidanttherapie
Antioxidanten zijn stoffen die vrije radicalen neutraliseren en zo oxidatieve stress verminderen. In de besproken studie werden verschillende antioxidanten geëvalueerd, waaronder omega-3 en omega-6 vetzuren, quercetine, vitamine D, en meer. Hieronder volgt een overzicht van alle antioxidanten die in het onderzoek werden gebruikt:
- Omega-3 en Omega-6: Essentiële vetzuren die een rol spelen in de hersenfunctie en ontstekingsremming.
- Quercetine: Een flavonoïde met sterke antioxidant eigenschappen.
- Vitamine D: Bekend om zijn rol in botgezondheid, maar ook belangrijk voor de hersenfunctie.
- Resveratrol: Een polyfenol met antioxidanteigenschappen, vaak gevonden in druiven en wijn.
- Pycnogenol: Een plantenextract uit de bast van de Franse maritieme den, bekend om zijn ontstekingsremmende en antioxidanteigenschappen.
- Phosphatidylserine: Een fosfolipide dat een belangrijke rol speelt in de celstructuur en -functie, met name in de hersenen.
- Amandelen: Bekend om hun hoge gehalte aan antioxidanten, waaronder vitamine E.
- Zink: Een essentieel mineraal dat bijdraagt aan verschillende enzymatische processen en een rol speelt bij de immuunfunctie.
- Foliumzuur: Een B-vitamine die essentieel is voor DNA-synthese en celreparatie.
- Ginkgo biloba: Een kruidenextract dat vaak wordt gebruikt om de cognitieve functie te verbeteren en oxidatieve stress te verminderen.
- Acetyl-L-carnitine: Een aminozuurderivaat dat helpt bij de energieproductie in de cellen en bekend staat om zijn antioxidanteffecten.
Veiligheid
Volgens de resultaten van de netwerk meta-analyse waren de top drie veiligste antioxidanten:
- Omega-6
- Vitamine D
- Quercetine
De studie rangschikte de antioxidanten op basis van hun veiligheidsprofiel, waarbij enkele antioxidanten als minder veilig werden beoordeeld. Deze omvatten:
- Omega-3: Hoewel effectief, kan het bij sommige individuen bijwerkingen veroorzaken zoals maagklachten.
- Resveratrol: Kan interacties hebben met andere medicaties en is in hoge doses mogelijk schadelijk.
- Pycnogenol: Hoewel over het algemeen veilig, kunnen bijwerkingen zoals hoofdpijn en maagklachten optreden.
- Phosphatidylserine: Kan slapeloosheid en maagklachten veroorzaken bij sommige gebruikers.
- Amandelen: Veilig, maar allergische reacties kunnen voorkomen bij mensen met een notenallergie.
- Zink: Hoge doses kunnen leiden tot misselijkheid, braken, en een verstoorde koperhuishouding in het lichaam.
- Foliumzuur: Overmatige inname kan de detectie van vitamine B12-tekort maskeren, wat neurologische schade kan veroorzaken.
- Ginkgo biloba: Kan bloedingen veroorzaken, vooral bij mensen die bloedverdunners gebruiken.
- Acetyl-L-carnitine: Mogelijke bijwerkingen zijn misselijkheid, braken, en een visachtige geur van urine en zweet.
De minder veilige antioxidanten werden geïdentificeerd op basis van bijwerkingen gemeld in de studies, wat aangeeft dat de keuze van antioxidanttherapie zorgvuldig moet worden afgewogen tegen mogelijke risico’s.
Effectiviteit
De effectiviteit van de verschillende antioxidanten werd beoordeeld op basis van verbetering in aandacht, hyperactiviteit, en totale scores op verschillende ADHD-schalen. Hier volgt een overzicht van de gemeten effecten per antioxidant:
- Omega-3: De meest effectieve antioxidant voor het verbeteren van de aandacht volgens de Conners’ Parent Rating Scale (CPRS) met een SUCRA-waarde van 0.35. Ook effectief in combinatie met phosphatidylserine voor de ADHD Rating Scale-Parent.
- Pycnogenol: Zeer effectief voor het verminderen van hyperactiviteit volgens de Conners’ Teacher Rating Scale (CTRS) met een SUCRA-waarde van 0.32. Ook goed voor verbetering in totale scores op zowel CPRS als CTRS.
- Vitamine D: Het meest effectief voor het verbeteren van de totale scores op de Conners’ Parent Rating Scale (CPRS) met een SUCRA-waarde van 0.27. Ook significant voor het verbeteren van aandacht en hyperactiviteit.
- Omega-6: Bewezen effectief voor aandacht, met een SUCRA-waarde van 0.18 voor veiligheid en gematigde effectiviteit.
- Quercetine: Gematigde effectiviteit voor het verbeteren van aandacht en hyperactiviteit, met een SUCRA-waarde van 0.24 voor veiligheid.
- Resveratrol: In combinatie met methylfenidaat (MPH), effectief voor verbetering in aandacht en hyperactiviteit volgens de ADHD Rating Scale-Parent.
- Phosphatidylserine: Zeer effectief voor het verbeteren van aandacht en totale scores op de ADHD Rating Scale-Parent en ADHD Rating Scale-Teacher.
- Amandelen: Beperkte gegevens beschikbaar, maar positief effect op algemene gezondheid en cognitieve functie door antioxidanteigenschappen.
- Zink: Effectief voor het verbeteren van de totale scores op de Conners’ Teacher Rating Scale (CTRS) met een SUCRA-waarde van 0.34.
- Foliumzuur: Matige effectiviteit voor algemene verbetering van aandacht en gedrag, vaak gebruikt in combinatie met andere behandelingen.
- Ginkgo biloba: Verbetering in cognitieve functie en vermindering van hyperactiviteit, hoewel met gematigde effectiviteit.
- Acetyl-L-carnitine: Matige effectiviteit voor verbetering van aandacht en hyperactiviteit, bekend om zijn energieverhogende eigenschappen.
Deze antioxidanten variëren in hun effectiviteit, afhankelijk van de specifieke symptomen van ADHD die ze behandelen.
Beperkingen en tekortkomingen
Er zijn verschillende beperkingen in deze studie:
- Ten eerste werd de implementatie van randomisatie en het verbergen van toewijzingen in sommige onderzoeken niet beschreven.
- Ten tweede kan de variabiliteit in het aantal onderzoeken dat voor verschillende interventies is opgenomen, onzekerheden in de resultaten introduceren, wat mogelijk de robuustheid van de bevindingen kan aantasten.
- Ten derde kan de diversiteit in medicamenteuze behandelingsregimes in verschillende onderzoeken, evenals het ontbreken van directe vergelijkingen tussen bepaalde interventiemaatregelen, het lastig maken om duidelijke conclusies te trekken.
- Ten vierde kan de substantiële variatie in de duur van verschillende onderzoeken de resultaten beïnvloeden.
- Ten vijfde was de veiligheidsanalyse van de geïncludeerde onderzoeken primair gericht op de incidentie van bijwerkingen.
Vanwege deze beperkingen moeten de rankingresultaten met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Voor verdere verificatie zijn meer hoogwaardige, multicentrische, dubbelblinde, gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken met grote steekproeven nodig.
Zhou P, Yu X, Song T, Hou X. Safety and efficacy of antioxidant therapy in children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder: A systematic review and network meta-analysis. PLoS One. 2024 Mar 28;19(3):e0296926. doi: 10.1371/journal.pone.0296926. PMID: 38547138; PMCID: PMC10977718.
