Aandachtstekort is vaak verbonden aan de diagnose van aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD). Historisch gezien is dit kenmerk gestereotypeerd en verkeerd begrepen.
Begrip van ADHD en aandacht
Er bestaan veel stereotypen en misverstanden rondom ADHD. Vroeger werd gedacht dat mensen met ADHD simpelweg niet konden focussen. Echter, recent onderzoek heeft aangetoond dat mensen met ADHD juist vaak een overvloed aan focus hebben wanneer ze geïnteresseerd zijn in iets. Deze intense focus, bekend als hyperfocus, is een belangrijk kenmerk van ADHD. Het probleem ligt dus niet in een tekort aan aandacht, maar in het vermogen om deze aandacht op de juiste momenten en plaatsen te richten.
Mensen met ADHD hebben niet per se moeite met het hebben van aandacht, maar eerder met het beheren en richten van hun aandacht.
Hyperfocus betekent dat iemand met ADHD zich zo intens kan concentreren op een taak dat ze alles om zich heen vergeten. Dit gebeurt vooral bij activiteiten die ze interessant vinden. Mensen met ADHD hebben een ‘interessedriven zenuwstelsel’, wat inhoudt dat als ze niet geïnteresseerd zijn in het onderwerp of de situatie, het extreem moeilijk voor hen is om zich te concentreren, zelfs als ze dat willen. Dit kan leiden tot de misvatting dat ze lui zijn of niet om iets geven, terwijl ze in werkelijkheid vaak perfectionistisch en mensenbehagers zijn die juist graag goed willen presteren.
Misvattingen en realiteit
Veelvoorkomende misvattingen over ADHD zijn dat mensen met deze stoornis lui zijn of niet willen focussen. De realiteit is echter dat ze vaak hard proberen om te presteren en te voldoen aan verwachtingen. Het verschil tussen “niet kunnen” en “niet willen” focussen is van groot belang. Mensen met ADHD willen vaak wel goed presteren, maar hun brein werkt anders waardoor het moeilijk is om aandacht te geven aan zaken die hen niet interesseren. Dit leidt vaak tot perfectionisme en de drang om anderen te behagen.
Om te begrijpen of je aandachtspatronen overeenkomen met die van ADHD, is zelfreflectie essentieel. Vraag jezelf af in welke situaties het makkelijk is om aandacht te geven en in welke situaties dit moeilijk is. Denk na over hoe je aandacht verschilt wanneer je werkt in een gebied van interesse versus een gebied dat minder persoonlijke interesse heeft. Analyseer hoe verveling en vermoeidheid je vermogen om te focussen beïnvloeden. Door deze vragen te overwegen, kun je inzicht krijgen in je aandachtspatronen en bepalen of ze een interessegebaseerde boog hebben.
Professionele hulp
Als deze aandachtspatronen je doelen in meerdere omgevingen belemmeren, kan het zinvol zijn om professionele hulp te zoeken. Tekenen dat aandachtstekort je functioneren beïnvloedt, kunnen een indicatie zijn om een medische professional te raadplegen voor een mogelijke ADHD-diagnose. Het diagnoseproces omvat meestal een uitgebreide evaluatie van je aandachtspatronen, gedragsobservaties en soms vragenlijsten of interviews met familieleden of collega’s.
Mutti-Driscoll, C. (2024). The ADHD workbook for teen girls: understand your neurodivergent brain, make the most of your strengths, and build confidence to thrive. New Harbinger Press.
