Verzwaringsdekens worden steeds populairder als hulpmiddel bij het verminderen van stress, angst en slaapproblemen. Deze dekens zijn zwaar, meestal gevuld met kleine glazen of plastic korrels, en geven een zacht, gelijkmatig gewicht op het lichaam. Ze zijn ontworpen om een kalmerend effect te geven, vergelijkbaar met een knuffel. Veel mensen met autisme, angststoornissen, slapeloosheid of depressie, vinden deze dekens prettig.
In de gezondheidszorg worden verzwaringsdekens vaak aangeraden door therapeuten en zorgverleners. Maar werkt een verzwaringsdeken echt? En is het wel veilig om zo’n zware deken regelmatig te gebruiken? Verschillende onderzoeken hebben gekeken naar de effecten van verzwaringsdekens op lichaam en geest. In dit artikel bespreken we de belangrijkste bevindingen en wat dit kan betekenen voor mensen die op zoek zijn naar extra ondersteuning voor hun mentale gezondheid.
Wat doet een verzwaringsdeken in het lichaam?
Een verzwaringsdeken werkt door lichte, constante druk uit te oefenen op het lichaam, ook wel diepe druk genoemd. Deze druk heeft invloed op het zenuwstelsel, met als doel om stress te verlagen en een gevoel van rust te bevorderen. Je kunt het effect van een verzwaringsdeken vergelijken met het kalmerende gevoel van een stevige knuffel: het lichaam voelt zich geborgen en veilig.
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat deze dekens een kalmerend effect kunnen hebben op mensen die last hebben van angstklachten.
Wetenschappers denken dat diepe druk het lichaam helpt om over te schakelen naar een staat van ontspanning. Dit komt doordat diepe druk het parasympathische zenuwstelsel stimuleert, het deel dat zorgt voor rust en herstel. Tegelijkertijd wordt de activiteit van het sympathische zenuwstelsel, dat juist alertheid en stress aanjaagt, verminderd. Hierdoor kan het lichaam zich beter ontspannen, wat vooral nuttig is voor mensen met psychische klachten zoals angst of slapeloosheid.
Veiligheid van verzwaringsdekens
Een belangrijke vraag bij het gebruik van verzwaringsdekens is of ze veilig zijn, vooral omdat ze vrij zwaar kunnen zijn. Verschillende onderzoeken hebben gekeken naar de veiligheid van verzwaringsdekens en ontdekten dat er weinig tot geen ernstige bijwerkingen optreden. Bijna alle deelnemers in de onderzoeken rapporteerden geen nadelige effecten. Slechts een enkeling voelde zich wat ongemakkelijk, zoals een lichte huidirritatie of een kortdurend benauwd gevoel, maar ernstige bijwerkingen kwamen niet voor.
Voor mensen die zich zorgen maken over het gebruik van een zware deken, is het geruststellend dat deze dekens in de meeste gevallen veilig zijn. Een studie toonde zelfs aan dat het gebruik van een verzwaringsdeken geen invloed heeft op hartslag of bloeddruk, wat betekent dat het hart en de bloedvaten niet extra belast worden. Dit maakt verzwaringsdekens een veilige keuze voor veel mensen die op zoek zijn naar een extra hulpmiddel voor ontspanning en rust.
Werking van de verzwaringsdeken bij angst en stress
Een van de meest onderzochte voordelen van verzwaringsdekens is hun effect op angst en stress. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat deze dekens een kalmerend effect kunnen hebben op mensen die last hebben van angstklachten. De druk van de deken helpt het lichaam te ontspannen en het gevoel van veiligheid te vergroten. Dit kan vooral nuttig zijn voor mensen die zich snel onrustig of angstig voelen, zoals bij het inslapen of tijdens stressvolle momenten.
Stel je voor dat je erg gespannen bent voor een belangrijke presentatie. Door een verzwaringsdeken te gebruiken, kan je lichaam sneller ontspannen doordat het voelt alsof je wordt vastgehouden. Dit gevoel helpt om de “vecht- of vluchtreactie” van het lichaam te verminderen. Zo wordt het gemakkelijker om rustig te blijven en minder te piekeren.
In een studie waarin mensen met angststoornissen een verzwaringsdeken gebruikten, merkten onderzoekers dat het gebruik van de deken zorgde voor een kleine, maar merkbare afname van de angstgevoelens. Vooral bij herhaald gebruik bleek het effect groter, wat betekent dat de dekens meer rust geven naarmate ze vaker worden gebruikt. Hoewel de werking per persoon verschilt, kan een verzwaringsdeken dus een goede aanvulling zijn voor mensen die moeite hebben om hun angsten onder controle te houden.
Verzwaringsdeken en slapeloosheid
Veel mensen gebruiken verzwaringsdekens om beter te slapen, vooral als ze last hebben van slapeloosheid. Uit onderzoek blijkt dat deze dekens kunnen helpen om sneller in slaap te vallen en de slaapkwaliteit te verbeteren, al verschilt het effect van persoon tot persoon. Een verzwaringsdeken kan voor sommige mensen een gevoel van veiligheid geven, wat helpt om makkelijker in slaap te vallen.
Stel je voor dat je moeite hebt met slapen door piekergedachten. Een verzwaringsdeken kan dan helpen doordat de constante druk je hersenen signalen geeft om te kalmeren, vergelijkbaar met een knuffel die je geruststelt. Voor sommige mensen zorgt dit ervoor dat hun gedachten afnemen en ze zich rustiger voelen, waardoor ze makkelijker kunnen ontspannen en in slaap vallen.
Toch is het niet voor iedereen een wondermiddel. In sommige studies zagen onderzoekers wel verbeteringen, maar geen enorme veranderingen in de slaaptijd of -kwaliteit. Voor mensen met zware slaapproblemen kan een verzwaringsdeken dus een ondersteunend hulpmiddel zijn, maar geen vervanging voor professionele slaapbehandeling.
Kortom, hoewel een verzwaringsdeken kan bijdragen aan een betere nachtrust, is het effect afhankelijk van de persoon. Het kan zeker het proberen waard zijn als je op zoek bent naar een natuurlijke manier om je slaap te verbeteren.
Vermoeidheid en depressie
Naast angst en slapeloosheid blijken verzwaringsdekens ook effect te hebben op andere klachten, zoals vermoeidheid en depressieve gevoelens. In sommige onderzoeken gaven deelnemers aan dat ze zich minder moe voelden na regelmatig gebruik van een verzwaringsdeken. Dit kan te maken hebben met de verbeterde slaapkwaliteit, waardoor mensen meer uitgerust wakker worden en overdag minder vermoeid zijn.
Een verzwaringsdeken kan ook helpen om somberheid of depressieve gevoelens te verminderen. Dit effect is waarschijnlijk het gevolg van de rust die de deken biedt, waardoor mensen zich beter kunnen ontspannen en hun stemming verbetert. De diepe druk van de deken stimuleert bovendien de aanmaak van het ‘gelukshormoon’ serotonine, wat kan bijdragen aan een positievere gemoedstoestand.
Hoewel verzwaringsdekens geen vervanging zijn voor therapie of medicatie bij ernstige depressie, kunnen ze een nuttig hulpmiddel zijn voor mensen die hun stemming willen verbeteren. Door een combinatie van diepe druk en het gevoel van veiligheid kunnen verzwaringsdekens bijdragen aan een beter dagelijks functioneren.
Belang van verder onderzoek
Hoewel er veelbelovende resultaten zijn over de voordelen van verzwaringsdekens, geven onderzoekers aan dat verder onderzoek nodig is. Niet alle studies laten hetzelfde effect zien, en sommige resultaten zijn tegenstrijdig. Dit komt waarschijnlijk doordat verschillende onderzoeken met kleine groepen deelnemers zijn uitgevoerd, waardoor het moeilijker is om eenduidige conclusies te trekken.
Daarnaast is het effect van een verzwaringsdeken afhankelijk van hoe vaak en hoe lang iemand de deken gebruikt. Sommige mensen ervaren bijvoorbeeld na eenmalig gebruik al een kalmerend effect, terwijl anderen het beste resultaat merken na regelmatig gebruik over een langere periode. Onderzoekers raden daarom aan om meer grootschalige studies te doen om beter te begrijpen welke groepen het meeste baat hebben bij verzwaringsdekens en in welke situaties ze het effectiefst zijn.
Zhao Y, Zhang Q, Liu Z, Zhao Z, Zhu Q. Safety and effectiveness of weighted blankets for symptom management in patients with mental disorders: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Complement Ther Med. 2024 Oct 22;87:103104. doi: 10.1016/j.ctim.2024.103104. Epub ahead of print. PMID: 39447684.
