Commitment – oftewel toewijding – is een belangrijk fundament voor gezonde en stabiele relaties. Het idee dat je partner toegewijd is, geeft een gevoel van veiligheid en vertrouwen. Maar wat als dit commitment ook een keerzijde heeft? Onderzoek laat zien dat sommige mensen deze toewijding kunnen gebruiken om meer egoïstisch (egoïstisch) gedrag te vertonen. Hoe zit dat precies, en waarom speelt persoonlijkheid hierin zo’n grote rol?
Een belangrijke factor in hoe mensen omgaan met de toewijding van hun partner, is de persoonlijkheidstrek vriendelijkheid. Mensen die hoog scoren op vriendelijkheid zijn doorgaans empathisch, behulpzaam en gericht op harmonie. Ze zetten hun eigen behoeften vaak opzij om hun partner te ondersteunen. Maar mensen met een lage score op vriendelijkheid zijn meer geneigd hun eigen belang voorop te stellen, zelfs als dit ten koste gaat van hun partner.
Het onderzoek laat zien dat wanneer deze minder vriendelijke partners ervaren dat hun partner zeer toegewijd is, dit hen juist kan aanmoedigen om egoïstisch te zijn. Ze weten immers dat de partner waarschijnlijk niet wegloopt, zelfs niet als ze zich egoïstisch gedragen.
Het onderzoek: drie manieren om egoïsme te meten
Om te begrijpen hoe toewijding en egoïstisch gedrag samenhangen, voerden onderzoekers drie studies uit:
- Vragenlijsten over egoïstisch gedrag: In de eerste studie vulden meer dan 300 deelnemers vragenlijsten in over hun gedrag in relaties. Ook werd hun persoonlijkheid gemeten, inclusief hoe vriendelijk ze waren. Hieruit bleek dat minder vriendelijke mensen egoïstisch gedrag vertoonden wanneer ze dachten dat hun partner sterk toegewijd was.
- Observaties van pasgetrouwde stellen: De tweede studie keek naar pasgetrouwde koppels. Tijdens discussies over relatieproblemen werd geobserveerd hoe vaak een partner eisen stelde die vooral in hun eigen belang waren. Minder vriendelijke partners met toegewijde partners stelden vaker dit soort eisen.
- Experimenten met studenten: In de derde studie werd het gevoel van commitment gemanipuleerd. Studenten werden gevraagd te geloven dat hun partner ofwel zeer toegewijd ofwel minder toegewijd was. Vervolgens werd egoïstisch gedrag gemeten, bijvoorbeeld door de keuze van een geluidsoverlastniveau voor zichzelf en hun partner. Minder vriendelijke deelnemers die dachten dat hun partner zeer toegewijd was, maakten egoïstisch keuzes.
De dubbele werking van commitment
Uit de resultaten van de studies blijkt dat commitment zowel positieve als negatieve effecten kan hebben, afhankelijk van de persoonlijkheid van de partner:
- Vriendelijke partners: Voor deze mensen versterkt commitment het vertrouwen in de relatie. Ze zijn minder egoïstisch omdat ze geloven dat hun partner hun zelfopoffering waardeert en zal teruggeven.
- Minder vriendelijke partners: Voor hen werkt commitment anders. Ze zien het als een teken dat hun partner niet snel weg zal gaan, wat hen de vrijheid geeft om hun eigen behoeften te prioriteren zonder rekening te houden met de gevolgen.
Een voorbeeld: Stel je voor dat een stel beslist wat ze gaan doen op een vrije avond. Een vriendelijke partner zal sneller geneigd zijn om de keuze van hun partner te respecteren, bijvoorbeeld om naar een film te kijken die zij liever niet zien. Een minder vriendelijke partner kan echter kiezen om iets te doen wat hún voorkeur heeft, simpelweg omdat ze verwachten dat hun partner toch wel meegaat.
Wat betekent dit voor relaties?
Het onderzoek benadrukt het belang van inzicht in de persoonlijkheid van je partner en hoe zij commitment ervaren. Hier zijn enkele tips:
- Communicatie is cruciaal: Bespreek wat commitment voor jullie beiden betekent. Het kan helpen om verwachtingen en grenzen duidelijk te maken.
- Herken patronen: Als je merkt dat je partner vaak egoïstisch gedrag vertoont, bespreek dit openlijk en probeer samen te begrijpen wat hierachter zit.
- Balans vinden: Zorg ervoor dat beide partners het gevoel hebben dat hun behoeften worden erkend en gerespecteerd.
Discussie en open vragen
Dit onderzoek roept ook vragen op. Kan egoïstisch gedrag door de tijd veranderen? Hoe kunnen koppels omgaan met deze dynamiek zonder dat de relatie eronder lijdt? En hoe zit het in andere soorten relaties, zoals vriendschappen of werkrelaties?
Hoewel commitment vaak wordt gezien als een krachtig positief kenmerk van relaties, laat dit onderzoek zien dat het in sommige gevallen ook een keerzijde kan hebben. Het benadrukt het belang van wederzijds begrip en bewustzijn van hoe persoonlijkheid en gedrag elkaar kunnen beïnvloeden.
Wat vind jij? Heb je ooit gemerkt hoe toewijding invloed heeft op jouw relatie of gedrag? Deel je ervaringen onder het artikel!
Sizemore, R. N., & Baker, L. R. (2024). Perceiving greater commitment increases selfishness among disagreeable people. PLoS ONE, 19(6). doi: 10.1371/journal.pone.0303693
