Een rotbui, een stressvolle dag, liefdesverdriet… Wat grijpen we vaak als eerste? Juist: chocolade. Veel mensen ervaren het als troostvoer. Maar is dat alleen psychologisch? Of gebeurt er ook écht iets in je lijf en brein na een blokje chocola?
Onderzoekers uit Zuid-Korea doken in die vraag. Ze waren vooral benieuwd naar de zogeheten darm-hersen-as – de samenwerking tussen je darmen en je hersenen – en hoe chocolade daar invloed op heeft. Want steeds vaker blijkt: hoe je je voelt, zit niet alleen tussen je oren, maar ook in je buik.
Dus nee, dit is geen excuus om elke dag een reep weg te werken (jammer genoeg). Maar de uitkomsten van dit onderzoek zijn wél verrassend – en best hoopgevend voor iedereen die af en toe last heeft van negatieve gevoelens.
Het experiment: Chocola als dagelijkse dosis
Voor dit onderzoek werden 48 gezonde studenten tussen de 20 en 30 jaar uitgenodigd. Ze werden willekeurig ingedeeld in drie groepen: eentje kreeg helemaal geen chocolade, de tweede kreeg dagelijks 30 gram pure chocolade met 70% cacao, en de derde groep kreeg dezelfde hoeveelheid, maar dan met 85% cacao.
Elke dag drie keer tien gram, op vaste tijdstippen. Drie weken lang. Niet smokkelen dus – en ook geen andere chocolade of zoetigheid tussendoor. Tijdens de studie werd hun stemming gemeten met een vragenlijst, net als veranderingen in hun darmflora.
De deelnemers zelf wisten niet precies welke soort chocolade ze kregen. En belangrijk: mensen met een depressie of een ongezond eetpatroon mochten niet meedoen. Het ging echt om gezonde mensen in het dagelijks leven.
Resultaat alleen bij 85% cacao
Wat bleek? De groep die dagelijks 85% pure chocolade at, voelde zich na drie weken een stuk minder negatief. Ze scoorden lager op gevoelens als somberheid, irritatie en onrust. De andere twee groepen – met 70% chocolade en zonder chocolade – zagen geen of nauwelijks verschil.
Opvallend was dat alleen de ‘negatieve stemming’ veranderde. Mensen voelden zich niet perse vrolijker of blijer, maar wel minder down of gespannen. Geen instant geluk dus, maar wel wat mentale ruimte.
De onderzoekers vermoeden dat het verschil vooral komt door het hogere gehalte polyfenolen in de 85% chocolade. Dat zijn plantaardige stoffen die invloed kunnen hebben op zowel je hersenen als je darmflora.
Darmen en gevoelens
Je darmen zijn een soort tweede brein. Dat klinkt als een cliché, maar het klopt verrassend goed. In je darmen leven bacteriën die via chemische signaaltjes met je hersenen communiceren. Dit wordt de darm-hersen-as genoemd. Als die bacteriebalans verstoord raakt – bijvoorbeeld door stress, slechte voeding of antibiotica – dan heeft dat invloed op je stemming.
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat bepaalde darmbacteriën kunnen bijdragen aan angst, depressie of juist aan veerkracht. Andersom beïnvloeden je emoties ook weer je darmflora. Het is dus een constante wisselwerking.
Chocolade – en dan vooral de donkere variant – bevat stoffen die als voedsel dienen voor bepaalde ‘goede’ bacteriën. Daarmee werkt het eigenlijk als een soort prebioticum: een voedingsbodem voor je microbioom. En dat microbioom blijkt dus verrassend veel invloed te hebben op hoe je je voelt.
Welke bacteriën spelen een rol?
In de groep die 85% chocolade kreeg, zagen de onderzoekers dat de diversiteit van darmbacteriën toenam. En dat is goed nieuws, want meer bacteriële diversiteit wordt vaak geassocieerd met een betere gezondheid en stemming.
Twee soorten sprongen eruit:
- Blautia obeum: deze bacterie nam toe en bleek negatief samen te hangen met sombere gevoelens. Simpel gezegd: meer Blautia, minder negatieve stemming.
- Faecalibacterium prausnitzii: deze daalde juist iets. Over deze bacterie zijn de meningen verdeeld, maar bij sommige mensen lijkt een te hoge waarde juist verband te houden met psychische klachten.
Blautia staat in ander onderzoek bekend als een ‘vriendelijke’ bacterie die butyraat aanmaakt – een stofje dat ontstekingsremmend werkt én je hersenen positief kan beïnvloeden. Misschien is dat wel de sleutel.
Wat maakt 85% zo bijzonder?
Het verschil tussen de 70% en 85% chocolade? Polyfenolen. Hoe donkerder de chocolade, hoe meer van deze bioactieve stofjes erin zitten. In de studie kreeg de 85%-groep zo’n 400 milligram polyfenolen per dag binnen; de 70%-groep ongeveer 250 milligram.
Polyfenolen kunnen je hersenen beschermen tegen stress en oxidatieve schade. Ze verlagen mogelijk ook het stresshormoon cortisol. En ja: ze kunnen zelfs de bloed-hersenbarrière passeren, wat betekent dat ze echt in je brein aan het werk kunnen.
Dit betekent natuurlijk niet dat je depressie of angst kunt genezen met chocola. Maar het kan misschien wél een klein duwtje geven – zeker in combinatie met andere gezonde keuzes.
Maar… die polyfenolen moeten eerst worden omgezet tot bruikbare stoffen, en dat doen je darmbacteriën. Daarom werkt het hele systeem dus samen: chocolade → polyfenolen → darmbacteriën → hersensignalen → stemming.
Wat is cacao precies?
Cacao komt van de cacaoboom (Theobroma cacao), die groeit in warme, vochtige gebieden rond de evenaar – vooral in West-Afrika, Zuid-Amerika en delen van Azië. Aan die boom groeien grote, ovale vruchten die een beetje lijken op rugbyballen. In die vruchten zitten zo’n 30 tot 50 zaden: dat zijn de cacaobonen.
Die bonen zijn niet meteen klaar voor gebruik. Eerst worden ze uit de vrucht gehaald en op hopen gelegd, waar ze gaan fermenteren. Dat klinkt vies, maar het is een belangrijk proces: de bonen gaan een beetje ‘gisten’, waardoor de smaak zich ontwikkelt. Daarna worden ze gedroogd in de zon en uiteindelijk geroosterd. Dan pas krijgen ze die typische chocoladesmaak.
Na het roosteren worden de bonen gemalen. Zo ontstaat cacaomassa, die bestaat uit twee dingen: cacaoboter (het vette deel) en cacaopoeder (het droge, donkere deel). Cacaopoeder is wat je in de supermarkt koopt om chocolademelk van te maken, en cacaoboter wordt veel gebruikt in chocola – maar ook in cosmetica.
Wat kun je doen met cacao?
Cacao is dus de basis van chocolade. Pure chocolade bestaat vooral uit cacaomassa, soms met een beetje suiker en extra cacaoboter. Melkchocolade bevat, naast cacao en suiker, ook melkpoeder. Witte chocolade bevat geen cacaopoeder, maar alleen cacaoboter, melk en suiker.
Maar cacao wordt ook gebruikt in andere producten: in cake, koekjes, ijs, energierepen, ontbijtgranen en zelfs in hartige gerechten zoals Mexicaanse mole (een saus met cacao, chili en kruiden). En natuurlijk kun je er warme chocolademelk van maken.
Is cacao gezond?
Dat hangt ervan af. Pure cacaopoeder bevat veel stoffen die goed voor je kunnen zijn. Denk aan flavonoïden, een soort antioxidanten die je bloedvaten soepel houden en mogelijk je bloeddruk verlagen. Cacao bevat ook kleine hoeveelheden magnesium, ijzer en vezels. Sommige studies laten zien dat mensen die regelmatig pure chocolade eten iets minder risico hebben op hart- en vaatziekten.
Ook je hersenen kunnen ervan profiteren: cacao lijkt de doorbloeding in je brein te stimuleren, waardoor je je tijdelijk alerter of vrolijker kunt voelen. Dat komt deels door cafeïne en theobromine, stimulerende stoffen die een beetje lijken op wat je in koffie vindt – al zijn de hoeveelheden in cacao veel lager.
Maar: de meeste mensen eten cacao in de vorm van chocolade, en daar zit vaak veel suiker en vet in. Een reep melkchocolade is dus geen superfood, hoe graag we dat ook zouden willen. En sommige mensen kunnen gevoelig zijn voor cacao – bijvoorbeeld bij migraine of refluxklachten.
Dichter bij huis
Nederlanders en Belgen staan wereldwijd bekend als chocoladeliefhebbers. In België is het zelfs cultureel erfgoed. En in Nederland eten we per persoon jaarlijks bijna 5 kilo chocolade. De kans is dus groot dat jij al regelmatig een blokje pakt.
Maar let op: melkchocolade of ‘puur’ met 50% cacao valt buiten de boot in dit onderzoek. Het gaat echt om chocolade met minimaal 85% cacao. En dat is – laten we eerlijk zijn – een acquired taste. Niet iedereen vindt het even lekker.
Merken als Lindt, Tony’s 85% of Belgische premium chocolade kunnen een goede keuze zijn. Maar check het etiket: hoe minder suiker en hoe meer cacao, hoe beter.
Kanttekeningen
Zoals elk onderzoek heeft ook dit studie zijn beperkingen. Zo waren er maar 48 deelnemers, allemaal jong en gezond. Het zegt dus nog niets over mensen met psychische klachten of ouderen. Bovendien werd stemming gemeten via zelfrapportage, wat gevoelig is voor vertekening.
Ook kreeg de controlegroep geen placebo, wat de resultaten mogelijk beïnvloedt. Want ja: wie chocola eet, wéét dat hij chocola eet – en dat geeft misschien op zichzelf al een goed gevoel.
Toch is dit het eerste onderzoek dat echt laat zien dat pure chocolade invloed heeft op zowel stemming als darmflora – in gewone, alledaagse omstandigheden.
Samengevat
- Dagelijkse consumptie van 30 gram 85% pure chocolade verminderde negatieve stemming in gezonde mensen.
- Deze verbetering ging gepaard met veranderingen in de darmflora, vooral een toename van Blautia obeum.
- De vermoedelijke sleutel: polyfenolen in donkere chocolade, die via je darmen effect hebben op je brein.
- Lichtere chocolade (70%) liet dit effect niet zien.
- Het is geen vervanging voor therapie of medicatie, maar misschien wél een smakelijk steuntje in de rug.
Shin JH, Kim CS, Cha J, et al. Consumption of 85% cocoa dark chocolate improves mood in association with gut microbial changes in healthy adults: a randomized controlled trial. J Nutr Biochem. 2022;99:108854. doi:10.1016/j.jnutbio.2021.108854
