Kinderen met autisme hebben vaak unieke zintuiglijke ervaringen die van invloed kunnen zijn op hun vermogen om goede tandheelkundige zorg te ontvangen. Een recente wetenschappelijke publicatie benadrukt het belang van het begrijpen en aanpakken van deze zintuiglijke verschillen. In dit artikel zullen we de bevindingen van deze publicatie bespreken en de implicaties ervan voor de tandheelkundige zorg voor kinderen met autisme. Ook zijn er nuttige tips voor ouders én tandartsen.
Zintuiglijke verschillen verwijzen naar afwijkingen in de manier waarop individuen informatie uit hun omgeving waarnemen en verwerken. Kinderen met autisme kunnen overgevoeligheid (hypersensitiviteit) of ondergevoeligheid (hyposensitiviteit) ervaren op het gebied van zintuigen zoals zicht, gehoor, tast, geur en smaak. Dit kan leiden tot (verhoogd) ongemak en angst tijdens tandheelkundige procedures.
Kinderen met overgevoeligheid kunnen bijvoorbeeld overweldigd raken door felle verlichting of het geluid van een boor, terwijl kinderen met ondergevoeligheid mogelijk niet voldoende reageren op pijnprikkels, waardoor mogelijke problemen worden gemist. Deze verschillen kunnen leiden tot angst, weerstand en verminderde medewerking tijdens tandartsbezoeken.
Om de preventieve tandheelkundige zorg voor kinderen met autisme te verbeteren, suggereert de publicatie verschillende benaderingen. Ten eerste is het belangrijk om een autisme-inclusieve omgeving te creëren in tandartspraktijken. Dit kan worden bereikt door rekening te houden met de zintuiglijke behoeften van deze kinderen, bijvoorbeeld door gedimd licht te gebruiken of geluidsdempende hoofdtelefoons aan te bieden.
Ten tweede benadrukt de publicatie het belang van het gebruik van visualisatie- en sociale verhalen om kinderen met autisme voor te bereiden op tandheelkundige procedures. Deze visuele hulpmiddelen kunnen helpen bij het verminderen van angst en het vergroten van het begrip van wat er gaat gebeuren.
Daarnaast wordt aanbevolen om tandheelkundig personeel te trainen in autismegevoelige benaderingen. Dit omvat het leren herkennen van zintuiglijke verschillen, het begrijpen van communicatiestijlen en het bieden van aangepaste ondersteuning tijdens de behandeling.
Het is essentieel dat tandartspraktijken zich inzetten voor het bieden van gepaste zorg aan kinderen met autisme, waardoor hun tandheelkundige ervaringen positiever en minder stressvol worden.
Tips voor ouders
- Begin vroeg: Introduceer tandheelkundige bezoeken al op jonge leeftijd, zodat je kind kan wennen aan de tandartsomgeving en routine. Dit helpt bij het opbouwen van vertrouwen en het verminderen van angst.
- Zoek naar een autisme-gevoelige tandarts: Vind een tandartspraktijk die ervaring heeft met het behandelen van kinderen met autisme. Ze zullen waarschijnlijk bekend zijn met de speciale behoeften en benaderingen die nodig zijn om je kind comfortabel te laten voelen.
- Praat met de tandarts: Neem vooraf contact op met de tandarts om je kind’s specifieke behoeften en uitdagingen te bespreken. Leg uit wat je kind kan helpen om zich op zijn gemak te voelen en welke ondersteuning mogelijk nodig is tijdens het bezoek.
- Visuele hulpmiddelen: Gebruik visuele hulpmiddelen zoals social stories, foto’s of video’s om je kind voor te bereiden op het tandartsbezoek. Dit helpt hen te begrijpen wat er zal gebeuren en vermindert mogelijke angst.
- Maak gebruik van ondersteunende items: Breng eventuele comfortitems mee die je kind kan helpen tijdens het bezoek, zoals een favoriete knuffel, een koptelefoon om geluid te dempen of een verzwaarde deken om rust te bieden.
- Houd rekening met zintuiglijke gevoeligheden: Identificeer eventuele zintuiglijke triggers die je kind mogelijk ongemak bezorgen, zoals fel licht of harde geluiden. Bespreek deze vooraf met de tandarts en vraag om aanpassingen om de omgeving zo comfortabel mogelijk te maken.
- Stapsgewijze benadering: Werk samen met de tandarts om het bezoek in kleine stappen op te delen. Begin met eenvoudige en niet-bedreigende procedures en bouw geleidelijk op naar meer uitgebreide behandelingen. Dit helpt bij het opbouwen van vertrouwen en het verminderen van angst.
- Beloon positief gedrag: Moedig je kind aan en beloon hen voor hun moed en medewerking tijdens het tandartsbezoek. Dit kan variëren van complimenten en verbaal prijzen tot kleine beloningen of privileges na het bezoek.
- Blijf kalm en geduldig: Wees geduldig en begripvol tijdens het tandartsbezoek. Blijf kalm en straal vertrouwen uit, omdat je kind jouw reacties kan waarnemen en beïnvloed wordt door je houding.
- Herhalen en routinematig bezoek: Plan regelmatige tandartsbezoeken om de routine te versterken en de voorspelbaarheid te vergroten. Herhaal de stappen en gebruik dezelfde benaderingen om je kind te helpen wennen aan de ervaring.
Onthoud dat elke autistische persoon uniek is, dus pas de tips aan op basis van de specifieke behoeften en interesses van je kind. Samenwerking met een autisme-gevoelige tandarts en open communicatie zullen de tandheelkundige zorgervaring van je kind verbeteren.
Wallis KE, Fichter D, Fiks AG. In Support of Addressing Sensory Differences to Improve Preventive Dental Care Among Autistic Children. JAMA Netw Open. 2023 Jun 1;6(6):e2316355. doi: 10.1001/jamanetworkopen.2023.16355. PMID: 37266946.
