Depressie is een ernstige psychische aandoening die wereldwijd miljoenen mensen, neurotypiesch alsmede neurodivergent, treft. Goedbedoelde opmerkingen kunnen soms de situatie voor iemand met een depressie onbedoeld verergeren. Het is daarom van belang om bewust te zijn van onze woorden en daden wanneer we dierbaren ondersteunen die met depressie kampen.
Hanna
Hanna’s moeder uitte in frustratie: “Hanna, waarom kom je er gewoon niet overheen?” Na maanden van depressie vond Hanna het steeds moeilijker om dagelijkse activiteiten uit te voeren of enige vreugde te voelen. Deze woorden verdiepten haar gevoelens van ontoereikendheid en hopeloosheid.
“Waarom kom je er gewoon niet overheen?”
Hanna’s moeder
Niet doen: Zeggen dat iemand “er gewoon overheen moet komen”, impliceert dat hun toestand een keuze is of een kwestie van wilskracht. Depressie is echter een gezondheidskwestie die wordt beïnvloed door verschillende biologische, psychologische en omgevingsfactoren. Dergelijke opmerkingen bagatelliseren de ernst van de ziekte en maken de persoonlijke strijd ongeldig, waardoor ze zich onbegrepen en ongesteund voelen.
Wel doen: Bied in plaats van de ervaring van de persoon te minimaliseren empathie en begrip. Je zou kunnen zeggen: “Ik ben hier voor jou, Hanna. Het is oké om je zo te voelen en ik wil je hier doorheen helpen. Laten we samen manieren vinden om je beter te voelen.”
Henk
“Maar Henk, je hebt zo’n goed leven. Waarom ben je toch altijd depressief?” vroeg Sarah, een vriendin van Henk, zich af. Henk had een succesvolle carrière, een liefdevolle familie en een stabiele relatie, maar de last van depressie leek onoverkomelijk.
“Maar jij hebt niets om depressief over te zijn!”
Henk’s vriendin
Waarom het schadelijk is: Depressie discrimineert niet op basis van externe omstandigheden. Het ongeldig maken van iemands gevoelens door te suggereren dat ze geen reden hebben om depressief te zijn, kan hun schuldgevoel en schaamte versterken. Het kan hen ook weerhouden van het zoeken naar hulp, uit angst dat ze niet begrepen of geloofd zullen worden.
Alternatieve benadering: Erken dat depressie iedereen kan treffen, ongeacht hun levenssituatie. Bied je steun aan door te zeggen: “Ik begrijp dat depressie niet altijd een duidelijke oorzaak heeft, Alex. Je hoeft dit niet alleen te doorstaan. Ik ben er om te luisteren wanneer je wilt praten.”
Ramon
“Ramon, je moet positiever denken. Stop met altijd negatief te zijn,” merkte David, een collega van Ramon, op tijdens een teamvergadering. Ramon worstelde om een façade van normaliteit op het werk te handhaven, terwijl hij dagelijks werd verteerd door overweldigende wanhoop.
“Denk nou maar gewoon positief”
Ramon’s collega
Waarom het schadelijk is:
Iemand met depressie aanmoedigen om “gewoon positief te denken” vereenvoudigt de complexiteit van hun aandoening. Depressie is geen keuze, en het simpelweg veranderen van iemands mindset kan de symptomen niet verlichten. Dergelijke opmerkingen kunnen gevoelens van ontoereikendheid en falen versterken, en versterken het geloof dat het individu op de een of andere manier verantwoordelijk is voor hun lijden.
Alternatieve benadering:
Spreek je zorg uit en bied ondersteuning zonder onrealistische verwachtingen op te leggen. Je zou kunnen zeggen: “Ramon, ik merk dat je het de laatste tijd moeilijk hebt. Ik ben er om te luisteren als je ooit wilt praten of als er iets is dat ik kan doen om je last te verlichten.”
Het ondersteunen van iemand met een depressie vereist sensitiviteit, empathie en begrip. Door deze drie schadelijke uitspraken te vermijden, kun je een ondersteunendere omgeving creëren voor individuen die worstelen met mentale ziektes. Bied onvoorwaardelijke steun, valideer hun ervaringen en moedig hen aan professionele hulp te zoeken indien nodig. Samen kunnen we bijdragen aan een cultuur van compassie en acceptatie voor degenen die met depressie strijden.
Brooks, S., Webster, R., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N., & Rubin, G. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. Lancet (London, England), 395, 912-920.
