Depressie is een van de meest voorkomende mentale gezondheidsproblemen wereldwijd en het aanpakken ervan kan complex zijn, vooral als standaard behandelingen niet effectief zijn. Dit staat bekend als behandelingresistente depressie (BRD). In dit artikel verkennen we enkele veelbelovende behandelingen die hoop bieden aan patiënten waarbij traditionele methoden falen.
Transcraniële Magnetische Stimulatie (TMS)
Transcraniële Magnetische Stimulatie (TMS) is een geavanceerde behandelvorm die wordt gebruikt voor de behandeling van verschillende neuropsychiatrische aandoeningen, waaronder depressie. Dit non-invasieve therapeutische instrument biedt hoop voor patiënten die onvoldoende baat hebben bij traditionele medicamenteuze behandelingen. Hieronder volgt een diepgaandere blik op hoe TMS werkt, de effectiviteit ervan, en de toepassingen in de praktijk.
Hoe werkt het?
TMS maakt gebruik van magnetische velden om gerichte elektrische stromen te induceren in specifieke delen van de hersenen die betrokken zijn bij stemming en emotie. Dit wordt bereikt door een spoel die dicht bij het hoofd van de patiënt wordt gehouden. Wanneer deze spoel wordt geactiveerd, creëert het een magnetisch veld dat snel verandert, wat op zijn beurt een stroom opwekt in de onderliggende hersengebieden zonder dat dit invasief is voor de patiënt.
Effectiviteit
De effectiviteit van TMS varieert, maar studies tonen aan dat het een significante impact kan hebben op patiënten met depressie die resistent zijn tegen behandeling met antidepressiva. Reactiepercentages liggen tussen de 45% en 60%, terwijl remissiepercentages – waarbij symptomen van depressie volledig verdwijnen – tussen de 30% en 40% liggen. Belangrijk is dat TMS als een veilige behandeling wordt beschouwd, met minimale en meestal tijdelijke bijwerkingen, zoals hoofdpijn of ongemak op de plaats van de stimulatie.
Toepassingen
Naast de behandeling van depressie, wordt TMS ook gebruikt voor de behandeling van andere aandoeningen zoals obsessief-compulsieve stoornis (OCD) en bepaalde soorten chronische pijn. In de loop der jaren is het toepassingsbereik van TMS uitgebreid dankzij voortdurend onderzoek dat nieuwe therapeutische mogelijkheden voor deze technologie ontsluit.
Ontwikkelingen en onderzoek
Recent onderzoek heeft aangetoond dat TMS mogelijk ook effectief is bij het herstellen van de juiste stroom van neuronale activiteit in de hersenen, wat bijdraagt aan de verbetering van de stemming bij depressieve patiënten. Onderzoekers, zoals die van Stanford Medicine, hebben gevonden dat bij patiënten met een major depressieve stoornis, de richting van de hersensignalen omgekeerd kon worden, wat een opmerkelijke verbetering in hun klinische toestand teweegbracht.
Toekomst
De toekomst van TMS ziet er veelbelovend uit, met lopende studies die de potentiële toepassingen ervan verder verkennen. Nieuwe technieken en methoden worden ontwikkeld om de behandeling nog doeltreffender en toegankelijker te maken. Er wordt ook onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om TMS aan te passen aan individuele hersenpatronen, wat zou kunnen leiden tot nog meer gepersonaliseerde en effectieve behandelingen.
Vagus Zenuw Stimulatie (VNS)
Vagus Zenuw Stimulatie (VNS) is een bijzondere behandelmethode die vooral gebruikt wordt voor de behandeling van bepaalde typen depressies die niet goed reageren op conventionele medicatie, alsook voor bepaalde vormen van epilepsie. De methode maakt gebruik van een geïmplanteerd apparaat dat de vagus zenuw stimuleert. Hieronder verkennen we de werking, de voordelen en de recente ontwikkelingen op het gebied van VNS.
Hoe werkt het?
VNS werkt door middel van een klein apparaatje, vergelijkbaar met een pacemaker, dat onder de huid in de borstkas wordt geïmplanteerd. Dit apparaat genereert periodieke elektrische pulsen die via een aan de vaguszenuw gekoppelde draad worden verzonden. De vaguszenuw, een van de belangrijkste zenuwen van het parasympathische zenuwstelsel, loopt vanuit de hersenen naar verschillende organen in het lichaam, waaronder het hart, de longen en de darmen, en speelt een cruciale rol in verschillende lichaamsfuncties, waaronder de stemming.
Effectiviteit
De effectiviteit van VNS bij de behandeling van depressie is goed gedocumenteerd, met significante verbeteringen in de symptomen van patiënten die resistent zijn tegen andere behandelingen. Het succespercentage bij de behandeling van behandelingresistente depressie is aanzienlijk, met veel patiënten die aanzienlijke verbeteringen ervaren in hun algemene stemming en welzijn. Bovendien wordt VNS beschouwd als een langetermijnbehandeling, die aanhoudende voordelen biedt, wat het een waardevolle optie maakt voor chronische gevallen.
Bijwerkingen en veiligheid
VNS is over het algemeen veilig, maar zoals bij alle medische ingrepen kunnen er bijwerkingen optreden. De meest voorkomende bijwerkingen zijn heesheid, keelpijn en kortademigheid, voornamelijk veroorzaakt door de nabijheid van de vagus zenuw tot de stembanden. Deze bijwerkingen zijn meestal tijdelijk en verminderen naarmate het lichaam zich aanpast aan het apparaat.
Ontwikkelingen en onderzoek
De technologie en de toepassingen van VNS blijven evolueren. Recent onderzoek richt zich op het verbeteren van de VNS-apparatuur om de effectiviteit te verhogen en de bijwerkingen te minimaliseren. Ook wordt onderzocht hoe VNS kan worden gecombineerd met andere behandelingen, zoals medicatie of andere vormen van neuromodulatie, om de algehele effectiviteit te verbeteren.
Toekomst
Met de voortdurende verbeteringen in zowel de technologie als de klinische toepassingen, belooft VNS een steeds belangrijkere rol te spelen in de behandeling van complexe psychiatrische en neurologische aandoeningen. Het biedt een hoopvolle toekomst voor patiënten die niet hebben gereageerd op traditionele behandelingen en benadrukt de toenemende rol van neuromodulatie in de moderne geneeskunde.
VNS vertegenwoordigt een doorbraak in het begrijpen en beïnvloeden van de neurologische paden die ten grondslag liggen aan stemmingsstoornissen, en biedt een waardevolle optie voor patiënten en zorgverleners die op zoek zijn naar effectieve en duurzame behandelmethoden.
Nieuwe antidepressiva: Auvelity
In 2022 werd Auvelity goedgekeurd door de FDA. Dit medicijn, een combinatie van dextromethorfan (het actieve ingrediënt in Robitussin) en Wellbutrin (bupropion), toonde significante verbeteringen in depressieve symptomen in klinische studies. Bij week 6 bereikte 39,5% van de patiënten remissie met Auvelity, vergeleken met 17,3% met een placebo.
Auvelity werkt anders dan traditionele antidepressiva en kan thuis worden voorgeschreven, wat een belangrijk voordeel is. Echter, verdere ervaring en onderzoek zijn nodig, vooral bij patiënten met BRD.
Conclusie
De ontwikkeling van behandelingen zoals TMS, VNS en nieuwe medicijnen zoals Auvelity bieden nieuwe hoop voor patiënten met behandelingresistente depressie. Met deze vooruitgang hopen we dat de term ‘behandelingresistent’ uiteindelijk verleden tijd zal zijn. Het blijft belangrijk om alternatieven te blijven verkennen en toegankelijk te maken voor hen die het meest in nood zijn.
Zhang X, Guo YM, Ning YP, Cao LP, Rao YH, Sun JQ, Qing MJ, Zheng W. Adjunctive vagus nerve stimulation for treatment-resistant depression: a preliminary study. Int J Psychiatry Clin Pract. 2022 Nov;26(4):337-342. doi: 10.1080/13651501.2021.2019789. Epub 2022 Jan 13. PMID: 35023429.
Kelly MS, Oliveira-Maia AJ, Bernstein M, Stern AP, Press DZ, Pascual-Leone A, Boes AD. Initial Response to Transcranial Magnetic Stimulation Treatment for Depression Predicts Subsequent Response. J Neuropsychiatry Clin Neurosci. 2017 Spring;29(2):179-182. doi: 10.1176/appi.neuropsych.16100181. Epub 2016 Nov 30. PMID: 27899052; PMCID: PMC5592731.
Iosifescu DV, Jones A, O’Gorman C, et al. Efficacy and safety of AXS-05 (dextromethorphan-bupropion) in patients with major depressive disorder: a phase 3 randomized clinical trial (GEMINI). J Clin Psychiatry. 2022;83(4):21m14345.
