In de hedendaagse psychiatrie neemt de interesse voor de relatie tussen voeding en mentale gezondheid steeds meer toe. Nutraceuticals, een combinatie van ‘nutrition’ en ‘pharmaceuticals’, zijn voedingsproducten die gezondheidsvoordelen bieden inclusief het bevorderen van de mentale gezondheid. Deze producten, variërend van geïsoleerde voedingsstoffen tot diëten samengesteld uit meerdere componenten, kunnen een rol spelen in de complementaire behandeling van psychiatrische stoornissen.
Recent onderzoek, uitgevoerd door een team van wetenschappers aan de Universiteit van Turijn, heeft nieuwe inzichten verschaft in de effectiviteit van nutraceuticals bij de behandeling van verschillende psychische stoornissen, waaronder schizofrenie, autismespectrumstoornissen, depressie, bipolaire stoornis en persoonlijkheidsstoornissen.
Wat zijn nutraceuticals?
Nutraceuticals zijn voedingsproducten die niet alleen voedingswaarde hebben, maar ook medicinale voordelen zouden kunnen hebben. Deze term, voor het eerst geïntroduceerd door Dr. Stephen DeFelice in 1989, omvat een breed scala aan producten, waaronder geïsoleerde voedingsstoffen zoals vitaminen en mineralen, bioactieve verbindingen zoals flavonoïden en omega-3 vetzuren, en supplementen zoals probiotica. Anders dan traditionele medicijnen, die vaak op specifieke symptomen gericht zijn, hebben nutraceuticals als doel de algemene gezondheid te verbeteren en te behouden.
Voorbeelden van nutraceuticals die in de psychiatrie worden gebruikt, zijn omega-3 vetzuren, die ontstekingsremmende eigenschappen hebben, en probiotica, die de darm-hersenas kunnen beïnvloeden en zo bijdragen aan een goede emotionele en cognitieve gezondheid.
Psychische aandoeningen
Schizofrenie
Omega-3 vetzuren, zoals eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA), zijn uitgebreid onderzocht in hun rol bij de behandeling van schizofrenie. Studies hebben aangetoond dat deze vetzuren kunnen helpen de symptomen van schizofrenie te verminderen, vooral in de vroege stadia van de ziekte. Ze zijn betrokken bij het verminderen van neuro-inflammatie en het stabiliseren van celmembranen in de hersenen, wat cruciaal is voor patiënten met schizofrenie wiens celmembranestructuren vaak zijn aangetast.
Autisme
Voor individuen binnen het autismespectrum kunnen nutraceuticals, waaronder zowel omega-3 vetzuren als probiotica, helpen bij het verbeteren van gedrags- en communicatievaardigheden. De invloed van deze supplementen op de darmflora speelt hier mogelijk een rol, gezien de sterke verbinding tussen de darmgezondheid en neuronale ontwikkeling.
Depressie en bipolaire stoornis
Bij de behandeling van depressie en bipolaire stoornis zijn omega-3 vetzuren onderzocht voor hun vermogen om stemmingswisselingen te moduleren en depressieve episodes te verminderen. Deze vetzuren spelen een rol in het verminderen van de herseninflammatie, een factor die bijdraagt aan beide stoornissen.
Persoonlijkheidsstoornissen
Bij patiënten met persoonlijkheidsstoornissen kunnen nutraceuticals helpen impulsiviteit en stemmingsinstabiliteit te reguleren. Vooral omega-3 vetzuren hebben een potentieel om de emotionele regulatie te ondersteunen, wat van grote waarde kan zijn voor deze patiëntengroep.
Beperkingen van het onderzoek
Het onderzoek naar nutraceuticals in de psychiatrie kent nogal wat beperkingen. De meeste studies naar nutraceuticals zijn kleinschalig of kortetermijnstudies, wat betekent dat er nog veel onduidelijk is over de langetermijneffecten van deze behandelingen. Bovendien is de kwaliteit van de gebruikte supplementen variabel, wat een consistent onderzoeksresultaat in de weg staat.
Toekomst van nutraceuticals in de psychiatrie
De toekomst van nutraceuticals in de psychiatrie kan veelbelovend zijn. Naarmate het bewijs groeit en technologieën voor het meten van de effecten verbeteren, zullen onderzoekers beter in staat zijn om specifieke mechanismen te identificeren waarop deze verbindingen invloed kunnen hebben. Dit zou kunnen leiden tot meer gepersonaliseerde benaderingen in de psychiatrie, waarbij type en dosering van specifieke nutraceuticals worden aangepast aan de individuele behoeften van de patiënt, gebaseerd op genetische profielen en persoonlijke gezondheidsgegevens.
Een andere mogelijkheid is verdere integratie van nutraceuticals in holistische behandelmodellen die zowel de geest als het lichaam benaderen. Dit integratieve model kan effectief zijn voor de behandeling van psychische aandoeningen, aangezien veel van deze stoornissen verband houden met zowel fysieke als mentale gezondheidsproblemen.
Daarnaast zijn er aanwijzingen dat de maatschappij steeds meer openstaat voor natuurlijke en voedselgebaseerde interventies. Dit acceptatieproces zou de weg kunnen effenen voor verdere onderzoeken en mogelijkerwijs de regulatie en standaardisatie van nutraceuticals bevorderen, wat essentieel is voor hun bredere toepassing in de klinische praktijk.
Conclusie
Nutraceuticals vormen al jarenlang een fascinerend onderzoeksgebied binnen de behandeling van psychische aandoeningen. De tijd zal leren of dit vooral een geval is van wensdenken, of dat deze voedingsstoffen daadwerkelijk een significante impact zullen gaan hebben op de psychiatrie.
Bozzatello P, Novelli R, Montemagni C, Rocca P, Bellino S. Nutraceuticals in Psychiatric Disorders: A Systematic Review. Int J Mol Sci. 2024 Apr 28;25(9):4824. doi: 10.3390/ijms25094824. PMID: 38732043; PMCID: PMC11084672.
