Seksualiteit is een complex en persoonlijk onderwerp, en voor autistische mensen kunnen deze ervaringen nog unieker en gecompliceerder zijn. Autistische mensen kunnen seks op een andere manier ervaren door sensoriële verschillen, die variëren van hypergevoeligheid tot hypogevoeligheid. Dit artikel verkent hoe deze sensoriële verschillen invloed kunnen hebben op de seksuele ervaring van autistische mensen en biedt inzicht in de uitdagingen en mogelijkheden die zich kunnen voordoen.
Sensoriële ervaringen en seks
Sensoriële ervaringen spelen een cruciale rol in hoe autistische mensen seks beleven. Hypersensitiviteit betekent dat zintuiglijke prikkels, zoals aanraking, geur, zicht, smaak en geluid, intenser worden ervaren. Dit kan leiden tot overweldigende en soms onaangename ervaringen. Aan de andere kant kunnen sommige autistische mensen hypogevoelig zijn, wat betekent dat ze minder gevoelig zijn voor bepaalde prikkels en mogelijk op zoek gaan naar sterkere stimulatie om bevrediging te vinden.
Hypergevoeligheid en seksuele ervaring
Hypergevoeligheid kan ervoor zorgen dat normale seksuele handelingen onaangenaam of zelfs pijnlijk zijn. Een kus, een knuffel of een lichte aanraking kan als overweldigend worden ervaren, waardoor intimiteit uitdagend wordt. Autistische mensen met hypergevoeligheid kunnen hierdoor aanrakingen vermijden, wat misverstanden en frustraties in relaties kan veroorzaken. Stel je voor dat een simpele knuffel voelt alsof het hele lichaam in brand staat – het is dan begrijpelijk dat deze mensen zich terugtrekken.
Marie heeft een intense hypergevoeligheid voor aanraking. Wanneer haar partner haar probeert te knuffelen of een kus op haar nek geeft, voelt ze een ondraaglijke prikkel over haar hele lichaam. Dit leidt tot gevoelens van boosheid en angst, en ze heeft vaak de neiging om de ander weg te duwen. Dit veroorzaakte in het begin veel verdriet en misverstanden, maar na verloop van tijd hebben ze manieren gevonden om elkaar liefde te tonen zonder fysieke aanrakingen die Marie overstimuleren.
Hypogevoeligheid en seksueel gedrag
Hypogevoeligheid kan daarentegen leiden tot een zoektocht naar sterkere prikkels. Autistische mensen met hypogevoeligheid hebben mogelijk meer intense stimulatie nodig om opgewonden te raken, wat kan resulteren in een hogere frequentie van seksuele activiteiten of interesse in ongebruikelijke seksuele praktijken. Deze zoektocht naar stimulatie kan soms worden gezien als buitensporig of ongebruikelijk, maar het is een natuurlijke reactie op hun sensorische behoeften.
Clarissa ervaart hypogevoeligheid en heeft een sterke behoefte aan intense seksuele stimulatie. Als tiener voelde ze zich beschaamd over haar “compulsieve behoefte” om meerdere keren per dag te masturberen met verschillende objecten. Als volwassene merkt ze dat één-op-één seks met een enkele partner snel saai wordt. Haar behoefte aan variatie en intense prikkels heeft geleid tot meer seksuele partners en avonturen dan haar vrienden, wat soms tot zorgen en oordeel van anderen leidt.
Communicatie
Open en eerlijke communicatie is van groot belang voor autistische mensen en hun partners om een gezonde seksuele relatie te onderhouden. Partners kunnen zich snel afgewezen of ongewenst voelen als ze niet begrijpen waarom bepaalde aanrakingen of seksuele handelingen worden vermeden. Door duidelijk te communiceren over sensoriële verschillen en de impact hiervan, kunnen partners beter begrip en geduld opbrengen. Het creëren van afspraken en het vinden van alternatieve manieren om intimiteit te tonen, kan helpen om misverstanden en pijnlijke gevoelens te verminderen.
Conclusie en tips
Hoewel de seksuele ervaringen van autistische mensen kunnen verschillen van die van niet-autistische mensen, is het belangrijk te begrijpen dat deze verschillen geen tekortkomingen zijn, maar variaties in hoe het brein zintuiglijke informatie verwerkt. Het erkennen en respecteren van deze verschillen kan bijdragen aan een betere communicatie en sterkere relaties. Voor koppels die worstelen met deze uitdagingen, kan het nuttig zijn om samen oplossingen te vinden, zoals het plannen van intieme momenten en het respecteren van elkaars grenzen.
Door inzicht en begrip te vergroten, kunnen we een inclusievere en ondersteunende omgeving creëren voor autistische mensen en hun partners, waarin seksuele en relationele tevredenheid mogelijk is, ongeacht de unieke uitdagingen die ze tegenkomen.
Maggio MG, Calatozzo P, Cerasa A, Pioggia G, Quartarone A, Calabrò RS. Sex and Sexuality in Autism Spectrum Disorders: A Scoping Review on a Neglected but Fundamental Issue. Brain Sci. 2022 Oct 24;12(11):1427. doi: 10.3390/brainsci12111427. PMID: 36358354; PMCID: PMC9688284.
