Een veelvoorkomend maar vaak onderbelicht probleem bij neurodivergente kinderen zijn maag- en darmklachten. Deze omvatten een breed scala aan symptomen zoals constipatie, buikpijn, misselijkheid en diarree, zonder dat er een organische oorzaak gevonden kan worden. Dit artikel onderzoekt de prevalentie van maag- en darmklachten bij kinderen met ASS en ADHD, de verbanden met stressgerelateerde biomarkers, en de impact op hun gedrag en welzijn.
Prevalentie van maag- en darmklachten
Recent onderzoek heeft aangetoond dat kinderen met autisme en ADHD een aanzienlijk hogere prevalentie van maag- en darmklachten hebben in vergelijking met typisch ontwikkelende (TD) kinderen. In een studie met 120 kinderen, verdeeld in drie groepen (ASS, ADHD en TD), bleek dat 60,5% van de kinderen met autisme en 35,9% van de kinderen met ADHD te kampen hadden met maag- en darmklachten, tegenover slechts 20,5% in de TD-groep. Deze verschillen waren statistisch significant (p = 0.001).
| Groep | Percentage met maag- en darmklachten |
|---|---|
| ASS | 60,5% |
| ADHD | 35,9% |
| TD | 20,5% |
Typen maag- en darmklachten
De meest voorkomende maag- en darmklachten varieerden enigszins tussen de groepen. Aerofagie, een aandoening waarbij lucht ingeslikt wordt, was het meest voorkomend in alle drie de groepen. Constipatie was het tweede meest voorkomende probleem bij TD-kinderen, terwijl buikpijn en fecale incontinentie vaker voorkwamen bij respectievelijk ADHD- en ASS-kinderen.
Stress en de darm-hersen as
De darm-hersen as speelt een cruciale rol in de relatie tussen maag- en darmklachten en autisme en ADHD. Deze bidirectionele communicatieweg tussen het centrale zenuwstelsel en het maagdarmstelsel beïnvloedt zowel de stressrespons als de darmgezondheid. Het onderzoek mat verschillende biomarkers zoals cortisol in speeksel en haar, en leptineconcentraties in serum.
De resultaten toonden aan dat kinderen met ADHD significant lagere AUCg-waarden (area under the curve for cortisol) hadden in vergelijking met zowel de ASS- als TD-groepen. Daarentegen hadden TD-kinderen hogere haarcortisolwaarden, wat wijst op een mogelijke hypoactivatie van de HPA-as bij kinderen met ADHD.
Internaliserende en externaliserende problemen
Neurodivergente kinderen vertonen vaak zowel internaliserende (zoals angst en depressie) als externaliserende problemen (zoals agressie en impulsiviteit). Het onderzoek toonde aan dat zowel de ASS- als ADHD-groepen hogere scores hadden voor deze problemen in vergelijking met TD-kinderen. Vooral kinderen met maag- en darmklachten hadden significant hogere totalen, internaliserende en externaliserende probleem scores (p < 0.0001).
Ruth, een 10-jarig meisje met ADHD, worstelt niet alleen met hyperactiviteit maar ook met angst en buikpijn. Haar ouders merken dat haar angst en buikpijn toenemen tijdens stressvolle periodes op school, wat wijst op een sterke koppeling tussen haar emotionele toestand en maag- en darmklachten.
Conclusie
De bevindingen onderstrepen het belang van een integratieve benadering bij de behandeling van neurodivergente kinderen met maag- en darmklachten. Vroege diagnose en interventie kunnen de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren. Behandelopties variëren van dieet- en leefstijlveranderingen tot psychologische ondersteuning en medicatie. Het is essentieel om zowel de fysieke als emotionele aspecten van maag- en darmklachten aan te pakken.
Petropoulos A, Anesiadou S, Michou M, Lymperatou A, Roma E, Chrousos G, Pervanidou P. Functional Gastrointestinal Symptoms in Children with Autism and ADHD: Profiles of Hair and Salivary Cortisol, Serum Leptin Concentrations and Externalizing/Internalizing Problems. Nutrients. 2024 May 20;16(10):1538. doi: 10.3390/nu16101538. PMID: 38794776; PMCID: PMC11124526.
