Wanneer je het woord hyperactiviteit hoort, denk je dan meteen aan jezelf? Welk soort persoon komt er in je op? Voor velen roept hyperactiviteit het beeld op van een jonge, overactieve jongen die door de klas stuitert.
Dit stereotype is hoe ADHD vaak wordt voorgesteld, vooral in de jaren ’90. Dit verklaart deels waarom het zo verrassend kan zijn om te ontdekken dat hyperactiviteit ook op andere manieren kan voorkomen. Hoe manifesteert hyperactiviteit zich bij mensen die vaak over het hoofd worden gezien? Hier zijn vier manieren waarop hyperactiviteit zich kan uiten.
Fidgeting: Kleine bewegingen die tellen
Fidgeting, of friemelen, is een veelvoorkomend symptoom van hyperactiviteit dat vaak wordt gemist. Veel mensen met ADHD friemelen constant. Dit kan variëren van het spelen met hun haar, nagelbijten tot het voortdurend aanraken van hun gezicht. Deze kleine bewegingen worden vaak niet als hyperactiviteit herkend, maar zijn dat wel degelijk.
Bijvoorbeeld, denk aan iemand die altijd iets in zijn handen heeft, zoals een pen of een glas. Deze persoon lijkt misschien gewoon nerveus, maar in werkelijkheid kan het een manier zijn om met hyperactiviteit om te gaan. Dit constant bezig zijn met kleine bewegingen helpt de geest te kalmeren en gefocust te blijven.
Mentale hyperactiviteit: Een storm van gedachten
Mentale hyperactiviteit is een minder zichtbare, maar zeer invloedrijke vorm van hyperactiviteit. Dit houdt in dat iemand een voortdurende stroom van gedachten heeft. In plaats van te dagdromen, zoals vaak wordt gedacht, kan mentale hyperactiviteit zich uiten in rumineren, overmatig nadenken over sociale interacties of het voortdurend plannen van zelfverbeteringsprojecten.
Stel je iemand voor die voortdurend nadenkt over wat er anders had kunnen gaan in een gesprek of obsessief bezig is met bepaalde interesses zoals psychologie of muziek. Deze vorm van hyperactiviteit kan leiden tot slaapproblemen en een constant gevoel van onrust, wat weer invloed heeft op de dagelijkse prestaties en het welzijn.
Constant bezig zijn: De drang om altijd iets te doen
Mensen met hyperactiviteit hebben vaak de behoefte om constant bezig te zijn. Dit kan variëren van het altijd willen afspreken met vrienden tot het voortdurend uitvoeren van klusjes in huis. Deze drang om altijd iets te doen kan overkomen als gewone drukte, maar het is een kenmerkend symptoom van hyperactiviteit.
Bijvoorbeeld, iemand die nooit lijkt te kunnen ontspannen tenzij hij of zij een boek leest of volledig uitgeput is, ervaart waarschijnlijk deze vorm van hyperactiviteit. Dit constant actief willen zijn zorgt ervoor dat ze zich nuttig voelen en voorkomt dat ze overweldigd worden door hun gedachten.
Verbale hyperactiviteit: Woordenwaterval
Verbale hyperactiviteit is een vorm van hyperactiviteit waarbij iemand voortdurend praat. Dit kan zich uiten in iemand die bijzonder spraakzaam is, vooral wanneer hij of zij over een favoriete interesse praat. Het kan echter ook subtieler zijn, zoals het constant hebben van gesprekken in het hoofd.
Denk aan iemand die tijdens vergaderingen of sociale bijeenkomsten altijd het hoogste woord voert. Of iemand die aan een stuk door kan praten over een bepaald onderwerp zonder pauze. Deze vorm van hyperactiviteit kan storend zijn voor anderen, maar is vaak een manier om de eigen gedachten te ordenen en te delen.
Vergelijking tussen ADHD en Autisme
| Aspect | ADHD | Autisme |
|---|---|---|
| Aandacht en concentratie | Moeite met focussen, gemakkelijk afgeleid | Diepe focus op interesses, moeite met wisselen van taak |
| Hyperactiviteit | Vaak aanwezig, fysieke en verbale hyperactiviteit | Meestal afwezig, maar soms aanwezig als ‘stimming’ |
| Sociale interactie | Kan moeite hebben met sociale signalen, maar vaak sociaal actief | Moeite met sociale signalen, vaak sociale terugtrekking |
| Communicatie | Kan impulsief praten, onderbreken | Moeite met verbale en non-verbale communicatie |
| Stemming en emoties | Wisselende stemmingen, frustratie, impulsiviteit | Kan extreme emoties hebben, moeite met emoties reguleren |
| Sensorische gevoeligheid | Soms gevoelig voor prikkels, maar niet altijd | Vaak overgevoelig voor zintuiglijke prikkels |
| Routine en structuur | Vaak moeite met organiseren, kan chaotisch zijn | Sterke behoefte aan routine en voorspelbaarheid |
Conclusie
Hyperactiviteit is een veelomvattend en vaak verkeerd begrepen symptoom van ADHD. Door de minder bekende vormen van hyperactiviteit te herkennen, kunnen we een beter begrip krijgen van hoe ADHD zich bij verschillende mensen uit. Of het nu gaat om fidgeting, mentale hyperactiviteit, de constante drang om bezig te zijn, of verbale hyperactiviteit, deze symptomen verdienen aandacht en begrip.
Het is belangrijk om hyperactiviteit in een positief daglicht te zien. Denk aan hyperactiviteit als een bron van energie en passie. Dit perspectief kan helpen om de negatieve stigmatisering van ADHD te verminderen en mensen met deze diagnose te ondersteunen in hun dagelijks leven.
Hopelijk helpt dit artikel bij het beter herkennen van deze vaak over het hoofd geziene symptomen van hyperactiviteit. Ken je iemand die zich in deze beschrijvingen herkent? Door bewustzijn te vergroten, kunnen we bijdragen aan een inclusievere en begripvollere benadering van ADHD.
- Hallowell, E.M. (2023). Reframing ADHD. The Hallowell ADHD Centers. Retrieved from: https://drhallowell.com/2019/10/03/reframing-adhd/
- Mutti-Driscoll, C.J. (2024). The ADHD workbook for teen girls: Understand your neurodivergent brain, make the most of your strengths, and build confidence to thrive. New Harbinger, Inc.
- Otsuka, T. (2023). ADHD for smart ass women: How to fall in love with your neurodivergent brain. William Morrow Publishers.
