De behandeling van ADHD, vooral bij kinderen die ook autisme hebben, kan complex zijn. Traditioneel worden eerst gedragsmatige en psychosociale interventies aanbevolen, maar als deze niet effectief zijn, kunnen medicamenteuze behandelingen overwogen worden.
Recente bevindingen over ADHD-medicatie
Methylfenidaat en amfetamine zijn de meest voorgeschreven stimulanten voor de behandeling van ADHD bij kinderen. Deze medicijnen helpen om symptomen zoals hyperactiviteit en impulsiviteit te verminderen. Studies en meta-analyses hebben aangetoond dat stimulanten effectief zijn bij het verminderen van ADHD-symptomen bij jonge kinderen.
Een systematische literatuurreview en meta-analyse uitgevoerd in 2023, waarbij vijf gerandomiseerde gecontroleerde trials (RCT’s) werden geanalyseerd, toonde aan dat stimulanten significant beter waren dan placebo in het verminderen van ADHD-symptomen bij kinderen jonger dan zeven jaar. De effectgrootte was echter kleiner dan die bij oudere kinderen en adolescenten, wat suggereert dat de effectiviteit van stimulanten iets lager kan zijn bij jongere kinderen.
De bijwerkingen van stimulanten bij jonge kinderen zijn over het algemeen mild tot matig. De meest voorkomende bijwerkingen zijn verhoogde hartslag, verhoogde bloeddruk, en verminderde eetlust. Hoewel deze bijwerkingen meestal mild zijn, is het belangrijk om kinderen regelmatig te monitoren, vooral met betrekking tot hun gewicht, lengte, hartslag en bloeddruk. Lange termijn effecten zijn nog niet volledig bekend, waardoor voorzichtigheid geboden is.
α2-Adrenerge agonisten
α2-Adrenerge agonisten zoals clonidine en guanfacine worden vaak voorgeschreven aan jonge kinderen met ADHD, vooral wanneer stimulanten niet effectief zijn of ongewenste bijwerkingen hebben. Deze medicijnen helpen bij het verminderen van hyperactiviteit en impulsiviteit.
Hoewel er geen geblindeerde RCT’s zijn over het gebruik van α2-adrenerge agonisten bij jonge kinderen, ondersteunen observatiestudies hun effectiviteit. Een recente retrospectieve chart review toonde aan dat deze medicijnen effectief zijn bij het verbeteren van ADHD-symptomen bij jonge kinderen met en zonder autisme.
De meest voorkomende bijwerkingen van α2-adrenerge agonisten zijn slaperigheid overdag en verhoogde prikkelbaarheid. Het is belangrijk om deze bijwerkingen te monitoren en de dosering indien nodig aan te passen.
Selectieve noradrenaline heropnameremmers
Atomoxetine is een selectieve noradrenaline heropnameremmer die effectief is gebleken bij de behandeling van ADHD bij schoolgaande kinderen, adolescenten en volwassenen. Recente studies hebben ook de effectiviteit van atomoxetine bij jonge kinderen onderzocht.
Een dubbelblinde RCT toonde aan dat atomoxetine ADHD-symptomen significant verbeterde bij kinderen van vijf tot zes jaar. Echter, de respons op de behandeling varieerde sterk, wat suggereert dat langdurige behandeling nodig kan zijn om de effectiviteit volledig te beoordelen.
De meest voorkomende bijwerkingen van atomoxetine zijn maagklachten en verminderde eetlust. Daarnaast is er een klein risico op suïcidale gedachten, vooral in de eerste maand van de behandeling. Daarom is het van groot belang om kinderen nauwlettend te volgen, vooral bij het starten of aanpassen van de dosering.
Tweede generatie antipsychotica
Risperidon en aripiprazol zijn de enige medicijnen die door de FDA zijn goedgekeurd voor de behandeling van prikkelbaarheid en agressie bij kinderen met ASS. Ze worden ook gebruikt voor de behandeling van ADHD-symptomen bij kinderen met autisme.
Observatiestudies suggereren dat risperidon en aripiprazol effectief zijn bij het behandelen van zowel de kernsymptomen van autisme als de bijkomende gedragsproblemen zoals hyperactiviteit en aandachtsproblemen.
Hoewel deze medicijnen effectief zijn, kunnen ze aanzienlijke bijwerkingen hebben, zoals gewichtstoename, hyperprolactinemie, en metabolische stoornissen. Het is daarom belangrijk om kinderen die deze medicijnen gebruiken regelmatig te monitoren en een uitgebreide medische evaluatie uit te voeren voordat de behandeling wordt gestart.
| Medicatietype | Effectiviteit | Veelvoorkomende bijwerkingen |
|---|---|---|
| Stimulanten | Hoog | Verhoogde hartslag, bloeddruk, eetlustvermindering |
| α2-Adrenerge agonisten | Matig | Slaperigheid overdag, prikkelbaarheid |
| Selectieve noradrenaline heropnameremmers | Variabel | Maagklachten, verminderde eetlust, suïcidale gedachten |
| Tweede generatie antipsychotica | Hoog | Gewichtstoename, hyperprolactinemie, metabolische stoornissen |
Conclusie
Het behandelen van ADHD bij jonge kinderen, vooral die met comorbide ASD, vereist zorgvuldige overweging en monitoring. Stimulanten, α2-adrenerge agonisten, selectieve noradrenaline heropnameremmers en tweede generatie antipsychotica hebben elk hun eigen voor- en nadelen. Het is belangrijk dat ouders en zorgverleners samenwerken met medische professionals om de meest geschikte behandelingsstrategie te bepalen. Regelmatige follow-up en monitoring van bijwerkingen zijn van groot belang om de veiligheid en effectiviteit van de behandeling te waarborgen.
Alsayouf HA. Growing evidence of pharmacotherapy effectiveness in managing attention-deficit/hyperactivity disorder in young children with or without autism spectrum disorder: a minireview. Front Psychiatry. 2024 Jun 24;15:1408876. doi: 10.3389/fpsyt.2024.1408876. PMID: 38979493; PMCID: PMC11228304.
