In de jaren 1970 stond Anne M. Donnellan aan de wieg van een van de eerste kleuterprogramma’s voor kinderen met autisme, in een tijd waarin autisme vaak werd gezien als een aandoening zonder leerpotentieel. Door de jaren heen ontwikkelde zij een kritische houding tegenover gedragstherapieën die gebruikmaakten van straffen en dwangmiddelen. Haar boek Progress Without Punishment zette zich in voor alternatieven die respectvoller omgaan met mensen met uitdagend gedrag.
Donnellan geloofde sterk in het principe van de “least dangerous assumption” oftewel de minst schadelijke veronderstelling. Dit principe moedigt aan om het potentieel en de competentie van mensen met autisme te veronderstellen, ook als zij niet kunnen spreken of zich moeilijk kunnen uiten. Ze pleitte ervoor om lichaamstaal, gedrag, en alternatieve communicatievormen serieus te nemen als manieren van zelfexpressie. Haar samenwerking met collega’s, waaronder Martha Leary, leidde tot een vernieuwende kijk op autisme die niet alleen zintuiglijke en motorische uitdagingen benadrukte, maar ook de unieke manier waarop autistische mensen de wereld beleven.
Een ander belangrijk aspect van Donnellans werk was haar inzet voor alternatieve en ondersteunende communicatiemethoden (AAC) en haar pleidooi voor een inclusief en respectvol onderwijs- en zorgsysteem dat het welzijn van individuen vooropstelt. Haar kijk op de neurodiversiteitsbeweging sloot aan bij de behoeften van autisten die niet of moeilijk spreken en die veel ondersteuning nodig hebben.
In haar leven werkte Anne Donnellan als hoogleraar, mentor en adviseur, waarbij ze anderen inspireerde en een blijvende invloed had op zowel de wetenschap als op sociale rechtvaardigheid. Ze heeft een betekenisvolle bijdrage geleverd aan de bewustwording rondom autisme en de mogelijkheden om autistische mensen actief en betrokken te laten deelnemen aan de samenleving.
Belangrijkste bijdragen van Anne M. Donnellan:
- Inclusieve benadering van autisme: Ze creëerde programma’s die kinderen met autisme een kans gaven om te leren en zich te ontwikkelen in een ondersteunende omgeving.
- Criticus van traditionele gedragstherapieën: Donnellan was kritisch op de schadelijke kanten van gedragstherapieën zoals ABA en streefde naar methoden zonder straf.
- Bepleiter van alternatieve communicatie: Haar werk benadrukte dat gedrag ook een manier van communiceren kan zijn.
- Voorstander van neurodiversiteit: Ze vond dat de neurodiversiteitsbeweging ook de belangen van niet-sprekende autisten en mensen met hoge ondersteuningsbehoeften moest vertegenwoordigen.
- Onderzoek naar zintuiglijke en motorische verschillen: Donnellans onderzoeken met Martha Leary hielpen om beter te begrijpen hoe zintuiglijke en motorische verschillen het leven van autisten beïnvloeden.
Anne M. Donnellan’s werk heeft een blijvende impact en biedt waardevolle inzichten die bijdragen aan een meer empathische benadering van autisme in onderwijs en maatschappij.
Kapp SK. Anne M. Donnellan (1943-2024): a tribute to an autism legend, mentor, and friend. Front Integr Neurosci. 2024 Oct 22;18:1469778. doi: 10.3389/fnint.2024.1469778. PMID: 39502940; PMCID: PMC11534709.
