Internetporno is overal en makkelijker te vinden dan ooit. Met miljarden bezoekers per jaar wereldwijd, speelt het een grote rol in de manier waarop mensen over seks denken. Maar wat betekent dit voor ons romantische leven?
Internetporno is een miljardenindustrie. Wereldwijd gebruiken meer dan een kwart miljard mensen mobiele pornosites. In Nederland is internetporno ook populair en gemakkelijk toegankelijk. De meeste gebruikers zijn mannen, die tot wel vijf keer vaker porno kijken dan vrouwen. Daarnaast komen jongeren al vroeg in aanraking met porno, vaak nog voor hun achttiende verjaardag.
Deze cijfers laten zien hoe groot de invloed van internetporno kan zijn op onze ideeën over seks en relaties. De vraag is: hoe beïnvloedt deze invloed ons romantische leven?
Effecten van pornografie
Hoewel internetporno vaak negatief in het nieuws komt, zijn er ook positieve kanten. Voor sommige mensen kan het een bron van seksuele voorlichting zijn, vooral voor onderwerpen die anders moeilijk te bespreken zijn. Pornografie kan zorgen voor meer kennis en openheid over seksualiteit. Het kan mensen helpen hun eigen voorkeuren te ontdekken en taboes rond seks doorbreken.
Bovendien blijkt uit onderzoek dat mensen die porno kijken soms meer openstaan voor verschillende seksuele voorkeuren en minder snel oordelen. In die zin kan porno bijdragen aan een ruimere kijk op seksualiteit.
Tegelijkertijd blijkt uit verschillende studies dat internetporno negatieve gevolgen kan hebben voor romantische relaties. Het regelmatig kijken van porno kan onrealistische verwachtingen scheppen over hoe seks en aantrekkelijkheid “moeten” zijn. Vooral in langdurige relaties kan dit leiden tot frustratie en verminderde tevredenheid in de slaapkamer.
Een ander veelvoorkomend probleem is relationele stress. Partners kunnen zich onzeker voelen of zelfs afgewezen als hun wederhelft veel porno kijkt. Dit kan leiden tot conflicten en zelfs tot gevoelens van jaloezie of vervreemding. Wanneer pornogebruik een obsessieve gewoonte wordt, kan het ook de tijd en energie wegnemen die anders in de relatie zou worden gestoken.
De “Supernormale Stimulus”-theorie
Een verklaring voor het effect van internetporno ligt in de theorie van de “supernormale stimulus.” Deze theorie suggereert dat mensen (en dieren) sterk reageren op overdreven prikkels.
Net als vogels die een overdreven groot en felgekleurd ei verkiezen boven hun eigen nest, kan internetporno ons instinct voor seksuele prikkels “overschrijven” door alles groter, extremer en spannender voor te stellen dan in het echte leven.
De theorie van de “supernormale stimulus” is een interessant concept uit de gedragsbiologie en psychologie, dat helpt verklaren hoe en waarom bepaalde moderne stimuli zo’n sterke aantrekkingskracht op ons kunnen hebben.
De term “supernormale stimulus” werd in de jaren 1940 geïntroduceerd door de Nederlandse etholoog en Nobelprijswinnaar Niko Tinbergen. Hij ontdekte dat dieren soms overdreven, kunstmatige versies van natuurlijke stimuli verkiezen boven de echte, omdat deze versterkte prikkels een intensere respons bij hen opwekken. Tinbergen experimenteerde bijvoorbeeld met vogels en ontdekte dat ze sterk reageerden op kunstmatig grotere en fellere replica’s van hun eieren, zelfs als deze nagemaakte eieren niet realistisch waren.
Het idee achter de theorie is dat een organisme instinctief reageert op prikkels die belangrijk zijn voor zijn overleving en voortplanting. Wanneer een prikkel in overdreven vorm aanwezig is, kan deze het natuurlijke gedrag van het organisme overtreffen en “overstimuleren.” Dit leidt ertoe dat het organisme zich sterker aangetrokken voelt tot de kunstmatige prikkel dan tot de natuurlijke, evolutionair bedoelde variant.
Hoewel Tinbergens onderzoek gericht was op dieren, wordt de theorie van de supernormale stimulus inmiddels ook toegepast om menselijk gedrag te verklaren. In onze moderne samenleving worden we blootgesteld aan tal van kunstmatige stimuli die onze natuurlijke neigingen en behoeften versterken. Denk bijvoorbeeld aan:
- Voedselindustrie: Junkfood en bewerkte snacks zijn vaak ontworpen met veel suiker, zout, en vet – stoffen die onze hersenen sterk belonen omdat ze zeldzaam waren in het prehistorische dieet. Het zijn supernormale versies van natuurlijke voedingsmiddelen, die onze voorkeur overstimuleren en zelfs ongezonde eetgewoonten kunnen veroorzaken.
- Social Media: Sociale media spelen in op onze behoefte aan sociale goedkeuring en verbinding. Door bijvoorbeeld likes, shares en snelle feedback kan social media een supernormale stimulans bieden die ons gedrag en zelfbeeld beïnvloedt.
Internetporno wordt gezien als een voorbeeld van een supernormale stimulus op het gebied van seksuele prikkels. Waar onze hersenen van nature reageren op visuele en fysieke signalen van een potentiële partner, kan internetporno deze prikkels versterken en verder intensiveren. In een pornografische video worden aspecten als aantrekkelijkheid, seksuele activiteit en beschikbaarheid “opgeblazen” om maximale opwinding te creëren.
Hoe werkt dit in de praktijk?
- Intensiteit en variatie: Internetporno biedt een intensievere en meer gevarieerde vorm van seksuele stimulatie dan de meeste mensen in het echte leven ervaren. Gebruikers kunnen kiezen uit een eindeloze reeks video’s, scenario’s, en partners – iets wat biologisch gezien een overprikkeling van onze instincten is.
- Keuzevrijheid en controle: In tegenstelling tot een echte, wederkerige relatie kunnen gebruikers bij internetporno volledig de regie houden: ze kunnen pauzeren, vooruitspoelen of herhalen naar eigen voorkeur. Deze mate van controle is een supernormale prikkel die de hersenen als enorm aantrekkelijk kunnen ervaren, soms zelfs meer dan een natuurlijke, wederzijdse ervaring.
- Impact op arousal en intimiteit: Omdat de hersenen door deze intense stimulatie telkens opnieuw dopamine aanmaken, kunnen gebruikers een voorkeur ontwikkelen voor de “versterkte” prikkels die internetporno biedt. Op de lange termijn kan dit er zelfs voor zorgen dat echte, minder intense intimiteit met een partner minder opwindend lijkt.
De theorie van de supernormale stimulus biedt geen oordeel over goed of slecht, maar helpt ons begrijpen hoe moderne technologieën en producten onze instincten overstimuleren. Door ons bewust te worden van hoe dergelijke stimuli werken, kunnen we beter begrijpen waarom ze soms zo aantrekkelijk zijn en welke effecten ze op onze relaties en ons welzijn kunnen hebben.
In de context van internetporno kan een beter begrip van deze effecten mensen helpen om bewuste keuzes te maken en grenzen te stellen die aansluiten bij hun persoonlijke waarden en de behoeften binnen hun relaties.
Internetporno biedt eindeloze mogelijkheden en stelt mensen in staat om precies datgene te selecteren wat hen het meeste prikkelt. Hierdoor kan het echte leven als minder spannend worden ervaren, omdat het minder “supernormaal” is. Over de lange termijn kan dit ervoor zorgen dat gebruikers zich minder aangetrokken voelen tot hun partner.
Gevolgen voor seksuele beleving in relaties
Internetporno heeft bij sommige gebruikers invloed op hoe ze seks beleven met hun partner. Een veelvoorkomend probleem is dat gebruikers seksuele stimulatie voornamelijk met porno associëren, waardoor echte intimiteit soms minder opwindend wordt. Dit kan leiden tot situaties waarin iemand alleen opgewonden raakt door pornofantasieën in plaats van door hun partner.
Voor veel gebruikers kan dit een vicieuze cirkel worden. Hoe vaker iemand alleen door porno wordt opgewonden, hoe minder aantrekkelijk het echte leven lijkt. Dit leidt vaak tot schuldgevoelens en kan voor partners verwarrend zijn, vooral als de intimiteit in de relatie afneemt.
Culturele invloeden van pornografie
Naast persoonlijke en relationele effecten beïnvloedt internetporno ook de manier waarop de samenleving over seks denkt. Pornografische films bevatten vaak scripts die bepaalde seksuele normen uitvergroten: het idee dat iedereen altijd seks wil, de verheerlijking van seksuele nieuwigheid en een focus op lichamelijk genot boven emotionele connectie. In veel pornofilms ontbreekt de aandacht voor genegenheid of intimiteit.
Uit onderzoek blijkt dat objectivering, vooral van vrouwen, vaak voorkomt in pornografie. In één studie van populaire pornofilms bleek dat er in bijna de helft van de scènes sprake was van verbale agressie en in bijna 90% fysieke agressie. Dit soort beelden kan een vertekend beeld geven van seksuele relaties en hoe partners met elkaar omgaan, wat op zijn beurt invloed kan hebben op hoe mensen in het echte leven met elkaar omgaan.
Het effect op partners en vertrouwen
Pornogebruik kan ook een uitdaging vormen voor het vertrouwen binnen een relatie. Partners zien het gebruik van porno soms als een vorm van bedrog of oneerlijkheid, vooral als het in het geheim gebeurt. Sommige partners beschrijven het gevoel dat hun wederhelft “virtueel vreemdgaat” en hierdoor afstandelijker of minder betrokken is.
Een typisch voorbeeld hiervan is wanneer iemand niet meer volledig kan genieten van seks met hun partner en afhankelijk wordt van fantasieën die zij uit porno halen. Dit kan een flinke deuk in het vertrouwen en de intimiteit in een relatie veroorzaken en gevoelens van afstand en wantrouwen versterken.
Conclusie
Internetporno heeft een sterke invloed op onze cultuur en relaties. Hoewel het enkele positieve aspecten heeft, zoals meer kennis en openheid over seksualiteit, blijkt ook dat pornografie kan leiden tot problemen in romantische relaties. Van onrealistische verwachtingen tot schuldgevoelens en een verminderd gevoel van verbondenheid, het effect van internetporno op intieme relaties is complex.
Het is belangrijk om open te blijven praten over de rol van pornografie in het leven van mensen. Partners kunnen samen bespreken hoe zij omgaan met pornogebruik en proberen eerlijk te blijven over hun gevoelens. Uiteindelijk gaat het erom een gezonde balans te vinden tussen de fantasiewereld van internetporno en de werkelijkheid van echte relaties.
- http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10720160903202679
- https://www.researchgate.net/publication/263478153_Sex_addiction_-_an_extraordinarily_contentious_problem
- http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1077801210382866?journalCode=vawa
- http://www.stuartmcmillen.com/comics_en/supernormal-stimuli/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352250X16300185?casa_token=bj1yS1Ev2IcAAAAA:EtChTj69eWjeRMACU_JhZSNPyTGbOqV7fMIa3RGeq1_WK4cQNW624s4vn3ZWo7DBttm3hvKW10g#bib0265
- https://www.researchgate.net/profile/Chad_Wetterneck/publication/51750502_A_Review_of_Internet_Pornography_Use_Research_Methodology_and_Content_from_the_Past_10_Years/links/00b49523b021ce4220000000.pdf
- http://www.covenanteyes.com/pornstats
