Paracetamol is het meest gebruikte middel tegen pijn en koorts, ook tijdens de zwangerschap. Maar kan het gebruik ervan tijdens deze periode schadelijk zijn voor de baby? Eerdere onderzoeken suggereren een verband tussen paracetamolgebruik en neurodiverse aandoeningen zoals ADHD en autisme. Dit nieuwe Zweedse onderzoek, uitgevoerd onder bijna 2,5 miljoen kinderen, biedt belangrijke inzichten voor toekomstige ouders.
Dit grootschalige onderzoek vond plaats in Zweden en keek naar de gezondheid van kinderen geboren tussen 1995 en 2019. Onderzoekers analyseerden gegevens van meer dan 2 miljoen kinderen, inclusief broers en zussen. Door het vergelijken van kinderen binnen dezelfde gezinnen konden zij uitsluiten dat genetische of omgevingsfactoren een rol speelden bij de uitkomsten. De vraag: veroorzaakt paracetamolgebruik tijdens de zwangerschap een hoger risico op ADHD, autisme of een verstandelijke beperking?
Bevindingen
Bij de eerste analyses leek er een klein verhoogd risico te zijn voor autisme (1,05 keer hoger risico), ADHD (1,07 keer hoger) en verstandelijke beperkingen (1,05 keer hoger) bij kinderen van moeders die paracetamol gebruikten. Maar wanneer onderzoekers broers en zussen vergeleken waarbij de ene zwangerschap wél en de andere géén paracetamolgebruik kende, verdween dit verband volledig. Dit suggereert dat eerdere studies mogelijk beïnvloed werden door andere factoren, zoals erfelijke aanleg of medische omstandigheden van de moeder.
Het onderzoek vond ook geen bewijs dat een hogere dosis paracetamol het risico verhoogde. Interessant genoeg bleek het gebruik van aspirine tijdens de zwangerschap in sommige gevallen zelfs te beschermen tegen neurodiverse aandoeningen, maar de reden hiervoor is nog onduidelijk.
Hoe om te gaan met onzekerheden?
Veel aanstaande ouders maken zich zorgen over de mogelijke invloed van medicijnen tijdens de zwangerschap. Dit onderzoek benadrukt hoe belangrijk het is om een goede balans te vinden tussen het verlichten van pijn en het minimaliseren van mogelijke risico’s. Een praktisch advies is om alleen medicijnen te gebruiken wanneer dit echt nodig is en altijd te overleggen met een zorgverlener.
Marlies, 32 jaar, vertelt: ‘Ik had veel last van hoofdpijn tijdens mijn zwangerschap en twijfelde of ik paracetamol moest nemen. Mijn verloskundige stelde me gerust. Door alleen te nemen wat ik nodig had, voelde ik me veilig en ondersteund.’
In Nederland worden zwangere vrouwen geadviseerd om paracetamol als eerste keuze te gebruiken bij pijn of koorts. Dit wordt ondersteund door landelijke richtlijnen, zoals die van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). Andere pijnstillers, zoals ibuprofen of aspirine, worden alleen in uitzonderlijke gevallen aanbevolen.
Heb je twijfels over het gebruik van medicijnen tijdens je zwangerschap? Maak een afspraak met je verloskundige, huisarts of apotheker. Zij kunnen advies geven op basis van jouw specifieke situatie. Bijvoorbeeld, als je vaker pijnstillers nodig hebt, kunnen ze alternatieven of aanvullende onderzoeken voorstellen.
Wetenschap versus dagelijkse praktijk
Hoewel wetenschappelijke onderzoeken ons veel leren, is de dagelijkse praktijk vaak complexer. Dit artikel benadrukt dat elke zwangerschap uniek is. Factoren zoals gezondheid, genetische aanleg en persoonlijke omstandigheden spelen een belangrijke rol. Het is goed om te weten dat professionals je kunnen helpen met vragen over jouw specifieke situatie.
Ahlqvist VH, Sjöqvist H, Dalman C, et al. Acetaminophen Use During Pregnancy and Children’s Risk of Autism, ADHD, and Intellectual Disability. JAMA. 2024;331(14):1205-1214. doi:10.1001/jama.2024.3172
