In een tijdperk waarin authenticiteit hoog in het vaandel staat, lijkt het alsof we allemaal op zoek zijn naar onze ware zelf. Maar wat als we je vertellen dat dit idee van een authentiek zelf eigenlijk een illusie is?
Mensen zijn geneigd te geloven dat er een stabiele, essentiële kern is die ons definieert – een soort ‘ziel’ die ons authentiek maakt. Maar deze aanname berust op een psychologische eigenaardigheid genaamd essentialistisch denken: het idee dat alle wezens een vaste, onderliggende essentie hebben. Echter, voor levende organismen is dit een illusie. Ons ‘zelf’ verandert voortdurend gedurende ons leven, zij het in een langzaam tempo naarmate we volwassen worden. Dit maakt het idee van een onveranderlijk ‘ware zelf’ problematisch, zo niet onmogelijk.
Essentialisme, het idee dat alle wezens een onveranderlijke kern hebben, is een psychologische misvatting. Mensen veranderen voortdurend, zij het soms subtiel, gedurende hun hele leven.
Het streven naar authenticiteit kan vergeleken worden met het raken van een bewegend doelwit. Als ons ‘zelf’ voortdurend verandert, dan is het najagen van authenticiteit een vruchteloze exercitie. Maar betekent dit dat het leven zonder een vaste kern van zelfdefinitie zinloos is? Integendeel, het biedt een wereld van mogelijkheden. Door het leven te zien als een voortdurende ontdekkingstocht naar verschillende aspecten van onszelf, kunnen we ons bevrijden van de beperkingen van een vaststaand ‘ware zelf’.
Het vertellen van ons eigen levensverhaal stelt ons in staat om de verschillende aspecten van onszelf te integreren en een samenhangende identiteit te creëren.
Toch kan het idee van een fluctuerend zelfbeeld ook destabiliserend zijn. Mensen verlangen vaak naar zekerheid en stabiliteit, een behoefte die bekend staat als ‘cognitieve afsluiting’. We willen niet alleen begrijpen hoe de wereld werkt, maar ook wie we werkelijk zijn. Maar wat als ons zelfbeeld voortdurend evolueert?
Hier komt de theorie van persoonlijkheidsontwikkeling van onderzoeker Dan McAdams om de hoek kijken. Volgens McAdams veranderen onze persoonlijkheden als reactie op verschillende levensomstandigheden. Een introvert persoon kan bijvoorbeeld door sociale relaties uit zijn schulp kruipen en een extravert persoon worden. Dus welke versie van onszelf is nu authentiek: de oorspronkelijke introvert of de latere extravert?
McAdams stelt voor dat beide versies echt en waar zijn, en dat we dit begrijpen door ons levensverhaal te vertellen. Door ons leven te zien als een doorlopend narratief, kunnen we onze evolutie en aanpassingen omarmen als integrale onderdelen van wie we zijn. Dit ‘autobiografisch auteurschap’ biedt een gezondere benadering van authenticiteit, gebaseerd op de erkenning van verandering en groei.
Kortom, de zoektocht naar authenticiteit kan een valstrik zijn als we vasthouden aan een star idee van een ‘ware zelf’. In plaats daarvan moeten we ons openstellen voor de constante evolutie van ons zelfbeeld en ons verhaal vertellen zoals het zich ontvouwt. Dit is de ware essentie van authenticiteit: niet het vastklampen aan een statisch zelfbeeld, maar het omarmen van verandering en groei als de ware kern van wie we zijn.
McAdams, D. P. (2013). The psychological self as actor, agent, and author. Perspectives on Psychological Science, 8(3), 272-295.
