Een burn-out, depressie of ‘gewoon’ een slechte dag? Op sociale media geven jongeren zichzelf en elkaar diagnoses als het aankomt op hun mentale gezondheid. Wat blijkt? Dit is kwalijk en kan zelfs in hun nadeel werken.
Open Instagram of TikTok, volg de tag #mentalhealth en voor je het weet staat je hele tijdlijn vol met video’s vol lijstjes met symptomen en mensen die je vertellen aan welke mentale problemen je lijdt.
Nuance
En dat is kwalijk, stelt GZ-psycholoog Najla Edriouch. “Het is onwenselijk om jezelf of anderen ongeschoold een diagnose op te plakken. Psychologen en psychiaters die bevoegd zijn om dit te doen, kijken naar meer dan een paar kenmerken.”
Het vraagt veel achtergrond om naar deze kenmerken te kijken en te begrijpen waar ze vandaan komen, legt ze uit. Ze schetst het voorbeeld van autisme. “Autisme ligt op een bepaald spectrum. Ieder mens herkent zich wel in een kenmerken hiervan. Deze kenmerken worden echter door verschillende factoren verklaard, waardoor professionals wél of níet de diagnose stellen.”
Deze nuance ontbreekt vaak online. “Mensen die zichzelf op social media diagnosticeren, kunnen bepaalde kenmerken bijna als onderdeel van hun karakter gaan zien”, vervolgt Edriouch. “Ze identificeren zich dan met de diagnose die zichzelf gesteld hebben.”
Negatieve gevolgen
En dat heeft alle gevolgen van dien. Mensen die handelen naar een zelfopgelegde diagnose, beïnvloeden hiermee hun keuzes en leven. Als je tegen jezelf zegt dat je ADHD hebt, gebruik je het bijvoorbeeld al snel als excuus als je je slecht kunt concentreren, terwijl er iets heel anders aan de hand kan zijn. Deze onderliggende factor wordt dan niet aangepakt.
Ook ziet Edriouch op TikTok regelmatig stoornissen voorbij komen waarvan psychologen en psychiaters weten dat ze heel zeldzaam zijn. “Ze worden op sociale media dan ineens oververtegenwoordigd, en ook nog eens in een vat gegoten dat klinisch helemaal niet passend is.” Ze noemt als voorbeeld de stoornis waarbij je van de ene persoon verandert in de andere, een diagnose die vroeger multiple persoonlijkheidsstoornis heette, die in de praktijk heel weinig voorkomt.
Ze benadrukt hoe goed het is dat er online veel aandacht wordt besteed aan mentale gezondheid, omdat het zorgt voor openheid. Maar voegt ze eraan toe: “Deze openheid staat los van jezelf een diagnose toekennen. Soms gaat het mensen zelfs om het krijgen van views.”
Huisarts
Herken je jezelf in symptomen en zit je niet lekker in je vel? Ga dan altijd naar de huisarts. “Die kan met jou kijken of er gegronde redenen zijn om het verder te onderzoeken. Hij of zij zal je doorverwijzen naar een professional die wél geschoold is om een diagnose te stellen en die je zal helpen je beter te laten voelen.”
Wil je praten over zelfdoding of wil je hulp op dit gebied? Praten over zelfmoord helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl. Je kunt ook bellen naar 113 bellen of 0800-0113.
