Stress, slaap en sensorische gevoeligheid zijn alledaagse uitdagingen voor mensen met autisme. Deze factoren kunnen een aanzienlijke invloed hebben op hun welzijn en mentale gezondheid. Een recent onderzoeksprotocol, genaamd Stress in Autism (STREAM), onderzoekt de complexe relaties tussen deze factoren. Dit artikel belicht de bevindingen van dit onderzoek en de implicaties voor het dagelijks leven van autistische mensen.
Mentale gezondheidsproblemen zoals angst, depressie en suïcidaliteit komen vaker voor bij autistische mensen. Stress speelt hierin een cruciale rol en wordt vaak versterkt door sensorische overgevoeligheid en slaapproblemen. Deze stress kan het vermogen van autistische mensen om hulp te zoeken of sociale steun te krijgen, beperken. De gevolgen zijn vaak een verminderde sociale functie en een lagere kwaliteit van leven.
Veel autistische mensen rapporteren hogere stressniveaus dan niet-autistische mensen. Deze stress wordt vaak veroorzaakt door dagelijkse uitdagingen en sensorische overbelasting in een voor hun niet optimaal vormgegeven neurotypische maatschappij. Sensorische verwerking speelt een centrale rol in de ervaring van stress bij autisme. Bijna 90% van de kinderen met autisme ervaart atypische sensorische percepties, en deze problemen blijven vaak bestaan in de volwassenheid.
Slaap en sensorische reactiviteit
Slaapproblemen zijn gebruikelijk bij autisme, met meer dan 85% van de autistische mensen die minstens één slaapgerelateerd probleem rapporteren. Slaapproblemen en sensorische gevoeligheden versterken elkaar vaak, waardoor een vicieuze cirkel van verhoogde stress ontstaat. Slechte slaap kan de ernst van autistische symptomen verergeren en bijdragen aan mentale gezondheidsproblemen.
Onderzoeksopzet
Het STREAM-onderzoek richt zich op het verzamelen van gegevens van 40 volwassenen, waarvan 20 autistische en 20 niet-autistische deelnemers. Inclusiecriteria omvatten een leeftijd tussen 18 en 65 jaar, een normaal gezichtsvermogen en een IQ boven de 70. Voor autistische deelnemers is een formele diagnose van autisme vereist.
Deelnemers dragen draagbare EEG-hoofdbanden om hun hersenactiviteit tijdens de slaap te monitoren en polsbanden om fysiologische parameters zoals hartslag en huidgeleiding te meten. Deze objectieve gegevens worden gecombineerd met subjectieve ervaringen die gedurende de dag worden geregistreerd met de Temporal Experience Tracing (TET) methode.
De TET-methode stelt deelnemers in staat om de intensiteit van hun ervaringen grafisch vast te leggen. Deze methode biedt een continu multidimensionaal beeld van subjectieve ervaringen zoals stress en sensorische gevoeligheden. Dit helpt om de dynamiek van deze ervaringen in relatie tot neurofysiologische metingen te begrijpen.
Bevindingen
Autistische deelnemers rapporteerden langere slaaponsettijd, meer nachtelijke ontwakingen en een lagere slaapkwaliteit vergeleken met niet-autistische deelnemers. Objectieve metingen bevestigden deze bevindingen, met significant minder diepe slaap en meer lichte slaapfasen bij autistische deelnemers.
Liesbeth, een 30-jarige autistische vrouw, heeft altijd moeite gehad met slapen. Ze wordt vaak midden in de nacht wakker door geluiden die anderen niet eens opmerken. Dit gebrek aan slaap maakt haar overdag prikkelbaar en gestrest, vooral op het werk waar ze zich moet concentreren in een drukke omgeving. Lisa vermijdt sociale situaties omdat ze snel overprikkeld raakt door gesprekken en achtergrondgeluiden. Haar stressniveaus pieken aan het einde van de dag, wat haar slaapproblemen verder verergert.
Gedurende de dag vertoonden autistische deelnemers hogere niveaus van sympathische activiteit en stressindices. Subjectief rapporteerden zij ook hogere stressniveaus. Deze resultaten suggereren een verhoogde fysiologische en psychologische gevoeligheid voor stress bij autistische mensen.
Deelnemers met autisme vertoonden hogere niveaus van sensorische gevoeligheid, wat sterk gerelateerd was aan verhoogde stressniveaus. Dit bevestigt eerdere bevindingen dat sensorische overgevoeligheid een belangrijke bron van stress is voor autistische mensen.
De resultaten van het STREAM-onderzoek benadrukken de noodzaak van gepersonaliseerde benaderingen om stress, slaap en sensorische gevoeligheid bij autistische mensen aan te pakken. Deze bevindingen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van interventies die gericht zijn op het verbeteren van de levenskwaliteit en mentale gezondheid van autistische individuen.
Theo, een 25-jarige autistische man, gebruikt een draagbare EEG-hoofdband en polsband als onderdeel van het STREAM-onderzoek. Hij merkt dat zijn slaapkwaliteit verbetert wanneer hij ’s avonds ontspannende activiteiten doet en felle lichten vermijdt. De gegevens laten zien dat zijn stressniveaus lager zijn op dagen dat hij minder sensorische prikkels ervaart. Door deze inzichten past Tom zijn dagelijkse routines aan, wat resulteert in een betere slaap en minder stress.
Hoewel het onderzoek waardevolle inzichten biedt, zijn er ook beperkingen. De steekproefgrootte is relatief klein en de gegevensverzameling is afhankelijk van de bereidheid en het vermogen van de deelnemers om de apparatuur te gebruiken. Toekomstig onderzoek zou grotere en meer diverse steekproeven moeten omvatten om de generaliseerbaarheid van de bevindingen te verbeteren.
Op basis van de bevindingen van dit onderzoek, kunnen toekomstige studies zich richten op het verder verkennen van de causale relaties tussen stress, slaap en sensorische gevoeligheid. Het ontwikkelen van individuele voorspellingsmodellen voor stress en sensorische reactiviteit kan helpen bij het creëren van effectievere interventies.
Conclusie
Het STREAM-onderzoek biedt belangrijke inzichten in de complexe relaties tussen stress, slaap en sensorische gevoeligheid bij autistische mensen. Deze bevindingen onderstrepen de noodzaak van gepersonaliseerde interventies om de mentale gezondheid en levenskwaliteit van autistische individuen te verbeteren.
Gernert CC, Falter-Wagner CM, Noreika V, Jachs B, Jassim N, Gibbs K, Streicher J, Betts H, Bekinschtein TA. Stress in autism (STREAM): A study protocol on the role of circadian activity, sleep quality and sensory reactivity. PLoS One. 2024 May 20;19(5):e0303209. doi: 10.1371/journal.pone.0303209. PMID: 38768146; PMCID: PMC11104633.
