Ouderschap brengt voor iedereen uitdagingen met zich mee, maar voor autistische moeders kunnen deze uitdagingen vaak extra intens en complex zijn. Hoewel autisme steeds meer wordt erkend en begrepen, is er nog weinig aandacht voor de specifieke ervaringen van autistische moeders. Het doel van dit artikel is om inzicht te geven in de unieke obstakels en stressoren waarmee deze vrouwen worden geconfronteerd, evenals de strategieën die hen kunnen helpen om hun rol als moeder te vervullen.
Verhoogde sensorische stress en moederschap
Autistische mensen hebben vaak verhoogde sensorische gevoeligheden, wat betekent dat ze gevoeliger zijn voor prikkels zoals geluid, licht, en aanraking. Deze gevoeligheden kunnen een bron van constante stress zijn, vooral in een omgeving die niet is aangepast aan hun behoeften. Wanneer een autistische vrouw moeder wordt, nemen de sensorische eisen aanzienlijk toe. Het huilen van een baby, het lawaai van speelgoed, en de constante fysieke aanrakingen kunnen overweldigend zijn. Deze verhoogde sensorische belasting kan leiden tot chronische stress en uitputting.
Onderzoekers hebben vastgesteld dat autistische moeders een hogere stressrespons en meer uitdagingen ervaren bij het aanpassen aan hun dagelijks leven als ouders. Dit komt waarschijnlijk door de combinatie van hun sensorische gevoeligheden en de verhoogde sensorische eisen die gepaard gaan met het ouderschap. De constante druk om te reageren op de behoeften van hun kinderen kan hun zenuwstelsel in een staat van hyperarousal brengen, waardoor ze voortdurend op scherp staan.
Diagnose en bewustwording
Veel autistische moeders ontdekken hun diagnose pas later in hun leven, vaak nadat hun eigen kinderen een diagnose hebben gekregen. Vrouwen vertonen vaak subtielere symptomen van autisme, wat leidt tot een hoge mate van masking – het verbergen of onderdrukken van autistische kenmerken om te voldoen aan sociale verwachtingen. Dit resulteert in een groot aantal gemiste of verkeerde diagnoses.
Het gebrek aan bewustzijn en kennis over autisme bij volwassenen, vooral bij vrouwen, draagt bij aan deze uitdaging. Gezondheidszorgverleners herkennen de tekenen van autisme vaak niet, wat leidt tot een gebrek aan passende ondersteuning en behandeling. Autistische moeders voelen zich vaak geïsoleerd en overweldigd, omdat ze niet begrijpen waarom ze het zo moeilijk hebben als ouder.
Sensorische ervaringen en hun invloed op dagelijkse activiteiten
De verhoogde sensorische eisen van het ouderschap hebben een aanzienlijke invloed op het dagelijks leven van autistische moeders. Deze impact is vooral merkbaar in de volgende gebieden:
Slaap
Veel autistische mensen hebben al moeite met slapen, en het ouderschap verergert deze problemen vaak. Gebroken nachten door een baby die niet doorslaapt of het onvermogen om weer in slaap te vallen na wakker te zijn geworden, leidt tot chronische vermoeidheid. Dit gebrek aan slaap heeft een negatieve invloed op zowel hun mentale als fysieke welzijn, en hun vermogen om effectief voor hun kinderen te zorgen.
Zelfzorg
Sensorische overstimulatie verstoort vaak de zelfzorgpraktijken van autistische moeders. Voor de geboorte van hun kinderen ontwikkelden deze vrouwen strategieën om hun zenuwstelsel te reguleren, zoals tijd alleen doorbrengen, fysieke activiteit, of zich verdiepen in interesses. Zodra ze moeder worden, wordt het moeilijker om deze strategieën toe te passen, wat hun vermogen om zichzelf te reguleren vermindert. Dit kan leiden tot een negatieve spiraal van overstimulatie en emotionele uitputting.
Kinderopvang
Het constant zorgen voor een kind kan de sensorische behoeften van een autistische moeder verergeren. Zo kan de fysieke aanraking die nodig is voor borstvoeding of het troosten van een baby pijnlijk en overweldigend zijn. Bovendien kunnen de behoeften van het kind soms niet overeenkomen met die van de moeder, wat leidt tot periodes van overstimulatie en miscommunicatie.
Socialisatie
Sociale interacties kunnen bijzonder uitdagend zijn voor autistische moeders. De druk om deel te nemen aan ouder-kind activiteiten zoals verjaardagsfeestjes en speelafspraken kan overweldigend zijn. Dit leidt vaak tot een dilemma: deelnemen en overweldigd raken, of niet deelnemen en zich schuldig en geïsoleerd voelen. Het gevoel van anders zijn en de communicatieverschillen maken het moeilijk om verbinding te maken met andere ouders.
Co-Regulatie en Dysregulatie
Een van groot belang aspect van ouderschap is het vermogen om een kind te helpen zichzelf te reguleren, een proces dat bekend staat als co-regulatie. Dit proces is essentieel omdat baby’s en jonge kinderen nog niet in staat zijn om hun emoties en fysiologische reacties volledig zelfstandig te beheersen. Ze vertrouwen op de zenuwstelsels van hun ouders om hen te helpen kalm en gereguleerd te blijven. Wanneer een ouder rustig en beheerst is, neemt het kind deze staat over, wat helpt om stress en onrust te verminderen.
Wanneer een autistische moeder zelf gedereguleerd is door sensorische overstimulatie, kan ze moeite hebben om haar kind te helpen kalmeren. Dit leidt vaak tot een vicieuze cirkel van co-dysregulatie. In deze toestand raakt zowel de moeder als het kind gestrest en overweldigd. De moeder kan zich machteloos voelen omdat haar gebruikelijke strategieën om zichzelf te kalmeren niet effectief zijn in de context van het ouderschap. Tegelijkertijd kan het kind de stress en onrust van de moeder aanvoelen, wat zijn eigen stressniveaus verhoogt en het vermogen om te kalmeren vermindert.
Deze situatie kan zich manifesteren in verschillende gedragingen en reacties. Een baby kan bijvoorbeeld meer huilen en moeilijker te troosten zijn als de moeder gestrest is. Een ouder kind kan driftbuien krijgen of teruggetrokken gedrag vertonen als reactie op de stress van de moeder. Voor de moeder kan de constante staat van paraatheid en de onmogelijkheid om effectieve zelfregulatiestrategieën toe te passen leiden tot gevoelens van uitputting, frustratie en falen als ouder.
Het is belangrijk om te erkennen dat co-regulatie een tweerichtingsproces is. Terwijl de moeder probeert haar kind te helpen kalmeren, kan de respons van het kind ook invloed hebben op de toestand van de moeder. Als het kind niet snel reageert op kalmerende pogingen, kan dit de stress van de moeder verder verhogen, waardoor het moeilijker wordt om zelf kalm te blijven. Dit benadrukt de noodzaak voor autistische moeders om ondersteunende strategieën en hulpmiddelen te hebben om zowel zichzelf als hun kind te helpen reguleren.
Ondersteuning en hulp zoeken
Veel autistische moeders vinden het moeilijk om hulp te vragen. Ze zijn vaak bang voor het oordeel van anderen over hun opvoedingsvaardigheden. Dit isolement kan de stress en uitputting verergeren. Ondersteuning van andere autistische moeders kan echter van onschatbare waarde zijn. Deze gemeenschappen bieden een ruimte waar vrouwen zich begrepen en geaccepteerd voelen, zonder angst voor veroordeling.
Mentale gezondheid en co-morbide aandoeningen
Autistische moeders hebben vaak te maken met co-morbide mentale gezondheidsproblemen zoals angst, depressie, OCD, en ADHD. Deze aandoeningen kunnen verergeren na de geboorte van een kind, wat leidt tot postpartum stemmings- en angststoornissen. De combinatie van sensorische overload en mentale gezondheidsproblemen kan leiden tot chronische vermoeidheid en burn-out.
Vrouwen met autisme en ADHD hebben een significant hoger risico op het ontwikkelen van postpartum stemmings- en angststoornissen. Daarom is het essentieel dat gezondheidszorgverleners alert zijn op deze risico’s en passende ondersteuning bieden. Dit omvat verbeterde screeningsprotocollen voor autisme en ADHD bij ouders met postpartum depressie of angst.
Praktische strategieën voor zelfregulatie
Er zijn verschillende strategieën die autistische moeders kunnen helpen om sensorische overload te beheren en zichzelf te reguleren. Deze omvatten het creëren van rustige, sensorisch-vriendelijke ruimtes in huis, het plannen van regelmatige pauzes voor zelfzorg, en het gebruik van hulpmiddelen zoals noise-cancelling headphones. Het is ook nuttig om een routine te hebben die voorspelbaarheid en structuur biedt, wat kan helpen om stress te verminderen.
Daarnaast kunnen autistische moeders baat hebben bij therapieën zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) en ergotherapie, die hen kunnen helpen om effectieve copingstrategieën te ontwikkelen. Ondersteuning van partners, familie, en vrienden is ook van groot belang. Het is belangrijk dat deze steunfiguren begrip hebben voor de sensorische en emotionele behoeften van de moeder.
Conclusie
Autistische moeders worden geconfronteerd met unieke uitdagingen die vaak niet worden erkend of begrepen door de bredere samenleving. Het verhogen van het bewustzijn en de ondersteuning voor deze moeders is essentieel om hun welzijn te verbeteren. Gezondheidszorgverleners moeten beter worden opgeleid om autisme bij volwassenen, vooral bij vrouwen, te herkennen en passende ondersteuning te bieden. Daarnaast is het belangrijk om gemeenschappen en netwerken te creëren waar autistische moeders steun en begrip kunnen vinden.
Obaydi, H., & Puri, B. (2008). Prevalence of premenstrual syndrome in autism: A prospective observer-rated study. Journal of International Medical Research, 36(2), 268–272. https://doi.org/10.1177/147323000803600208
Andersson, A., Garcia-Argibay, M., Viktorin, A., Ghirardi, A., Butwicka, A., Skoglund, C., Bang Madsen, K., D’onofrio, B. M., Lichtenstein, P., Tuvblad, C., & Larsson, H. (2023). Depression and anxiety disorders during the postpartum period in women diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder. Journal of Affective Disorders. https://doi.org/10.1016/j.jad.2023.01.069
Talcer, M. C., Duffy, O., & Pedlow, K. (2023). A qualitative exploration into the sensory experiences of autistic mothers. Journal of Autism and Developmental Disorders, 53(2), 834–849. https://doi.org/10.1007/s10803-021-05188-1
