De herfst is weer begonnen, en met de kortere dagen en dalende temperaturen merken veel mensen dat hun stemming verandert. Dit verschijnsel, vaak aangeduid als een ‘winterdip’, is een veelvoorkomend fenomeen. Wanneer de hoeveelheid daglicht afneemt, kan dit invloed hebben op ons energieniveau en onze gemoedstoestand. Minder licht zorgt er namelijk voor dat het lichaam meer melatonine aanmaakt, een hormoon dat ons slaperig maakt. Tegelijkertijd daalt de productie van serotonine, een stofje dat juist bijdraagt aan een goed humeur.
Een winterdip wordt ook wel ‘Seasonal Affective Disorder’ (SAD) genoemd. Hoewel het normaal is om je wat minder energiek te voelen tijdens de donkere maanden, is het goed om te weten dat er eenvoudige manieren zijn om deze dip te bestrijden. Door kleine aanpassingen in het dagelijkse leven, zoals het opzoeken van licht en het ontwikkelen van positieve gewoonten, kan de winter minder zwaar aanvoelen.
Winterdip of winterdepressie? Wat is het verschil?
Hoewel de termen winterdip en winterdepressie soms door elkaar worden gebruikt, zijn het twee verschillende verschijnselen. Een winterdip is meestal een milde vorm van seizoensgebonden somberheid. Mensen voelen zich moe, hebben minder zin om dingen te ondernemen en merken een lichte daling in hun stemming. Deze gevoelens zijn tijdelijk en kunnen verbeteren door kleine aanpassingen, zoals meer tijd doorbrengen in de buitenlucht of het creëren van een vaste routine.
Een winterdepressie is echter een ernstigere vorm van seizoensgebonden depressie. Mensen met een winterdepressie ervaren hevigere symptomen, zoals een aanhoudend sombere stemming, verlies van interesse in activiteiten die normaal plezierig zijn, veranderingen in eetlust en slaappatroon, en gevoelens van hopeloosheid. Bij een winterdepressie is het vaak noodzakelijk om professionele hulp in te schakelen.
Het belangrijkste verschil zit dus in de ernst van de klachten en hoe ze het dagelijks leven beïnvloeden. Een winterdip is vervelend, maar te managen. Bij een winterdepressie is het raadzaam om niet te lang te wachten met het zoeken van hulp, zodat de klachten niet verder escaleren.
Creëer een positieve ochtendroutine
De donkere en koude ochtenden in de herfst en winter kunnen ervoor zorgen dat het opstarten van de dag een uitdaging wordt. Een positieve ochtendroutine kan helpen om de dag met energie en optimisme te beginnen. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn, zelfs een paar minuten van eenvoudige handelingen kunnen al een groot verschil maken.
Begin bijvoorbeeld met vijf minuten stretchen bij een raam om meteen wat daglicht op te vangen. Dit helpt niet alleen je lichaam wakker te worden, maar zorgt er ook voor dat je geest langzaam op gang komt. Voeg hier een korte positieve gedachte of affirmatie aan toe, zoals iets waar je naar uitkijkt of waar je dankbaar voor bent. Dit soort kleine rituelen kunnen de toon zetten voor een dag vol optimisme en helpen om somberheid te voorkomen.
Onderzoek laat zien dat een vaste ochtendroutine niet alleen helpt om beter wakker te worden, maar ook bijdraagt aan een meer gebalanceerde en productieve dag. Zo zorg je ervoor dat de winterdip niet al bij het opstaan vat op je krijgt.
Plan kleine daden van vriendelijkheid
Het is bewezen dat het doen van kleine, vriendelijke gebaren niet alleen de ontvanger blij maakt, maar ook de gever een goed gevoel geeft. Zeker in de herfst- en wintermaanden, waarin we ons soms wat geïsoleerd kunnen voelen, kunnen kleine daden van vriendelijkheid een groot verschil maken voor onze stemming.
Denk bijvoorbeeld aan het schrijven van een bedankbriefje, een kop koffie betalen voor iemand, of simpelweg een oprechte compliment geven. Deze kleine, spontane acties zorgen voor een gevoel van verbondenheid en kunnen ons een gevoel van doelgerichtheid geven. Uit onderzoek blijkt dat mensen die regelmatig kleine daden van vriendelijkheid uitvoeren, zich gelukkiger en minder geïsoleerd voelen.
Het mooie aan deze gewoonte is dat het gemakkelijk in het dagelijks leven kan worden geïntegreerd. Het kan net zo eenvoudig zijn als iemand voor laten gaan in de supermarkt of een vriend een opbeurend berichtje sturen. Deze kleine gebaren helpen niet alleen anderen, maar dragen ook bij aan het tegengaan van somberheid en eenzaamheid.
Breng warmte in de avonden
In de herfst en winter kan het soms lijken alsof de zon nauwelijks opkomt voordat ze alweer ondergaat. De lange, donkere avonden kunnen somber aanvoelen en ons energiepeil doen dalen. Maar in plaats van toe te geven aan die zwaarte, kan het helpen om de avonden actief gezelliger en betekenisvoller te maken.
Begin bijvoorbeeld met het creëren van een warme, uitnodigende sfeer in huis. Voeg zachte verlichting toe, zoals kaarsen of sfeerlampen, om een knusse ambiance te creëren. Dit zorgt ervoor dat de donkere avonden niet kil en leeg aanvoelen, maar juist een moment van rust en ontspanning worden.
Daarnaast kan het helpen om specifieke activiteiten te plannen voor de avond. Koken, lezen of tijd doorbrengen met vrienden en familie kunnen allemaal bijdragen aan een gevoel van voldoening. Het is belangrijk om iets te doen waar je plezier in hebt, zodat de avonden niet alleen een moment zijn om de tijd uit te zitten, maar juist een periode waarin je energie kunt opladen. Door deze gewoonten aan te nemen, kun je de donkere maanden lichter en aangenamer maken.
Maak een positiviteits-playlist
Muziek heeft een krachtige invloed op onze stemming. Een eenvoudige maar effectieve manier om jezelf op te vrolijken tijdens de donkere wintermaanden is het samenstellen van een eigen ‘feel-good’ afspeellijst. Uit onderzoek blijkt dat muziek kan helpen om het dopaminegehalte in de hersenen te verhogen, waardoor je je direct energieker en blijer voelt.
Denk aan nummers die je aan vrolijke momenten herinneren of die je direct zin geven om te bewegen. Of je nu je favoriete liedjes luistert tijdens het opruimen, op een wandeling, of gewoon wanneer je een dip voelt opkomen, muziek kan een snelle en makkelijke oppepper zijn. Je kunt zelfs afwisselen tussen energieke liedjes en rustige, kalmerende muziek, afhankelijk van je behoefte. Deze simpele gewoonte kan een geweldige manier zijn om je stemming te sturen, vooral wanneer de winterdip toeslaat.
Conclusie: Kleine veranderingen maken een groot verschil
Een winterdip hoeft geen zware last te zijn. Door kleine, maar betekenisvolle veranderingen in je dagelijkse routine aan te brengen, kun je je humeur aanzienlijk verbeteren en de somberheid van de donkere maanden tegengaan. Of het nu gaat om tijd doorbrengen in de buitenlucht, het creëren van een positieve ochtendroutine, kleine daden van vriendelijkheid, het gezelliger maken van de avonden, of het luisteren naar opbeurende muziek—al deze gewoonten helpen om de winter op een positieve manier door te komen. Probeer een van deze tips uit en merk hoe je stemming in korte tijd kan veranderen.
Cregg, D. R., & Cheavens, J. S. (2022). Healing through helping: an experimental investigation of kindness, social activities, and reappraisal as well-being interventions. The Journal of Positive Psychology, 18(6), 924–941. https://doi.org/10.1080/17439760.2022.2154695
Oh, K. T., Ko, J., Shin, J., & Ko, M. (2022). Using Wake-Up Tasks for Morning Behavior Change: Development and Usability Study. JMIR formative research, 6(9), e39497. https://doi.org/10.2196/39497
Nejade, R. M., Grace, D., & Bowman, L. R. (2022). What is the impact of nature on human health? A scoping review of the literature. Journal of global health, 12, 04099. https://doi.org/10.7189/jogh.12.04099 (Nejade, Grace, & Bowman, 2022).
