Pesten veroorzaakt schade aan verschillende delen van de hersenen bij kinderen, zo hebben twee onderzoekers ontdekt. Deze schade is zo ernstig dat slachtoffers sociale signalen niet meer begrijpen, moeite hebben met helder denken en geen controle hebben over hun gedrag en emoties. Het is verwoestend.
Onderzoekers Iryna Palamarchuk en Tracy Vaillancourt hebben een meta-analyse uitgevoerd van studies, inclusief hun eigen onderzoek, naar de impact van pesten op de ontwikkelende hersenen van kinderen. Hoewel ze zich richtten op de amygdala, fusiform gyrus, insula, striatum en prefrontale cortex, erkennen ze dat de negatieve effecten van pesten zich niet beperken tot deze hersengebieden. Ze leggen uit dat de neurale interactie tussen de gebieden “bijdraagt aan de gevoeligheid voor gezichtsuitdrukkingen, slecht cognitief redeneren en nood die van invloed zijn op gedragsmodulatie en emotieregulatie.”
Met andere woorden, wanneer er schade optreedt in deze hersengebieden, kan het slachtoffer iemands gezichtsuitdrukking verkeerd interpreteren of overdreven reageren. Terwijl iemand verrassing kan tonen, kan het brein van het slachtoffer, beschadigd door pesten, de gezichtsuitdrukking lezen als boos of bedreigend. De hersengebieden functioneren als het ware niet goed vanwege het pesten.
Slachtoffers kunnen ook moeite hebben om hun rationele denkvermogen te gebruiken om problemen op te lossen of beslissingen te nemen. Hun cognitie, het vermogen om uitdagingen en problemen te overdenken, wordt aangetast door pesten. Bovendien kan hun gestreste brein moeite hebben om hun gedrag zelf te reguleren of te moduleren. Ook kan hun gepeste brein moeite hebben om emotionele uitbarstingen of terugtrekkingen te beheersen.
Wat deze hersenletsel nog verontrustender maakt, is dat ze onzichtbaar zijn voor het blote oog en dus de meeste mensen in de samenleving niet eens weten dat ze zijn opgetreden. Slachtoffers weten dat ze worstelen, maar weinigen weten dat dit komt doordat een reeks hersengebieden is beschadigd. Het meest zorgwekkende is dat als we niet weten dat de hersenen beschadigd zijn, we niet de benodigde zorg in gang zetten voor herstel van de hersenen. Dit is tragisch, omdat de hersenen van nature zijn bedraad om te genezen met op bewijs gebaseerde interventies.
Hoe reageren kinderen die slachtoffer zijn van pesten?
Een manifestatie die besproken wordt door Palamarchuk en Vaillancourt richt zich op de manier waarop hersenreacties die natuurlijk de doelwitten beschermen, verstoord worden door de herhaalde aard van de meeste pesterijen. Terugtrekking is bijvoorbeeld een effectieve manier waarop de hersenen reageren op bedreigingen in de wereld, maar als pestgedrag herhaaldelijk plaatsvindt, kantelt deze normaal gezonde hersenreactie naar ongezond gebied.
De manier waarop pesten schade toebrengt aan hersengebieden kan leiden tot “de ontwikkeling van psychische problemen, waaronder angst, depressie, psychose, psychosomatische en eetstoornissen bij gepeste kinderen.” Sommige kinderen kunnen emotionele verdoving ontwikkelen, geassocieerd met verdere schade aan de hersenen, zoals posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Het is algemeen bekend en vaak besproken in onderwijs- en ouderkringen dat kinderen die gepest worden vaak een daling van hun cijfers laten zien. Wat echter ontbreekt, is de hersenwetenschap die ons informeert dat slechte academische prestaties waarschijnlijk het gevolg zijn van “neurofysiologische veranderingen zoals die gevonden worden bij mishandelde kinderen.”
Kinderen die misbruikt worden door volwassenen of gepest worden door leeftijdsgenoten kunnen tekenen vertonen van “onderdrukte neurogenese, vertraagde myelinisatie geassocieerd met stress, evenals verstoorde apoptose.” Wetenschappers weten dat onze hersenen gedurende ons hele leven nieuwe cellen produceren. Wanneer een brein misbruikt of gepest wordt, blijkt uit hersenbeeldvorming dat de geboorte van nieuwe hersencellen, of neurogenese, verstoord is en in sommige gevallen stopt.
Wetenschappers weten dat myelinisatie de manier is waarop de hersenen efficiënte, snelle informatietransmissiepaden creëren in de hersenen. Myeline is een vette isolator die zich om axonen wikkelt en de hersenen in staat stelt vaardigheden en kennis te verbinden door herhaalde oefening en toewijding aan prestaties. Kinderen die mishandeld of gepest worden, hebben vertragingen in het cruciale proces van myelinevorming, dat mensen helpt te profiteren van hun talenten.
Bovendien is bij gepeste en mishandelde kinderen een normaal proces van apoptose, of celdood, “verhoogd”. De cyclus van celgeboorte en celsterfte raakt uit balans. Het brein van het slachtoffer heeft moeite om nieuwe cellen te creëren terwijl tegelijkertijd een verhoogd aantal cellen sterft. Als gevolg hiervan ervaren slachtoffers angst, depressie, PTSS, slechte academische prestaties en weten ze zelden dat hun hersenen niet gezond zijn en hulp nodig hebben.
De kans is groot dat degenen die misbruik maken en pesten niet weten dat hun gedrag schade toebrengt aan de hersenen van een kind.
Het is tijd om iedereen bewust te maken van de ernstige schadelijke impact van pesten op de hersenen. Zoals Palamarchuk en Vaillancourt laten zien in hun eigen onderzoeken en in de meta-analyses die ze uitvoeren naar uitgebreid internationaal onderzoek, beschadigen kindermishandeling en pesten ernstig en blijvend hersengebieden. Deze kennis moet worden gedeeld met alle volwassenen die vertrouwen en autoriteit hebben over kinderen, zoals ouders, leraren, coaches, artsen, maatschappelijk werkers en geestelijke gezondheidsprofessionals.
Zij moeten elke gelegenheid aangrijpen om kinderen te helpen begrijpen dat de epidemie van geestelijke gezondheidsproblemen bij jongeren kan verminderen als algemeen bekend zou zijn dat alle vormen van kindermishandeling en pesten schade toebrengen aan hersengebieden. Fysiek pesten kan zichtbaar schade toebrengen aan de hersenen, maar veel verraderlijker is emotioneel, psychologisch, sociaal-relationeel en cyberpesten, omdat de schade die ze aanrichten aan de hersenen onzichtbaar is. Emotionele verwaarlozing, negeren en uitsluiting richten ook dodelijke schade aan, maar kunnen niet worden gezien.
Waar de schade wel gezien en gedocumenteerd kan worden, is in hersenbeelden. De kennis die onderzoekers hebben opgedaan met behulp van niet-invasieve technologie bevestigt dat pesten niet langer alleen als een morele kwestie kan worden begrepen. Het moet worden begrepen als een medische crisis, net zo ernstig als het oplopen van een potentieel dodelijk virus.
Er moeten voorlichtingscampagnes komen over de verwoestende, onzichtbare neurologische littekens die pesten en kindermishandeling op de hersenen achterlaten. De schade is zichtbaar op hersenscans. Belangrijker nog, de schade kan hersteld worden zodra deze erkend en geïdentificeerd wordt.
I. Palamarchuk & T. Vaillancourt. (2022). “Integrative Brain Dynamics in Childhood Bullying Victimization.” 2022 Frontiers in Integrative Neuroscience 16:1-24.
