Ons lichaam wordt bewoond door een populatie van micro-organismen, genaamd microbiota. Deze microbiota bevolkt verschillende delen van ons lichaam, waaronder de huid, mond, neus, longen, urinewegen en vooral de darmen. De darmen herbergen de grootste populatie microbiota, waaronder bacteriën, schimmels, parasieten en virussen, die een symbiotische relatie met ons hebben en onze stofwisseling beïnvloeden.
Recente studies hebben gesuggereerd dat verstoring van de darmmicrobiota betrokken kan zijn bij de ontwikkeling van gedrags- en neurologische aandoeningen, zoals depressie, autisme, de ziekte van Parkinson, multiple sclerose, beroerte en de ziekte van Alzheimer.
De invloed van darmmicrobiota op neuropsychiatrische aandoeningen
Verschillende studies bij zowel mensen als dieren suggereren dat verstoring van de darmmicrobiota betrokken is bij de ontwikkeling van gedrags- en neurologische aandoeningen. Zo is bijvoorbeeld gebleken dat kinderen met autismespectrumstoornis een verstoorde balans hebben van bepaalde bacteriën in hun darmen, wat kan leiden tot veranderingen in het gedrag en de spijsvertering. Het toedienen van specifieke bacteriestammen kan deze veranderingen deels omkeren. Ook bij andere aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson en de ziekte van Alzheimer, is een verstoorde samenstelling van de darmmicrobiota waargenomen. Het onderzoek op dit gebied staat echter nog in de kinderschoenen en er is meer onderzoek nodig om de precieze mechanismen en behandelingsmogelijkheden te begrijpen.
Recente bevindingen
Verschillende onderzoeken hebben interessante resultaten opgeleverd met betrekking tot de relatie tussen darmmicrobiota en neuropsychiatrische aandoeningen. Zo heeft een pilotstudie aangetoond dat het dagelijks innemen van een probioticum met Lactobacillus, Bifidobacterium en Streptococcussoorten gedurende twee maanden de samenstelling van de darmmicrobiota kan veranderen en ontstekingsremmende eigenschappen heeft. In studies met diermodellen en mensen met autisme is ook aangetoond dat het toedienen van specifieke bacteriën gedragsveranderingen kan omkeren.
Bij de ziekte van Alzheimer is gebleken dat behandeling met probiotica kan leiden tot een vermindering van ontstekingsprocessen en verbetering van cognitieve functies. Bovendien zijn er aanwijzingen dat bepaalde schimmels en bacteriën in de hersenen van patiënten met de ziekte van Alzheimer aanwezig kunnen zijn, wat suggereert dat micro-organismen mogelijk een rol spelen bij de ontwikkeling van deze aandoening.
Ook bij andere aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson en amyotrofe laterale sclerose (ALS), zijn veranderingen in de samenstelling van de darmmicrobiota waargenomen. Het is echter nog niet volledig duidelijk hoe deze veranderingen precies bijdragen aan de ontwikkeling en progressie van deze aandoeningen.
Toekomst
Hoewel de huidige kennis over de invloed van darmmicrobiota op neuropsychiatrische aandoeningen nog niet direct kan worden gebruikt voor farmacologische of voedingsadviezen, zijn de bevindingen tot dusver veelbelovend. Het is belangrijk dat toekomstig onderzoek zich richt op het begrijpen van de individuele effecten van verschillende interventies op zowel lichamelijke als psychische symptomen bij patiënten. Daarnaast is er behoefte aan regimens die de normale samenstelling van de darmmicrobiota kunnen herstellen na het optreden van een neuropsychiatrische stoornis.
De darmmicrobiota, ook wel bekend als de darmflora, verwijst naar de gemeenschap van micro-organismen die in onze darmen leven. Deze micro-organismen bestaan voornamelijk uit bacteriën, maar ook schimmels en andere microscopische organismen. Hoewel ze zo klein zijn dat ze niet met het blote oog kunnen worden gezien, spelen ze een uiterst belangrijke rol in onze gezondheid en welzijn.
Het nut van de darmmicrobiota:
- Spijsvertering: De darmmicrobiota helpt bij de afbraak van voedselcomponenten die ons eigen spijsverteringsstelsel niet kan verteren, zoals bepaalde vezels. Hierdoor kunnen we voedingsstoffen opnemen die anders ongebruikt zouden blijven.
- Immuunsysteem: Een gezonde darmmicrobiota is essentieel voor een goed functionerend immuunsysteem. De darmmicroben spelen een rol bij het stimuleren en reguleren van het immuunsysteem, waardoor het beter kan reageren op infecties en ziekteverwekkers.
- Metabolisme: Recente studies hebben aangetoond dat de samenstelling van de darmmicrobiota van invloed kan zijn op het metabolisme van het lichaam. Een verstoorde darmflora wordt geassocieerd met metabole aandoeningen zoals obesitas en diabetes type 2.
- Synthese van vitamines en andere verbindingen: Sommige darmbacteriën zijn in staat om bepaalde vitamines, zoals vitamine K en bepaalde B-vitamines, te synthetiseren. Deze vitaminen kunnen dan door ons lichaam worden opgenomen.
Wat kan er misgaan?
- Dysbiose: Dit verwijst naar een onbalans in de darmmicrobiota, waarbij bepaalde soorten bacteriën overmatig aanwezig zijn ten koste van anderen. Deze onevenwichtige toestand kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen, zoals spijsverteringsproblemen, ontstekingen en een verzwakt immuunsysteem.
- Darminfecties: Wanneer pathogene bacteriën, virussen of schimmels de darmen binnendringen en de overhand krijgen, kunnen ze darminfecties veroorzaken. Deze aandoeningen kunnen leiden tot diarree, braken, buikpijn en andere symptomen.
- Auto-immuunziekten: Er zijn aanwijzingen dat een verstoorde darmmicrobiota geassocieerd kan zijn met het ontstaan van bepaalde auto-immuunziekten, waarbij het immuunsysteem zich tegen het eigen lichaam richt.
- Mentale gezondheid: Er is een steeds grotere hoeveelheid onderzoek die suggereert dat de darmmicrobiota een rol kan spelen in de mentale gezondheid. Een verstoorde darmflora kan in verband worden gebracht met aandoeningen zoals depressie, angst en stress.
Een gezond dieet, met veel vezelrijke voedingsmiddelen en gefermenteerde producten, kan bijdragen aan het behoud van een evenwichtige darmflora. In sommige gevallen kunnen probiotica, dit zijn levende bacteriën die de darmflora ondersteunen, ook nuttig zijn om de darmgezondheid te bevorderen.
Bidaki R, Hekmati Moghaddam SH, Sadeh M. Gut Microbiota and Neuropsychiatric Disorders. Basic Clin Neurosci. 2023 Jan-Feb;14(1):167-170. doi: 10.32598/bcn.2021.3220.1. Epub 2023 Jan 1. PMID: 37346870; PMCID: PMC10279994.
