Een recente studie heeft voor het eerst de visuele numerositeit-perceptie gemeten bij mensen met de diagnose ADHD. De resultaten tonen vergelijkbare drempels (Weberfractie) en nauwkeurigheidsniveaus tussen neurotypische deelnemers en deelnemers met ADHD van dezelfde leeftijd.
Hoewel de ADHD-groep in deze studie geen individuen met dyscalculie omvatte, vertoonden ze lagere scores op alle rekenopdrachten in vergelijking met de controlegroep, met ernstigere problemen bij drie van de zes rekenopdrachten (tellen, feiten ophalen en getallen schrijven). Interessant genoeg bleven deze rekenproblemen aanzienlijk, zelfs wanneer de numerositeitsdrempels werden geëlimineerd. Over het geheel genomen suggereren de resultaten dat rekenproblemen bij ADHD waarschijnlijk niet voortkomen uit een aangetast visueel numerositeitssysteem (getalgevoel).
Visuele numerositeit-perceptie is een eigenschap van het visuele systeem die ons in staat stelt om snel een schatting te maken van aantallen zonder gebruik te maken van bewuste rekenprocessen. Dit vermogen is aanwezig bij zowel kinderen als volwassenen en speelt een rol in verschillende aspecten van ons dagelijks leven, zoals het inschatten van de hoeveelheid voedsel op een bord, het beoordelen van de drukte in een menigte, of het herkennen van patronen in getallenreeksen.
Het is belangrijk op te merken dat visuele numerositeit-perceptie losstaat van het vermogen om symbolische getallen te begrijpen en te manipuleren, zoals tellen, rekenen en het begrijpen van abstracte wiskundige concepten. Individuen kunnen dus goed zijn in visuele numerositeit-perceptie, maar toch moeite hebben met symbolische rekenvaardigheden, zoals het begrijpen van getalsymbolen en het uitvoeren van rekenkundige bewerkingen.
Numerositeit-perceptie en wiskundige vaardigheden
Numerositeit wordt beschouwd als een primaire visuele eigenschap, vergelijkbaar met beweging, kleur, oriëntatie en andere (Burr en Ross, 2008; Anobile et al., 2016a; Burr et al., 2017). Het aantal visuele elementen in een scène wordt spontaan waargenomen, zelfs zonder uitgebreide schoolse wiskundige ervaring. Numerositeit-drempels (Weberfractie) worden beschouwd als een weerspiegeling van de sensorische ruis geassocieerd met de interne representatie van numerieke hoeveelheden. Deze drempels verminderen sterk in de eerste levensjaren en veranderen ook als gevolg van culturele factoren, zoals de mogelijkheid om te profiteren van adequaat rekenonderwijs. Verschillende studies hebben aangetoond dat numerositeit-drempels individuele verschillen in rekenprestaties kunnen verklaren en vaak verstoord zijn bij mensen met ontwikkelingsdyscalculie. De resultaten suggereren dat kinderen en adolescenten met ADHD een normaal niveau van numerositeitswaarneming hebben in vergelijking met leeftijdsgenoten, wat wijst op een gespaard getalgevoel. Bovendien vertoonden de deelnemers met ADHD een normale nauwkeurigheid. Dit wijst erop dat ze in staat zijn om een nauwkeurig spoor van numerositeit te onthouden en een nauwkeurig numeriek gemiddelde te berekenen. Hoewel deze resultaten indicatief zijn voor onze steekproef met ADHD zonder dyscalculie, zijn er beperkingen en zijn replicatiestudies met grotere en meer heterogene steekproeven nodig om stevigere conclusies te trekken over de relatie tussen numerositeit en wiskunde bij ADHD.
Verschillen tussen numerieke en symbolische vaardigheden
In tegenstelling tot de gespaarde numerositeitssystemen vertoonden individuen met ADHD aanzienlijke moeilijkheden op verschillende symbolische rekenopdrachten, zoals tellen, feiten ophalen en getallen schrijven. Dit suggereert dat de rekenproblemen bij ADHD niet primair te wijten zijn aan een verstoorde perceptie van aantallen, maar eerder aan moeilijkheden bij het begrijpen en toepassen van symbolische en formele rekenvaardigheden.
Er zijn verschillende mogelijke verklaringen voor deze discrepantie tussen gespaarde numerositeit en verminderde symbolische rekenvaardigheden bij ADHD. Ten eerste kan het zijn dat ADHD de aandachts- en werkgeheugenprocessen beïnvloedt die van groot belang zijn voor het begrijpen en manipuleren van symbolische getallen. Individuen met ADHD kunnen moeite hebben om de aandacht vast te houden en informatie in het werkgeheugen te behouden, wat van invloed kan zijn op het correct uitvoeren van rekenhandelingen.
Ten tweede kunnen problemen met executieve functies, zoals planning, organisatie en inhibitie, bijdragen aan de rekenproblemen bij ADHD. Deze functies zijn essentieel voor het oplossen van complexe rekenproblemen en het beheersen van rekenstrategieën. Individuen met ADHD kunnen moeite hebben om effectieve strategieën te selecteren en toe te passen, wat leidt tot fouten en inefficiëntie in hun rekenvaardigheden.
Ten slotte kunnen factoren zoals motivatie, interesse en betrokkenheid bij rekenactiviteiten een rol spelen. Individuen met ADHD kunnen minder gemotiveerd zijn om zich bezig te houden met rekenopdrachten, waardoor ze mogelijk minder oefening en ervaring opdoen in vergelijking met hun neurotypische leeftijdsgenoten.
Het is belangrijk op te merken dat deze bevindingen gebaseerd zijn op een specifieke studie en dat er meer onderzoek nodig is om een volledig begrip te krijgen van de relatie tussen ADHD, numerositeit en rekenvaardigheden.
Anobile G, Bartoli M, Masi G, Tacchi A, Tinelli F. Math difficulties in attention deficit hyperactivity disorder do not originate from the visual number sense. Front Hum Neurosci. 2022 Oct 28;16:949391. doi: 10.3389/fnhum.2022.949391. PMID: 36393991; PMCID: PMC9649814.
