Autisme en ADHD zijn twee neurodivergente eigenschappen die vaak naast elkaar voorkomen. Hoewel eerdere diagnostische systemen het gelijktijdig voorkomen van ASS en ADHD uitsloten, hebben recente klinische rapporten geleid tot updates van de diagnostische criteria, waardoor deze co-existentie mogelijk is.
Desondanks blijven de neurobiologische mechanismen die ten grondslag liggen aan deze combinatie slecht begrepen. Het is ook onbekend of ASS+ADHD simpelweg een overlappende vorm is. Dit artikel bespreekt een recent onderzoek dat heeft getracht deze vraag te beantwoorden door de hersenactiviteit van kinderen met ASS+ADHD te vergelijken met die van kinderen met alleen ASS, alleen ADHD en neurotypische kinderen.
Het onderzoek richtte zich op hoogfunctionerende kinderen met ASS+ADHD en gebruikte geavanceerde hersenscantechnieken om de hersenactiviteit te meten. Vervolgens werden de resultaten vergeleken met die van andere groepen kinderen. Het doel was om te bepalen of er verschillen waren in de hersendynamiek tussen de verschillende groepen en of deze verschillen verband hielden met specifieke kenmerken van ASS en ADHD.
Wat betreft autistische kenmerken ontdekten de onderzoekers dat het sociaal-communicatieve symptoom van kinderen met ASS+ADHD kon worden verklaard door dezelfde overstabiele hersenactiviteit als bij kinderen met alleen ASS. Dit suggereert dat de cognitieve rigiditeit en problemen met sociaal-communicatieve vaardigheden bij deze kinderen vergelijkbaar zijn met die bij pure ASS.
Wat betreft ADHD-achtige kenmerken werden unieke neurologische mechanismen gevonden bij kinderen met ASS+ADHD die niet werden waargenomen bij kinderen met alleen ADHD. Bij pure ADHD werden de kernsymptomen geassocieerd met een overdreven flexibele hersenactiviteit, veroorzaakt door instabiliteit in het dorsale-aandachtsnetwerk en de linker pariëtale cortex. In tegenstelling daarmee was de ADHD-achtige cognitieve instabiliteit bij kinderen met ASS+ADHD gerelateerd aan een atypische frequente neurale overgang langs een specifieke hersenroute, veroorzaakt door de onstabiele activiteit van het frontopariëtale controlenetwerk en de linker prefrontale cortex.
Deze bevindingen wijzen erop dat de comorbiditeit van ASS en ADHD geen eenvoudige overlap is van de twee stoornissen. In plaats daarvan heeft de comorbide aandoening een unieke hersendynamiek die specifieke kenmerken van beide stoornissen weerspiegelt. Dit impliceert dat de diagnose en behandeling van de comorbide aandoening op maat gemaakt moeten worden. Toekomstig onderzoek kan deze bevindingen verder verfijnen en ons begrip van deze comorbide aandoening vergroten.
Watanabe D, Watanabe T. Distinct frontoparietal brain dynamics underlying the co-occurrence of autism and ADHD. eNeuro. 2023 Jul 5:ENEURO.0146-23.2023. doi: 10.1523/ENEURO.0146-23.2023. Epub ahead of print. PMID: 37414550.
