De biologische klok en restless legs

Heb je ooit die oncontroleerbare drang gevoeld om je benen te bewegen, vooral wanneer je ’s avonds of ’s nachts rust? Je bent niet alleen. Restless legs syndrome (RLS) is een veelvoorkomende sensorimotorische aandoening die deze vervelende en vaak onverklaarbare gewaarwordingen veroorzaakt. Het lijkt erop dat het mysterie zich deels ontrafelt: recent onderzoek wijst op de betrokkenheid van onze biologische klok.

Rusteloze benen gaan vaak gepaard met een verstoord slaappatroon en frequente onderbrekingen van de slaap. Dit komt doordat de symptomen van RLS, zoals ongemakkelijke sensaties in de ledematen en de drang om te bewegen, ’s avonds en ’s nachts verergeren. Deze cyclus van ongemak kan ernstige slaapproblemen veroorzaken en de kwaliteit van leven aantasten.

Maar waarom worden de symptomen van RLS erger wanneer we ons juist moeten ontspannen? Het antwoord ligt mogelijk in onze biologische klok, die invloed heeft op verschillende mechanismen die betrokken zijn bij RLS.

Een ander belangrijk puzzelstukje is ijzer. IJzertekort in de hersenen wordt in verband gebracht met RLS. IJzer speelt een cruciale rol in verschillende lichaamsfuncties, zoals energieproductie en zuurstoftransport. IJzertekort kan de werking van dopamine beïnvloeden, een neurotransmitter die betrokken is bij bewegingscontrole en genot. Hierdoor kunnen de symptomen van RLS verergeren, vooral ’s avonds en ’s nachts wanneer dopamine van nature afneemt.

Maar er is meer. Hormonen zoals melatonine, die onze slaap-waakcyclus reguleren, spelen ook een rol. Melatonine kan de bloedvaten verwijden en de lichaamstemperatuur verlagen. Dit kan de symptomen van RLS verergeren, omdat ze gelinkt zijn aan temperatuurschommelingen.

Zelfs hormonen die de schildklier reguleren, zoals het schildklierstimulerend hormoon (TSH), kunnen bijdragen aan de nachtelijke verergering van RLS. Verstoringen in deze hormonen kunnen leiden tot een onbalans die RLS-symptomen in de avond en nacht aanwakkert.

Gelukkig zijn er behandelingen beschikbaar die de symptomen van RLS kunnen verlichten. Van het aanvullen van ijzer tot het gebruik van medicijnen die de werking van dopamine nabootsen, er zijn opties om de impact van RLS op je leven te verminderen.

Enkele voorbeelden van medicijnen die de werking van dopamine nabootsen en vaak worden gebruikt om de symptomen van Restless Legs Syndrome (RLS) te behandelen:

1. Pramipexole (Mirapex): Dit is een dopamine-agonist die de dopaminereceptoren in de hersenen stimuleert. Het verhoogt de dopamineniveaus in bepaalde delen van de hersenen en kan helpen bij het verminderen van de ongemakkelijke sensaties en drang om te bewegen die kenmerkend zijn voor RLS.
2. Ropinirole (Requip): Net als pramipexole, is ropinirole een dopamine-agonist die de dopamine-receptoren stimuleert. Dit kan de symptomen van RLS verbeteren door de dopamineniveaus te verhogen en de onrust in de ledematen te verminderen.
3. Rotigotine (Neupro): Dit is een dopamine-agonist die beschikbaar is als een transdermale pleister. Het wordt op de huid aangebracht en levert gedurende de dag een constante dosis rotigotine af om de symptomen van RLS te verminderen.

Deze medicijnen werken door de werking van dopamine na te bootsen, wat kan helpen om de ongemakkelijke gevoelens en de drang om te bewegen die RLS veroorzaken, te verminderen.

Al met al laat het onderzoek zien dat onze biologische klok een sleutelrol speelt in de complexe wereld van RLS. Door beter te begrijpen hoe deze circadiane ritmes onze symptomen beïnvloeden, kunnen we effectievere behandelingen ontwikkelen en een goede nachtrust herwinnen.

Het is tijd om te begrijpen waarom onze benen onrustig worden als de zon ondergaat, en met de juiste kennis kunnen we de rust vinden die we verdienen.

Tang M, Sun Q, Zhang Y, Li H, Wang D, Wang Y, Wang Z. Circadian rhythm in restless legs syndrome. Front Neurol. 2023 Feb 23;14:1105463. doi: 10.3389/fneur.2023.1105463. PMID: 36908590; PMCID: PMC9995399.