In de voortdurende zoektocht naar inzichten in de complexe wereld van de ziekte van Alzheimer, hebben onderzoekers aan de University College Cork (UCC) in Ierland een opmerkelijke ontdekking gedaan die mogelijk grote gevolgen heeft voor de preventie en behandeling van deze slopende ziekte. Hun studie suggereert dat symptomen van Alzheimer’s kunnen worden overgedragen via darmmicroben, wat een nieuwe benadering van de ziekte mogelijk maakt. In dit artikel duiken we dieper in op deze bevindingen en kijken we naar hoe voeding een sleutelrol kan spelen in het beïnvloeden van onze hersengezondheid.
De onvolmaaktheid van de Amyloid Beta Theorie
De ziekte van Alzheimer, een ongeneeslijke ziekte die een op de negen mensen boven de 65 treft, wordt vaak geassocieerd met de ophoping van amyloid beta in de hersenen. Deze proteïne is lange tijd beschouwd als een marker voor de ziekte, maar recente onderzoeken suggereren dat het mogelijk een defensieve rol speelt tegen ontstekingen, eerder dan een schadelijke. Honderden medicijnen gericht op amyloid beta hebben echter weinig impact gehad op de Alzheimer-cijfers, waardoor de wetenschappelijke gemeenschap wordt gedwongen om de heersende theorie te heroverwegen.
Van mens naar rat: Microbiële overdracht van de ziekte van Alzheimer
De UCC-studie, uitgevoerd door Yvonne Nolan en haar collega’s, bracht een baanbrekende ontwikkeling aan het licht. Door feces (poep) van mensen met Alzheimer’s over te brengen naar ratten, ontdekten de onderzoekers dat dit de zenuwgroei in het hippocampusgebied van de hersenen, verantwoordelijk voor geheugen, cognitie en stemming, belemmerde. Opvallend was dat de ernst van de ziekte bij de donor direct gerelateerd was aan de cognitieve achteruitgang bij de ratten. Dit wijst op een causaal verband tussen darmmicroben en de ziekte van Alzheimer.
Voeding en microben: Een nieuwe benadering
De vergrijzing van de bevolking draagt natuurlijk bij aan de stijgende Alzheimer-cijfers, maar de studie suggereert dat dieet ook een rol kan spelen. In de afgelopen 75 jaar is de consumptie van sterk bewerkte voedingsmiddelen gestegen naar 60% van ons dieet, wat mogelijk bijdraagt aan de toename van de ziekte van Alzheimer. Vezelrijke voeding, die gunstig is voor microben die het darmkanaal bewonen, lijkt te worden vervangen door sterk bewerkte voedingsmiddelen die mogelijk pathogene microben bevorderen.
Het belang van vezelrijke voeding
De studie benadrukt het belang van het herintroduceren van vezelrijk voedsel in onze diëten als mogelijke bescherming tegen Alzheimer’s. Een gevarieerd dieet met tientallen verschillende groenten per week, waaronder minder bekende soorten zoals Jerusalem-artisjokken en kohlrabi, kan gunstig zijn. Gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt, kimchi en zuurkool, evenals een mediterraans dieet met vis, koffie, cacao en rode wijn, worden ook aangeraden.
De microbiële samenstelling en onze gezondheid
De studie onthulde dat de microbiële samenstelling van mensen met de ziekte van Alzheimer verschilt, met lagere niveaus van gunstige bacteriën en belangrijke stoffen zoals butyraat en taurine. Het gebrek aan butyraat kan leiden tot een ‘lekke darm’, waardoor giftige stoffen de bloedbaan kunnen binnendringen en ontstekingen kunnen veroorzaken. De implicatie is dat het herstellen van een gezonde microbiële samenstelling door middel van voeding de sleutel kan zijn tot het voorkomen van de ziekte van Alzheimer.
Praktische stappen
Om een gezonde microbiële samenstelling te ondersteunen, wordt het aanbevolen om een gevarieerd dieet te volgen en voedingsmiddelen met probiotica en prebiotica op te nemen. Als dit niet haalbaar is, kunnen supplementen overwogen worden, maar het is essentieel dat ze een goede mix van ingrediënten bevatten om diversiteit te bevorderen. Daarnaast heeft lichaamsbeweging niet alleen algemene voordelen, maar kan het ook gunstig zijn voor darmmicroben.
Conclusie
Hoewel de studie nog bevestiging in klinische settingen vereist, biedt het een fascinerende nieuwe kijk op de ziekte van Alzheimer en opent het de deur naar preventieve maatregelen via voeding. Het toepassen van vezelrijke voeding en het koesteren van een gezonde microbiële gemeenschap lijken veelbelovende stappen in de strijd tegen deze verwoestende ziekte. In het licht van deze ontdekkingen kunnen kleine veranderingen in ons dieet en levensstijl mogelijk een groot verschil maken in het behoud van onze hersengezondheid.
Grabrucker, Stefanie, Moira Marizzoni, Edina Silajdžić, Nicola Lopizzo, Elisa Mombelli, Sarah Nicolas, Sebastian Dohm-Hansen, et al. “Microbiota from Alzheimer’s Patients Induce Deficits in Cognition and Hippocampal Neurogenesis.” Brain, October 18, 2023, awad303.
Connell, Emily, Gwenaelle Le Gall, Matthew G. Pontifex, Saber Sami, John F. Cryan, Gerard Clarke, Michael Müller, and David Vauzour. “Microbial-Derived Metabolites as a Risk Factor of Age-Related Cognitive Decline and Dementia.” Molecular Neurodegeneration 17, no. 1 (June 17, 2022): 43.
Du Preez, Andrea, Sophie Lefèvre-Arbogast, Vikki Houghton, Chiara de Lucia, Dorrain Y. Low, Catherine Helmer, Catherine Féart, et al. “The Serum Metabolome Mediates the Concert of Diet, Exercise, and Neurogenesis, Determining the Risk for Cognitive Decline and Dementia.” Alzheimer’s & Dementia 18, no. 4 (2022): 654–75.
