Perfectionisme kan een flinke invloed hebben op onze relaties en dagelijkse bezigheden. Mensen met perfectionistische neigingen hebben vaak onredelijk hoge verwachtingen van zichzelf én van anderen, wat vaak vaak een bron van frustratie is voor vrienden, familie en collega’s.
Kenmerken
- Veiligheidsgedrag: Een kenmerkend aspect van perfectionisme is de neiging tot veiligheidsgedrag. Zo controleren we misschien tientallen keren of ons werk wel correct is uitgevoerd. Of we zoeken voortdurend bevestiging bij anderen, zoals het aanhoudend vragen: “Is dit in orde?” Een ander voorbeeld is vermijdingsgedrag, vaak in de vorm van uitstel. Veiligheidsgedrag heeft doorgaans een negatieve impact op de mensen om ons heen. Het veroorzaakt vertragingen en is vermoeiend voor hen. Bovendien zenden deze gedragingen een ongelukkig signaal uit naar anderen – het lijkt alsof we zelfvertrouwen missen, hetgeen meestal ok zo is natuurlijk. Dat is de ironie hier. Veiligheidsgedrag wordt vaak uitgevoerd omdat we angstig zijn om als een bedrieger gezien te worden en niet goed genoeg zijn. Echter, wanneer we zoveel bevestiging zoeken, taken vermijden en onophoudelijk hercontroles uitvoeren bij anderen, beginnen we eruit te zien als juist datgene waar we bang voor zijn – een bedrieger.
- Moralisme: Perfectionisme wordt vaak, maar niet altijd, geassocieerd met moralisme, wat zich kan uiten in het hanteren van starre en onredelijke morele normen voor zichzelf (zelfgericht) en voor anderen (andergericht). Als zelfgerichte perfectionisten straffen we onszelf vaak. We kunnen onszelf een beloning ontzeggen omdat we ons gedrag als ‘slecht’ beoordelen. We zien onszelf als onwaardig en omdat we zo rigide zijn in ons denken, kan het moeilijk zijn om van gedachten te veranderen. Omdat dit type hardnekkige zelfkastijding moeilijk te aanschouwen is, kunnen de mensen om ons heen gefrustreerd raken door ons te observeren terwijl we zo streng voor onszelf zijn en onszelf aan dergelijke strikte normen houden. Als we andergericht perfectionistisch zijn, of beide, moeten we (ook) oppassen voor manieren waarop de moralistische neiging onze relaties kan bedreigen. Hier wordt de toxiciteit echt zichtbaar. Wanneer perfectionistisch moralisme naar buiten wordt geprojecteerd, kan dit eruitzien als het politiëren van anderen, zelfgerechtigheid en kritiek. Wanneer we anderen aan onredelijke morele normen houden en hen daarover vertellen—soms trots—lopen we het risico vrienden en geliefden te verliezen. Dit type perfectionisme vernietigt relaties omdat mensen zich gedwongen voelen om op eieren te lopen rondom ons en ons en onze kritiek te ontwijken. Als gevolg hiervan kan andergericht moralisme verder gaan dan ‘irriterend’ zijn en traumatiserend worden voor anderen.
- Cognitieve starheid: Perfectionisten worstelen vaak om hun mindset en gedrag te veranderen en worden bestempeld als ‘koppig’. Omgaan met iemand die zijn mening niet verandert ondanks overweldigend bewijs is frustrerend en kan leiden tot conflicten.
Wat kan je doen aan je perfectionisme?
- Weersta veiligheidsgedragingen: Het is een goede gewoonte om weerstand te bieden aan veiligheidsgedragingen, niet alleen als strijd tegen perfectionisme, maar het kan ook onze relaties met anderen versterken. Het is van groot belang om de drang te weerstaan om taken te hercontroleren, bevestiging van anderen te zoeken of taken te vermijden. In plaats daarvan zouden we moeten overhellen naar de gedragingen die ons perfectionisme wil dat we vermijden, en weg van de gedragingen die ons perfectionisme wil dat we volgen. Bijvoorbeeld, als we gedreven worden om onze e-mail voor de tiende keer te controleren, moeten we de neiging weerstaan. Aan de andere kant, als we geneigd zijn om het indienen van onze belastingaangifte te vermijden, moeten we de confrontatie aangaan en er toch mee beginnen.
- Sociaal kapitaal, of, geven en nemen: Wanneer perfectionistische overtuigingen de overhand nemen en we anderen willen betrekken, moeten we eerst stoppen en bij onszelf te rade gaan. Sociaal kapitaal is een waardevol kader voor het conceptualiseren van de gezondheid van elke relatie. We hebben een sociaal kapitaalbankrekening met iedereen in ons leven, en zij hebben er een aparte met ons. Alles wat we doen dat anderen betrekt, kan meer kapitaal uit die rekening opnemen of storten. Sociale relaties worden gespannen wanneer we te veel kapitaal uit de respectievelijke rekeningen hebben gespendeerd. Dus, voordat we anderen betrekken bij ons perfectionisme, moeten we eerst bij onszelf nagaan of er een uitgave is. Zo ja, dan moeten we beslissen of het de moeite waard is om een opname te doen. Over het algemeen moeten we regelmatig storten en alleen opnemen wanneer nodig.
- Verwar regels niet met principes: Perfectionisten hebben de neiging om regels en principes te verwarren; ze zijn echter niet synoniem. Regels zijn concreet en meetbaar, en we kunnen bepalen of ze zijn voldaan of niet. Maar regels zijn gebaseerd op principes, die abstracter zijn en niet kunnen worden voldaan of niet voldaan. Als voorbeeld, een regel is: “Niet rennen in het zwembadgebied.” Deze regel is gebaseerd op het onderliggende principe: “Er zijn veel gevaren in en rond zwembaden, dus het is in ieders belang om voorzichtig te zijn rondom hen.”
Door bewust te worden van deze neigingen en actief te werken aan het verminderen van de drang naar veiligheidsgedrag en rigiditeit, kunnen perfectionisten gezondere relaties ontwikkelen en onderhouden.
Rinn, A. N. (2021). Perfectionism. Geraadpleegd van Semanticscholar.
