Neurofeedback (NFT) is een techniek die mensen helpt hun hersenactiviteit te reguleren en te verbeteren. Door middel van deze niet-invasieve methode kunnen individuen leren specifieke neurale parameters te beheersen, wat kan leiden tot verbeteringen in cognitieve en gedragsmatige prestaties. Dit artikel bespreekt de bevindingen van een systematische review naar de effectiviteit van EEG-NFT voor het verbeteren van executieve functies bij gezonde volwassenen.
Wat is EEG-neurofeedback?
EEG-neurofeedback is een techniek waarbij hersenactiviteit wordt gemeten met elektro-encefalografie (EEG) en in real-time wordt teruggekoppeld naar de deelnemer. Dit gebeurt via visuele of auditieve signalen die de deelnemer helpen te begrijpen hoe hun hersenen werken. Door operante conditionering kunnen deelnemers leren hun hersenactiviteit te moduleren, bijvoorbeeld door bepaalde frequenties te verhogen of te verlagen, met als doel cognitieve functies te verbeteren.
Executieve functies
Executieve functies zijn hogere-orde cognitieve processen die essentieel zijn voor doelgericht gedrag en zelfregulatie. Ze omvatten vaardigheden zoals werkgeheugen, taak-switching, en inhibitiecontrole.
Deze functies zijn van groot belang in het dagelijks leven, van het plannen en uitvoeren van taken tot het reguleren van emoties en gedrag. Een goed werkend executief systeem is belangrijk voor succes op school, werk en in sociale interacties.
Het onderzoek
De systematische review analyseerde studies die de effecten van EEG-NFT op executieve functies bij gezonde volwassenen onderzochten. Er werden strikte inclusiecriteria gehanteerd: de studies moesten gecontroleerde ontwerpen hebben, EEG-NFT gebruiken, en zowel gedragsmatige als elektrofysiologische uitkomsten meten. Deelnemers varieerden in leeftijd van jongvolwassenen tot ouderen, en de studies onderzochten verschillende EEG-frequenties zoals theta, alpha en low beta.
Resultaten
De review identificeerde 20 relevante studies, die werden onderverdeeld op basis van de getrainde EEG-frequenties.
- Theta-protocollen: Studies toonden gemengde resultaten. Twee studies vonden significante verbeteringen in zowel gedragsmatige als elektrofysiologische metingen bij het trainen van theta-frequenties. Echter, de meeste studies lieten geen duidelijke verbeteringen zien, wat wijst op inconsistente resultaten.
- Alpha-protocollen: Meerdere studies rapporteerden positieve effecten van alpha-NFT, vooral op werkgeheugen en inhibitiecontrole. Echter, deze bevindingen zijn niet universeel en vaak beperkt door kleine steekproefgroottes en methodologische variaties.
- Low Beta-protocollen: Resultaten voor low beta en sensorimotor rhythm (SMR) protocollen waren over het algemeen positief, met verbeteringen in werkgeheugen en responsinhibitie. Toch moeten deze bevindingen met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd gezien de beperkingen van de studies.
| Protocol | Aantal studies | Succesratio | Gebruikte taken |
|---|---|---|---|
| Theta | 7 | 33.33% | Werkgeheugen, Taak-switching |
| Alpha | 10 | 70% | Werkgeheugen, Inhibitiecontrole |
| Low Beta | 8 | 62.5% | Werkgeheugen, Responsinhibitie |
Wat betekenen deze bevindingen?
Hoewel EEG-NFT potentie toont voor het verbeteren van executieve functies, zijn de bewijzen hiervoor dun en inconsistent. Veel studies kampen met methodologische beperkingen zoals kleine steekproefgroottes, gebrek aan controlegroepen en variabele trainingsprotocollen. De effectiviteit van EEG-NFT blijft dus onzeker en verdere, betere studies zijn noodzakelijk om definitieve conclusies te trekken.
Toepassingen
Ondanks de beperkingen van het huidige bewijs, biedt EEG-NFT mogelijkheden voor toekomstig gebruik in onderwijs en werk om cognitieve prestaties te verbeteren. Echter, het is belangrijk om voorzichtig te zijn met het trekken van sterke conclusies over de effectiviteit totdat er meer robuust onderzoek beschikbaar is.
Conclusie
Hoewel EEG-neurofeedback training veelbelovend lijkt voor het verbeteren van executieve functies, is het bewijs momenteel onvoldoende om sterke conclusies te trekken.
Viviani G, Vallesi A. EEG-neurofeedback and executive function enhancement in healthy adults: A systematic review. Psychophysiology. 2021 Sep;58(9):e13874. doi: 10.1111/psyp.13874. Epub 2021 Jun 12. PMID: 34117795; PMCID: PMC8459257.
