Atopische dermatitis (AD), ADHD en autisme zijn aandoeningen die vaak voorkomen bij kinderen. Hoewel ze op het eerste gezicht weinig met elkaar te maken lijken te hebben, suggereert recent onderzoek dat er een significante overlap bestaat in de symptomen en de onderliggende mechanismen van deze aandoeningen.
Atopische dermatitis (AD), ook bekend als eczeem, is een chronische ontstekingsziekte van de huid die gepaard gaat met jeuk en terugkerende eczeemachtige huiduitslag. Het treft tot 20% van de kinderen in hoge-inkomenslanden. Naast de fysieke ongemakken, worden kinderen met AD ook geconfronteerd met een verhoogd risico op andere aandoeningen, waaronder allergische rhinitis, voedselallergieën en astma.
Er is een groeiende interesse in de overlappen tussen AD, ADHD en ASS. Epidemiologische studies tonen aan dat kinderen met AD een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van ADHD en ASS. Dit suggereert dat er mogelijk gedeelde onderliggende mechanismen zijn die bijdragen aan deze aandoeningen.
Onderzoeksmethoden
Dit onderzoek volgde de methodologie van de Joanna Briggs Institute voor scoping reviews en werd gerapporteerd volgens de PRISMA-ScR-richtlijnen. De belangrijkste databases zoals Medline, Embase, Web of Science en de Cochrane Central Register of Controlled Trials werden doorzocht naar studies over kinderen met AD en symptomen van ADHD en/of ASS.
De zoekstrategie werd ontwikkeld door een informatiespecialist en omvatte termen gerelateerd aan eczeem, ADHD en ASS. Artikelen die voldeden aan de inclusiecriteria, zoals peer-reviewed studies over kinderen en adolescenten met AD en symptomen van ADHD en/of ASS, werden geselecteerd.
Inbegrepen studies moesten zich richten op kinderen onder de 18 jaar met een door een arts gediagnosticeerde AD en symptomen van ADHD en/of ASS. Studies die zich alleen richtten op slaapproblemen, cognitieve functies of schoolprestaties werden uitgesloten.
Bevindingen
Kinderen met AD, ADHD en ASS vertonen vaak vergelijkbare sensorische verwerkingsproblemen, zoals sensorische hypo- of hyperreactiviteit. Bijvoorbeeld, kinderen met AD kunnen overgevoelig zijn voor bepaalde texturen of temperaturen, vergelijkbaar met kinderen met ADHD of ASS.
Hoewel er epidemiologisch bewijs is voor een verband tussen AD, ADHD en ASS, is er een gebrek aan studies die de exacte onderliggende mechanismen onderzoeken. Dit vormt een belangrijke kenniskloof die toekomstig onderzoek moet adresseren.
Er zijn verschillende hypotheses over de gedeelde pathofysiologie tussen AD, ADHD en ASS. Een van de belangrijkste theorieën is de betrokkenheid van de huid-hersen-as, waarbij ontstekingsprocessen in de huid invloed kunnen hebben op neurodevelopmentale processen. Daarnaast kunnen genetische en omgevingsfactoren een rol spelen in het gelijktijdig voorkomen van deze aandoeningen.
Interpretatie onderzoeksresultaat
De bevindingen suggereren dat er significante overlappen zijn in de symptomen en mogelijk ook in de oorzaken van AD, ADHD en ASS. Dit onderstreept het belang van een multidisciplinaire benadering in de zorg voor kinderen met deze aandoeningen.
Toekomstig onderzoek zou zich moeten richten op het ontrafelen van de onderliggende mechanismen van de huid-hersen-as en de rol van genetische en omgevingsfactoren. Dit kan leiden tot betere behandelingsstrategieën die zich richten op zowel de dermatologische als de neurodevelopmentale aspecten van deze aandoeningen.
Voor behandelaars is het belangrijk om bewust te zijn van de mogelijke comorbiditeit tussen AD, ADHD en ASS. Een geïntegreerde benadering kan helpen bij het verbeteren van de levenskwaliteit van deze kinderen door zowel de huidproblemen als de neurodevelopmentale symptomen aan te pakken.
Nguyen NT, Ragamin A, Rietman AB, Nijsten TEC, Schappin R. Shared symptomatology between atopic dermatitis, ADHD and autism spectrum disorder: a protocol for a systematic scoping review. BMJ Open. 2024 Jun 25;14(6):e081280. doi: 10.1136/bmjopen-2023-081280. PMID: 38925697; PMCID: PMC11202723.
