Autisme is een veelbesproken onderwerp in de psychologie, vooral vanwege de unieke manier waarop mensen met autisme de wereld ervaren. Een van de meest intrigerende concepten die de interacties tussen autistische en niet-autistische mensen beschrijft, is het dubbele empathieprobleem. Dit artikel verkent wat dit probleem inhoudt, hoe het tot misverstanden kan leiden, en hoe duidelijke communicatie, het vermijden van aannames, en het stellen van vragen kunnen helpen om grenzen te verduidelijken.
Wat is het dubbele empathieprobleem?
Het dubbele empathieprobleem is een paradox die voor het eerst werd geïdentificeerd door de autistische onderzoeker Dr. Damian Milton. Het beschrijft hoe misverstanden ontstaan wanneer twee mensen die de wereld heel verschillend ervaren, met elkaar communiceren. Dit is vooral relevant in gesprekken tussen autistische mensen en neurotypicals.
Mensen begrijpen van nature anderen die op een vergelijkbare manier denken en voelen als zijzelf. Variaties in perspectief zijn normaal, maar wanneer mensen verschillende neurotypes hebben, is de kans op communicatieproblemen groter. Deze problemen kunnen ontstaan door verschillen in voorkeuren, sociale stijlen, verwerking van informatie, emotionele ervaringen, en andere gebieden.
Het dubbele empathieprobleem beschrijft hoe misverstanden ontstaan wanneer twee mensen die de wereld heel verschillend ervaren, met elkaar communiceren. Hierdoor kunnen grenzen onbewust worden overschreden, wat leidt tot verwarring en soms zelfs conflict.
Een studie waarbij 81 deelnemers uit de algemene bevolking een persoonlijk verhaal lazen dat was geschreven door een autistisch of niet-autistisch persoon, toonde aan dat de empathische nauwkeurigheid significant lager was wanneer de lezer een autistisch verslag kreeg aangeboden (Cheang et al., 2024). Een andere studie waarbij autistische en niet-autistische mensen een gesprek voerden terwijl een derde persoon observeerde, liet zien dat waarnemers gesprekken tussen mensen met vergelijkbare neurotypes (autistisch met autistisch en niet-autistisch met niet-autistisch) als soepeler beoordeelden (Jones et al., 2023).
Voorbeelden van misverstanden door dubbele empathie
Misverstanden door het dubbele empathieprobleem kunnen op allerlei manieren voorkomen. Stel je voor dat een autistische student bij een collegepostvak alleen zijn eigen post meeneemt en de rest laat liggen. De student denkt dat anderen niet willen dat hij hun spullen aanraakt, terwijl zijn neurotypische klasgenoten dit gedrag als onbeleefd ervaren.
Een ander voorbeeld is een autistische werknemer die tijdens een vergadering directe feedback geeft. Waar neurotypische collega’s dit als bot of ongepast kunnen beschouwen, ziet de autistische werknemer het als een eerlijke en efficiënte manier van communiceren.
Deze misverstanden komen voort uit het feit dat beide partijen de wereld op een fundamenteel andere manier ervaren en interpreteren. Hierdoor kunnen grenzen onbewust worden overschreden, wat leidt tot verwarring en soms zelfs conflict.
Het belang van duidelijke communicatie
Heldere communicatie is essentieel om misverstanden te voorkomen. In interacties tussen neurotypische en autistische mensen kan het gemakkelijk gebeuren dat subtiele hints niet worden opgepikt. Daarom is het belangrijk om grenzen expliciet te stellen.
Bijvoorbeeld, in plaats van te verwachten dat iemand weet hoe laat het te laat is om te bellen, kan het nuttig zijn om dit van tevoren duidelijk te bespreken. Als een grens eenmaal is gesteld, moet bij een eerste overtreding direct, maar respectvol, worden aangegeven dat een grens is overschreden.
Het vermijden van aannames
Aannames kunnen leiden tot misverstanden en gekwetste gevoelens, vooral wanneer neurotypische en autistische mensen met elkaar communiceren. Als iemand een grens niet respecteert, betekent dit niet per se dat hij deze bewust overtreedt. Het kan zijn dat hij simpelweg niet op de hoogte is van het bestaan of de betekenis van de grens.
In plaats van meteen te oordelen, is het nuttig om vragen te stellen en de situatie vanuit een ander perspectief te bekijken. Dit kan helpen om de intenties van de ander beter te begrijpen en de communicatie te verbeteren.
Het stellen van vragen om grenzen te verduidelijken
Vragen stellen kan een effectieve manier zijn om grenzen te verduidelijken en wederzijds begrip te bevorderen. Kleine vragen over voorkeuren kunnen veel duidelijkheid scheppen in interacties tussen mensen met verschillende neurotypes.
Bijvoorbeeld, voordat je ervan uitgaat dat iemand graag muziek luistert tijdens een autorit, kan het nuttig zijn om te vragen: “Vind je het fijn om muziek te luisteren tijdens het rijden, of heb je liever stilte?” Evenzo kan een vraag als “Vind je het prettig om geknuffeld te worden?” helpen om ongemakkelijke situaties te voorkomen.
Door dergelijke vragen te stellen, kunnen we de voorkeuren van anderen beter begrijpen en respecteren, wat bijdraagt aan een harmonieuzere interactie.
Conclusie
Het dubbele empathieprobleem biedt waardevol inzicht in de uitdagingen van communicatie tussen autistische en neurotypische mensen. Door duidelijke communicatie, het vermijden van aannames en het stellen van vragen, kunnen we beter begrip en respect voor elkaars grenzen ontwikkelen. Dit zal niet alleen misverstanden verminderen, maar ook bijdragen aan meer empathische en effectieve interacties.
Door deze strategieën toe te passen, kunnen we een omgeving creëren waarin iedereen zich begrepen en gewaardeerd voelt, ongeacht zijn neurotype.
Cheang, R. T., Skjevling, M., Blakemore, A. I., Kumari, V., & Puzzo, I. (2024). Do you feel me? Autism, empathic accuracy and the double empathy problem. Autism, 13623613241252320.
Milton, D., Gurbuz, E., & López, B. (2022). The ‘double empathy problem’: Ten years on. Autism, 26(8), 1901-1903.
Jones, D. R., Botha, M., Ackerman, R. A., King, K., & Sasson, N. J. (2023). Non-autistic observers both detect and demonstrate the double empathy problem when evaluating interactions between autistic and non-autistic adults. Autism, 13623613231219743.
