Het gebruik van cannabis is de afgelopen jaren steeds meer genormaliseerd, mede door het toenemende gebruik van medicinale cannabis wereldwijd. Deze verschuiving in wetgeving en publieke perceptie heeft ervoor gezorgd dat cannabis voor velen toegankelijker is geworden, zowel voor recreatieve als voor medische doeleinden. Hoewel de voordelen van cannabis voor bepaalde medische aandoeningen onmiskenbaar zijn, is het belangrijk om ook de risico’s van het gebruik van deze drug onder de loep te nemen, vooral in een tijd waarin de maatschappelijke acceptatie toeneemt.
Medische toepassingen van cannabis
Cannabinoïden, de actieve bestanddelen van cannabis, worden steeds vaker gebruikt voor de behandeling van een breed scala aan medische aandoeningen. Van chronische pijn en angst tot epilepsie en slaapstoornissen, cannabis wordt geprezen om zijn therapeutische effecten. Zo is bijvoorbeeld gebleken dat het gebruik van medicinale cannabis bij patiënten met Parkinson significant kan bijdragen aan het verminderen van tremoren en spierstijfheid. Ook bij patiënten met ernstige epilepsie kunnen specifieke cannabinoïden, zoals CBD, helpen bij het verminderen van de frequentie van aanvallen. Ondanks deze veelbelovende resultaten blijft het essentieel om verder onderzoek te doen naar de lange-termijn effecten van cannabisgebruik, vooral omdat het gebruik ervan niet zonder risico’s is.
Cannabis versus alcohol: Vergelijking van risico’s
Cannabis wordt vaak vergeleken met alcohol, een andere legale, psychoactieve stof die door veel mensen wordt gebruikt voor ontspanning. Net als alcohol biedt cannabis een zekere mate van sedatie, wat bij verantwoord gebruik kan bijdragen aan ontspanning en stressvermindering. Echter, net als bij alcohol kan overmatig gebruik van cannabis leiden tot ernstige gevolgen, zoals intoxicatie, die de kans op ongevallen kan vergroten. Bovendien kunnen beide stoffen leiden tot afhankelijkheid, waarbij de gebruiker steeds meer van de stof nodig heeft om hetzelfde effect te bereiken. Dit kan op zijn beurt weer leiden tot andere vormen van middelenmisbruik en ernstige gezondheidsproblemen.
Risico’s van overmatig gebruik
Hoewel incidenteel gebruik van cannabis voor de meeste mensen geen langdurige schade zal veroorzaken, kunnen chronisch en overmatig gebruik ernstige gevolgen hebben voor zowel de lichamelijke als de geestelijke gezondheid. Een van de belangrijkste risico’s van overmatig cannabisgebruik is de aantasting van cognitieve functies, zoals geheugen, leervermogen en concentratie. Dit kan met name problematisch zijn voor jongeren, wier hersenen nog volop in ontwikkeling zijn. Bovendien kan langdurig roken van cannabis leiden tot luchtwegaandoeningen, vergelijkbaar met de schadelijke effecten van tabaksrook. De combinatie van deze risico’s benadrukt het belang van matigheid en verantwoordelijkheid bij het gebruik van cannabis.
Dosering van cannabis
Een groot probleem bij het gebruik van cannabis is het gebrek aan standaardisatie van doseringen. In tegenstelling tot alcohol, waar een biertje of een glas wijn een redelijk consistente hoeveelheid alcohol bevat, kan de sterkte en samenstelling van cannabisproducten sterk variëren, zelfs binnen producten van dezelfde leverancier. Dit kan leiden tot onvoorspelbare effecten, waarbij een gebruiker mogelijk een veel sterkere of zwakkere reactie ervaart dan verwacht. Vooral synthetische cannabinoïden, die soms worden verkocht als Spice of K2, kunnen extreem krachtig zijn en een verhoogd risico op ernstige bijwerkingen met zich meebrengen. Het gebrek aan consistentie in dosering maakt het moeilijker om veilig gebruik van cannabis te waarborgen.
Psychose
Een van de meest zorgwekkende risico’s van cannabisgebruik is de mogelijke link met psychotische stoornissen, zoals schizofrenie. Dit risico is met name hoog bij adolescenten en jonge volwassenen, wier hersenen nog in ontwikkeling zijn. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat cannabisgebruik tijdens de adolescentie het risico op het ontwikkelen van schizofrenie kan vergroten, vooral bij individuen met een genetische aanleg voor deze ziekte. Genetische mutaties in genen zoals COMT en AKT1 kunnen de gevoeligheid voor cannabis-geïnduceerde psychose verhogen.
Wetgeving
In Nederland is het gebruik van cannabis onder bepaalde voorwaarden gedoogd, wat betekent dat kleine hoeveelheden voor persoonlijk gebruik niet actief worden vervolgd. Coffeeshops mogen tot vijf gram cannabis per persoon verkopen, en het bezit van deze hoeveelheid wordt in principe niet bestraft. Hoewel dit gedoogbeleid uniek is in de wereld, blijft cannabis in Nederland officieel een illegale stof volgens de Opiumwet, waar het geclassificeerd is als een middel met een onaanvaardbaar risico voor de volksgezondheid.
Er zijn echter discussies gaande over mogelijke veranderingen in de wetgeving, zoals het reguleren van de teelt van cannabis om de kwaliteit en samenstelling van de producten die in coffeeshops worden verkocht beter te kunnen controleren. Dit zou kunnen bijdragen aan meer consistentie en veiligheid voor gebruikers, wat een belangrijke stap zou zijn in het verminderen van de risico’s die gepaard gaan met variabele doseringen en potentie van cannabisproducten.
Hoewel een volledige legalisering van cannabis in Nederland voorlopig niet aan de orde is, zouden deze mogelijke veranderingen in de regelgeving kunnen leiden tot een beter gecontroleerde markt en een toename van wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van cannabis. Dit zou op zijn beurt kunnen helpen om het gebruik van cannabis veiliger te maken, terwijl de balans tussen de voordelen en risico’s beter in de gaten wordt gehouden.
Conclusie
Cannabis heeft ongetwijfeld zijn voordelen, vooral in de medische wereld waar het patiënten verlichting kan bieden bij chronische aandoeningen. Echter, deze voordelen moeten zorgvuldig worden afgewogen tegen de potentiële risico’s, vooral wanneer het gaat om overmatig gebruik, inconsistenties in dosering, en het verhoogde risico op psychotische stoornissen bij jongeren. Naarmate cannabis steeds meer wordt geaccepteerd en gebruikt, is het belangrijk om bewust te blijven van de gevaren en om cannabisgebruik, vooral onder jongeren, nauwlettend te monitoren. Alleen door een weloverwogen benadering kunnen de voordelen van cannabis optimaal worden benut, terwijl de risico’s tot een minimum worden beperkt.
Shenoi, N., & Vijayvargiya, R. (August 21, 2024) “Not Your Average Hazard: Cannabis Use, Psychosis, and the Youthful Brain.” Psychiatric Times, vol 41 (8).
