Dyscalculie is een relatief onbekende leerstoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige moeilijkheden met het begrijpen van getallen en wiskundige concepten. Terwijl dyslexie, dat lees- en schrijfproblemen veroorzaakt, veel bekender is, blijft dyscalculie vaak onder de radar. Dit is problematisch, vooral in vakgebieden waar nauwkeurigheid en numeriek inzicht van cruciaal belang zijn, zoals in de geneeskunde. Artsen in opleiding (DiT) met dyscalculie kunnen te maken krijgen met aanzienlijke uitdagingen, niet alleen tijdens hun studie, maar ook in hun professionele leven. Toch is er weinig bekend over hoe deze stoornis wordt herkend en ondersteund binnen de medische opleiding.
In de medische wereld is bewustzijn over dyscalculie nog steeds laag. Medische opleiders zijn vaak niet op de hoogte van deze leerstoornis, wat resulteert in een gebrek aan begrip en ondersteuning voor artsen in opleiding die hiermee te maken hebben. Het onderzoek waarover we hier rapporteren, richtte zich op de percepties van medische opleiders in het Verenigd Koninkrijk ten aanzien van dyscalculie. De resultaten laten zien dat veel opleiders niet goed weten wat dyscalculie inhoudt en daardoor de specifieke behoeften van DiT met dyscalculie moeilijk kunnen identificeren en ondersteunen.
Dyscalculie kan zich manifesteren in problemen met het onthouden van numerieke informatie, het begrijpen van tijd en afstand, en het uitvoeren van snelle berekeningen onder druk. In een vakgebied waar foutloos rekenen van levensbelang is, kan dit leiden tot aanzienlijke stress en onzekerheid bij de DiT.
Ervaringen en attitudes van opleiders
De studie onthulde dat de houding en kennis van medische opleiders ten aanzien van dyscalculie sterk worden beïnvloed door hun persoonlijke ervaringen. Opleiders die een familielid of eerdere leerling met dyscalculie hadden, vertoonden meer begrip en een positievere houding. Opleiders zonder deze ervaring moesten vaak vertrouwen op extrapolaties van wat zij wisten over andere leerstoornissen, zoals dyslexie, wat niet altijd accuraat of nuttig was.
Een belangrijk thema dat naar voren kwam, was dat dyscalculie gezien werd als een spectrum. Opleiders herkenden dat de uitdagingen per individu kunnen variëren en zich kunnen ontwikkelen naarmate de DiT ouder wordt en meer ervaring opdoet. Desondanks was er een algemene consensus dat de ondersteuning van DiT met dyscalculie onvoldoende is en dat er meer training en bewustwording nodig zijn.
Uitdagingen bij het ondersteunen van artsen in opleiding met dyscalculie
Het ondersteunen van DiT met dyscalculie brengt verschillende uitdagingen met zich mee. Een van de grootste zorgen die opleiders hadden, was het waarborgen van de patiëntveiligheid. Vooral in situaties waarin snel en nauwkeurig rekenen vereist is, zoals bij het voorschrijven van medicijnen of in noodsituaties, kan dyscalculie een risicofactor zijn. Sommige opleiders uitten twijfels over de geschiktheid van DiT met dyscalculie voor bepaalde medische specialisaties, zoals oogheelkunde, waar numerieke precisie cruciaal is.
Daarnaast zagen opleiders het belang van een persoonlijke benadering in het onderwijs. Groepslessen of snelle, numerieke oefeningen zouden minder geschikt zijn voor DiT met dyscalculie, die mogelijk meer baat hebben bij één-op-één begeleiding en een rustiger leeromgeving. Dit leidde echter tot een spanningsveld tussen het willen ondersteunen van de DiT en het handhaven van de klinische standaarden.
Het belang van vroegtijdige herkenning en redelijke aanpassingen
Een van de belangrijkste aanbevelingen die uit het onderzoek naar voren kwam, is de noodzaak van vroegtijdige herkenning van dyscalculie. Vroegtijdige identificatie kan helpen om passende ondersteuning te bieden en de DiT in staat te stellen om hun leerpotentieel te benutten zonder dat dit ten koste gaat van hun zelfvertrouwen of welzijn. Redelijke aanpassingen, zoals extra tijd voor numerieke taken of toegang tot rekenhulpmiddelen, kunnen een groot verschil maken.
Uitdagingen en sterke kanten bij dyscalculie
Categorie Uitdagingen Sterke kanten Numerieke vaardigheden – Moeite met basisrekenkunde (optellen, aftrekken, vermenigvuldigen, delen) – Creatief en innovatief denken bij het oplossen van problemen Tijdsbeheer – Problemen met het inschatten van tijd, plannen en organiseren van activiteiten – Vaardigheden in het visualiseren van tijd, bijvoorbeeld door het gebruik van schema’s of kleuren Ruimtelijk inzicht – Moeite met ruimtelijke oriëntatie en het inschatten van afstanden – Goede visuele en verbale vaardigheden Geheugen voor cijfers – Moeilijkheden met het onthouden van telefoonnummers, data, of andere numerieke informatie – Vaak sterk in het onthouden van informatie via niet-numerieke methoden, zoals verhalen of beelden Mathematische angst – Angst of stress bij het uitvoeren van wiskundige taken, vooral onder druk – Emotionele veerkracht en doorzettingsvermogen Problemen met abstractie – Moeilijkheden met abstracte wiskundige concepten zoals algebra of meetkunde – Sterk in het begrijpen van concrete, praktische toepassingen van kennis Copingstrategieën – Afhankelijkheid van hulpmiddelen zoals rekenmachines of visuele hulpmiddelen – Vaardigheid in het ontwikkelen van effectieve persoonlijke strategieën om uitdagingen te overwinnen
Echter, het labelen van een DiT met dyscalculie is niet zonder nadelen. Sommige opleiders waren bezorgd dat een diagnose zou kunnen leiden tot stigmatisering of het creëren van oneerlijke verwachtingen. Desondanks was er een algemene consensus dat het ontbreken van een formele diagnose en ondersteuningsstructuren een groter risico vormt, zowel voor de DiT als voor de patiëntveiligheid.
Aanbevelingen voor de toekomst
Het onderzoek benadrukt de dringende behoefte aan meer bewustwording en training voor medische opleiders over dyscalculie. Het ontwikkelen van evidence-based richtlijnen en het aanbieden van gerichte trainingen kan helpen om dyscalculie beter te herkennen en te ondersteunen in de medische opleiding. Daarnaast is er behoefte aan verder onderzoek naar de effectiviteit van verschillende aanpassingen en ondersteuningstechnieken, zodat DiT met dyscalculie op een veilige en inclusieve manier kunnen leren en presteren.
Conclusie: Het onzichtbare zichtbaar maken
Dyscalculie blijft een grotendeels onzichtbare uitdaging binnen de medische opleiding. Dit onderzoek heeft aangetoond dat er een grote behoefte is aan meer kennis en begrip van deze leerstoornis onder medische opleiders. Door dyscalculie zichtbaar te maken en de juiste ondersteuning te bieden, kunnen we ervoor zorgen dat alle artsen in opleiding, ongeacht hun leerprofiel, de kans krijgen om uit te blinken in hun vak en veilige, effectieve zorg te bieden aan hun patiënten.
Cheetham LJ. “Because people don’t know what it is, they don’t really know it exists”: a qualitative study of postgraduate medical educators’ perceptions of dyscalculia. BMC Med Educ. 2024 Aug 20;24(1):896. doi: 10.1186/s12909-024-05912-2. PMID: 39160552; PMCID: PMC11334446.
