Hoe we de acties van andere mensen beoordelen, speelt een grote rol in ons dagelijks leven. Vaak willen we snel weten of iemand vriendelijk is of juist krachtig en dominant overkomt. Dit helpt ons om te beslissen hoe we met iemand omgaan. Stel je voor dat je iemand ziet met krachtige, zelfverzekerde bewegingen – dit kan de indruk wekken dat die persoon sterk en dominant is. Aan de andere kant, iemand met zachte, vloeiende bewegingen kan vriendelijk en benaderbaar lijken. Een recente studie heeft onderzocht hoe mensen acties beoordelen op vriendelijkheid en kracht, en of autistische kenmerken hierbij een rol spelen.
Vriendelijkheid en kracht in acties herkennen
In het onderzoek wordt ‘vriendelijkheid’ en ‘kracht’ als basis voor actie-oordelen gebruikt. Maar wat bedoelen ze daar precies mee? Vriendelijkheid gaat hier om bewegingen die warm, vrolijk of sociaal overkomen. Denk bijvoorbeeld aan iemand die rustig zwaait of met open armen iets aanbiedt. Zulke acties voelen vaak uitnodigend en geruststellend aan. Kracht, daarentegen, heeft te maken met energie en zelfvertrouwen. Iemand die bijvoorbeeld snel en stevig beweegt, zoals bij het stampen met een voet, kan krachtig en dominant overkomen.
De onderzoekers ontdekten dat de manier waarop iemand een actie uitvoert, invloed heeft op hoe we die actie beoordelen. Langzame, vloeiende bewegingen worden eerder als vriendelijk ervaren, terwijl krachtige, snelle bewegingen eerder als dominant of zelfverzekerd worden opgevat. Dit lijkt misschien vanzelfsprekend, maar het onderzoek laat zien dat deze basale oordelen diep geworteld zijn in hoe we sociale signalen begrijpen. Zelfs zonder woorden te gebruiken, geven mensen met hun acties signalen af over wie ze zijn en wat hun bedoelingen kunnen zijn.
Hoe werkt het brein bij het herkennen van acties?
Wanneer we de bewegingen van anderen bekijken, doet ons brein eigenlijk best veel werk. Het brein herkent niet alleen wát iemand doet, maar probeert ook te begrijpen wáárom die persoon dat doet. Dit gebeurt zonder dat we er veel over nadenken. Ons brein ziet bijvoorbeeld of iemand snel of langzaam beweegt, of de beweging vloeiend of schokkerig is, en koppelt hier emoties of bedoelingen aan.
Het brein maakt deze oordelen op basis van eerdere ervaringen en instincten. Het herkent patronen die vaker voorkomen en gebruikt deze om snel een oordeel te vormen. Zo weet je instinctief of iemand naar je toe komt om te helpen of juist een bedreiging kan vormen. Het vermogen om zulke signalen goed op te pikken, helpt ons om effectief en veilig met anderen om te gaan.
Onderzoek: Wie werden er getest en hoe?
Voor dit onderzoek werkten de onderzoekers met een groep van 80 deelnemers, die varieerden in de mate waarin ze autistische kenmerken vertoonden. Autistische kenmerken zijn eigenschappen die vaak bij mensen met autisme voorkomen, zoals moeite met sociale signalen of een sterke focus op details. Het is belangrijk om te weten dat niet alle deelnemers een diagnose autisme hadden; sommigen hadden alleen wat meer of minder van deze kenmerken.
Tijdens het experiment kregen de deelnemers videobeelden te zien van een neutrale digitale avatar – een soort simpel, bewegend poppetje zonder gezicht. Dit poppetje voerde verschillende bewegingen uit, variërend in vriendelijkheid en kracht. De deelnemers moesten beoordelen hoe vriendelijk of krachtig deze acties op hen overkwamen. De onderzoekers konden zo zien hoe goed de deelnemers verschillende gradaties van vriendelijkheid en kracht konden onderscheiden.
Wat heeft het onderzoek ontdekt?
De resultaten van het onderzoek waren verrassend. De onderzoekers ontdekten dat mensen flink kunnen verschillen in hoe goed ze de mate van vriendelijkheid en kracht in acties herkennen. Bij sommige deelnemers was het verschil duidelijk: zij konden nuances in vriendelijkheid en kracht goed onderscheiden, terwijl anderen dat minder goed konden.
Een opvallend resultaat was dat autistische kenmerken geen grote invloed hadden op het vermogen om deze acties te beoordelen. Dit betekent dat zowel mensen met meer als met minder autistische trekken ongeveer even goed waren in het herkennen van vriendelijke of krachtige bewegingen. Dit gaat in tegen de verwachting dat mensen met meer autistische kenmerken moeite zouden hebben met het interpreteren van deze sociale signalen. In plaats daarvan bleek dat zij net zo goed in staat waren om nuances in actie-vriendelijkheid en actie-kracht waar te nemen als anderen.
Wat betekent dit voor mensen met autistische kenmerken?
Dit onderzoek geeft een nieuw inzicht in hoe mensen met autistische kenmerken sociale signalen waarnemen. Vaak wordt gedacht dat mensen met autisme moeite hebben met het interpreteren van emoties en bedoelingen. Maar deze studie laat zien dat het herkennen van basale eigenschappen in bewegingen, zoals vriendelijkheid en kracht, niet per se moeilijker is voor hen.
Dit resultaat kan helpen om een genuanceerder beeld te vormen van autisme. Hoewel mensen met autisme soms moeite hebben met complexe sociale situaties, wil dat niet zeggen dat ze altijd problemen hebben met het interpreteren van eenvoudige sociale signalen. In het geval van dit onderzoek konden mensen met autistische kenmerken net zo goed zien of een actie vriendelijk of krachtig overkwam als mensen zonder die kenmerken. Dit kan belangrijk zijn om rekening mee te houden bij sociale trainingen of ondersteuning voor mensen met autisme. Soms zit het probleem mogelijk niet in de waarneming zelf, maar in de manier waarop deze informatie verwerkt en toegepast wordt in sociale interacties.
Conclusie: Waarom dit onderzoek belangrijk is
Dit onderzoek draagt bij aan ons begrip van hoe mensen, met en zonder autistische kenmerken, sociale signalen waarnemen. Het laat zien dat iedereen, ongeacht autistische kenmerken, in staat lijkt om basiskenmerken van acties zoals vriendelijkheid en kracht waar te nemen. Dit geeft aan dat sommige sociale vaardigheden, zoals het herkennen van intenties in bewegingen, wellicht minder beïnvloed worden door autistische kenmerken dan vaak wordt gedacht.
Door verder onderzoek te doen naar hoe verschillende groepen mensen sociale informatie waarnemen en verwerken, kunnen we betere manieren vinden om sociale vaardigheden en begrip te ondersteunen. Dit kan bijvoorbeeld helpen bij het ontwikkelen van programma’s die mensen met autistische kenmerken nog beter helpen bij het navigeren van sociale situaties, op een manier die past bij hun unieke talenten en behoeftes.
Vlasceanu AM, de la Rosa S, Barraclough NE. Perceptual discrimination of action formidableness and friendliness and the impact of autistic traits. Sci Rep. 2024 Oct 26;14(1):25554. doi: 10.1038/s41598-024-76488-6. PMID: 39462021; PMCID: PMC11513001.
