ADHD staat voor aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Mensen met ADHD kunnen moeite hebben om zich te concentreren, zijn vaak rusteloos en reageren soms impulsief. Dit begint vaak al op jonge leeftijd en blijft voor veel mensen ook in de volwassenheid een uitdaging. Wetenschappers onderzoeken nu hoe gezonde darmbacteriën, oftewel probiotica, kunnen helpen bij het verminderen van ADHD-symptomen. In dit artikel leggen we uit wat probiotica zijn, hoe ze werken en wat onderzoek zegt over de invloed van probiotica op ADHD.
De connectie tussen ADHD en je darmen
Wist je dat je darmen en hersenen met elkaar ‘praten’? Dit noemen wetenschappers de darm-hersen-as. Dit is een systeem waarbij je darmen signalen naar je hersenen sturen en andersom, via zenuwen, hormonen en zelfs je immuunsysteem. Het blijkt dat mensen met ADHD vaak een andere samenstelling van darmbacteriën hebben dan mensen zonder ADHD. Dit kan invloed hebben op de symptomen, en daarom denken onderzoekers dat het veranderen van die samenstelling – bijvoorbeeld door probiotica – kan helpen.
Wat zijn probiotica?
Probiotica zijn goede bacteriën die van nature in je darmen leven. Ze helpen om je spijsvertering gezond te houden en zorgen dat slechte bacteriën geen kans krijgen. Deze goede bacteriën kun je binnenkrijgen via voeding, zoals yoghurt, kefir en zuurkool, of via speciale supplementen in capsulevorm. Het idee achter het gebruik van probiotica is simpel: door de balans van je darmflora te verbeteren, kun je ook andere functies in je lichaam positief beïnvloeden, zoals je stemming en gedrag.
Het onderzoek
In een recent onderzoek kregen 60 studenten met ADHD gedurende drie maanden elke dag probiotica of een placebo (nepmedicijn). De groep die probiotica kreeg, nam capsules met specifieke bacteriën die bekendstaan om hun positieve invloed op het brein en de darmen. Gedurende die drie maanden hielden de onderzoekers bij hoe de ADHD-symptomen, stressniveaus, slaap en academische prestaties van de deelnemers veranderden.
Specifieke bacteriestammen en hun werking
De probiotische supplementen in dit onderzoek bevatten de volgende bacteriestammen:
- Lactobacillus helveticus en Bifidobacterium longum: Deze bacteriën staan bekend om hun vermogen om de aanmaak van stresshormonen zoals cortisol te verlagen. Dit kan helpen bij het verminderen van rusteloosheid en hyperactiviteit.
- Enterococcus faecium en Bacillus subtilis: Deze stammen spelen een rol in het ondersteunen van de darmgezondheid en kunnen ontstekingen verminderen. Minder ontstekingen betekent minder kans op spijsverteringsproblemen, wat kan bijdragen aan een betere stemming.
- Bifidobacterium animalis ssp. lactis: Helpt bij het bevorderen van een stabiele darmflora, wat invloed kan hebben op de energie en het gedrag.
Onderzoeksresultaten
Na drie maanden zagen de onderzoekers dat de deelnemers die probiotica namen minder last hadden van hyperactiviteit, vergeleken met de groep die de placebo kreeg. Dit betekent dat de probiotica mogelijk een kalmerend effect hadden. Andere symptomen zoals aandachtsproblemen en impulsiviteit veranderden niet significant, maar bij deelnemers met ernstigere ADHD-symptomen was het effect sterker. Dit suggereert dat probiotica mogelijk vooral helpen bij specifieke gedragsuitdagingen zoals hyperactiviteit.
De deelnemers die probiotica kregen, zagen ook een lichte verbetering in hun academische prestaties. Hoewel de veranderingen klein waren, is dit een interessante bevinding omdat ADHD vaak invloed heeft op leerprestaties. Het lijkt erop dat een gezondere darmflora kan bijdragen aan een betere concentratie en mogelijk zelfs aan hogere cijfers.
Stress is een belangrijke factor bij ADHD. Daarom werd in dit onderzoek gekeken naar cortisol, een hormoon dat stijgt bij stress. Dit werd gemeten in de nagels van de deelnemers. Bij sommige deelnemers daalde het cortisolniveau, vooral bij degenen die probiotica namen en een hoger impulsiviteitsniveau hadden. Dit kan erop wijzen dat probiotica een rol spelen in het verlagen van stressniveaus bij mensen met ADHD, wat op zijn beurt invloed kan hebben op impulsief gedrag.
Slaap en eetgewoonten
De onderzoekers keken ook naar veranderingen in slaap- en eetgewoonten. Hoewel probiotica geen effect hadden op de slaapduur, verminderden ze wel spijsverteringsklachten zoals een opgeblazen gevoel. Dit is relevant, aangezien mensen met ADHD vaak last hebben van darmproblemen. Een verbeterde darmgezondheid kan zo mogelijk bijdragen aan een algemeen beter gevoel.
Samengevat lieten de probiotica in dit onderzoek positieve resultaten zien bij het verlagen van hyperactiviteit en mogelijk ook bij het verbeteren van schoolprestaties en het verminderen van stress. Hoewel probiotica geen vervanging zijn voor medicatie, kunnen ze als een natuurlijke aanvulling dienen die je algehele gezondheid en welzijn ondersteunen.
Beperkingen van het onderzoek
Het onderzoek was kleinschalig en betrof alleen jonge volwassenen. Dit betekent dat de resultaten niet automatisch voor iedereen met ADHD gelden, bijvoorbeeld voor kinderen of ouderen. Daarnaast kan de meetmethode, zoals de MOXO-test, niet alle aspecten van ADHD volledig in kaart brengen. Ook kregen deelnemers geen begeleiding bij voeding, wat wellicht extra invloed had kunnen hebben op de uitkomsten.
De MOXO-test is een computertest die helpt om ADHD (aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit) te meten. Het test vier belangrijke symptomen van ADHD: aandacht, hyperactiviteit, impulsiviteit en timing. De test bootst situaties na waarin iemand afgeleid kan raken, zoals door beelden of geluiden.
De test werkt zo: deelnemers moeten op een knop drukken wanneer ze een doel zien op het scherm en niets doen bij niet-doelen. Ondertussen verschijnen er storende beelden en geluiden die proberen de deelnemer af te leiden, zoals in een drukke klas of kantooromgeving. Dit maakt het een goede nabootsing van situaties waarin mensen met ADHD vaak problemen ervaren.
Door te meten hoe goed iemand reageert, hoe vaak diegene impulsief reageert (te snel drukt) en hoe goed hij zijn aandacht vasthoudt, helpt de MOXO-test artsen en psychologen om de ernst van ADHD-symptomen te beoordelen.
Hoewel probiotica geen wondermiddel zijn, kan dit onderzoek de weg openen naar nieuwe behandelmethoden voor ADHD. Het kan nuttig zijn om in de toekomst te onderzoeken hoe verschillende bacteriestammen effect hebben op verschillende symptomen van ADHD, of om probiotica te combineren met andere behandelmethoden.
Conclusie
Probiotica bieden mogelijk voordelen voor mensen met ADHD, vooral als het gaat om hyperactiviteit en stressverlaging. Hoewel probiotica geen vervanging zijn voor bestaande behandelingen, kunnen ze een nuttige aanvulling zijn. Voor mensen met ADHD die op zoek zijn naar natuurlijke manieren om hun gezondheid te verbeteren, kunnen probiotica een veilige en effectieve optie zijn om uit te proberen, na overleg met een arts.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Wat is ADHD?
ADHD is een aandoening waarbij iemand moeite heeft met concentreren, rusteloos is en impulsief reageert.
Wat zijn probiotica?
Probiotica zijn goede bacteriën die je darmen gezond houden. Je vindt ze in voeding zoals yoghurt en in capsules.
Hoe helpen probiotica bij ADHD?
Probiotica kunnen de darmflora verbeteren, wat kan bijdragen aan minder hyperactiviteit en mogelijk een betere concentratie.
Is het veilig om probiotica te gebruiken voor ADHD?
Ja, probiotica zijn over het algemeen veilig, maar overleg met een arts als je al medicijnen neemt.
Hoe lang moet ik probiotica nemen om effect te zien?
In het onderzoek zagen deelnemers na drie maanden verbetering, maar dit kan per persoon verschillen.
Helpen probiotica ook bij kinderen met ADHD?
Er zijn aanwijzingen dat probiotica ook bij kinderen kunnen helpen, maar verder onderzoek is nodig om dit goed vast te stellen.
Levy Schwartz M, Magzal F, Yehuda I, Tamir S. Exploring the impact of probiotics on adult ADHD management through a double-blind RCT. Sci Rep. 2024 Nov 5;14(1):26830. doi: 10.1038/s41598-024-73874-y. PMID: 39500949; PMCID: PMC11538393.
