Indoxylsulfaat is een stof die ontstaat in onze darmen. Het wordt geproduceerd wanneer bacteriën het aminozuur tryptofaan afbreken, een bouwsteen van eiwitten die in voedsel zit. Nadat tryptofaan wordt omgezet in indool, reist deze verbinding naar de lever waar het verder wordt omgezet in indoxylsulfaat. Dit proces is normaal, en bij gezonde mensen wordt indoxylsulfaat grotendeels afgevoerd via de urine. Maar wat als er te veel van deze stof in ons lichaam blijft circuleren?
Indoxylsulfaat heeft de aandacht getrokken van wetenschappers omdat het in verband wordt gebracht met verschillende ziekten. Het wordt beschouwd als een neurotoxine en kan schadelijk zijn voor de hersenen. Ook heeft het negatieve effecten op de nieren, het hart, de botten en spieren.
Waarom is indoxylsulfaat relevant voor autisme?
Verschillende onderzoeken tonen aan dat de niveaus van indoxylsulfaat gemiddeld twee keer zo hoog zijn bij kinderen met autisme als bij kinderen zonder autisme. Deze bevinding is consistent in meerdere studies. Wetenschappers denken dat deze verhoogde niveaus kunnen bijdragen aan de kernsymptomen van autisme, zoals moeilijkheden in sociale communicatie en repetitief gedrag. Het lijkt erop dat de stof een rol speelt in zowel de hersenfunctie als de lichamelijke gezondheid.
Bovendien zijn kinderen met autisme vaker gevoelig voor darmproblemen, zoals constipatie en diarree. Dit kan wijzen op een verstoorde darmflora, wat weer kan leiden tot een verhoogde productie van indoxylsulfaat. Ook lijkt de stof betrokken te zijn bij de productie van neurotransmitters zoals serotonine en dopamine, die belangrijk zijn voor gedrag en stemming.
De giftige effecten van indoxylsulfaat
Indoxylsulfaat wordt door wetenschappers ingedeeld als een giftige stof die meerdere systemen in het lichaam kan aantasten. Hieronder een overzicht van wat deze stof doet:
- Neurotoxine: Indoxylsulfaat verhoogt de doorlaatbaarheid van de bloed-hersenbarrière, wat betekent dat schadelijke stoffen gemakkelijker de hersenen kunnen bereiken. Dit kan bijdragen aan cognitieve problemen en gedragsveranderingen.
- Uremische toxine: Het hoopt zich op bij mensen met nierproblemen, wat de afvoer van afvalstoffen belemmert. Kinderen met autisme hebben vaak verhoogde niveaus van deze stof in hun urine.
- Schade aan hart, botten en spieren: Het kan hart- en vaatziekten verergeren, botafbraak stimuleren en spiermassa verminderen. Dit is niet direct verbonden aan autisme, maar laat zien hoe schadelijk de stof kan zijn.
De rol van de darm-brein-as
De darm-brein-as is de communicatie tussen onze darmen en hersenen. Onderzoek laat zien dat een verstoorde darmflora een rol kan spelen bij autisme. Darmbacteriën breken tryptofaan af en produceren daarbij indoxylsulfaat. Als deze balans verstoord is, bijvoorbeeld door een slecht dieet of antibiotica, kan dit leiden tot een verhoogde productie van giftige stoffen zoals indoxylsulfaat.
Daarnaast kunnen darmproblemen zoals lekkende darmen ervoor zorgen dat schadelijke stoffen zoals indoxylsulfaat in de bloedbaan terechtkomen. Dit kan een kettingreactie veroorzaken, waarbij ontstekingen en veranderingen in de hersenchemie optreden. Dit mechanisme wordt gezien als een mogelijke verklaring voor hoe de darmgezondheid de symptomen van autisme kan beïnvloeden.
Behandelopties
Hoewel er nog geen standaardbehandeling is om indoxylsulfaat te verminderen, zijn er wel enkele veelbelovende strategieën:
- Voeding: Het aanpassen van het dieet kan helpen. Door minder eiwitrijke voedingsmiddelen te eten, zoals rood vlees en zuivel, kan de productie van indoxylsulfaat worden verminderd. Meer groenten en fruit eten kan ook helpen om de darmgezondheid te verbeteren.
- Probiotica en prebiotica: Het ondersteunen van de gezonde darmflora met probiotica kan de balans van bacteriën in de darmen herstellen. Dit kan mogelijk de productie van giftige stoffen verlagen.
- Medicatie: Een middel genaamd Kremezin (AST-120) wordt in sommige landen gebruikt om de opname van indoxylsulfaat in de darmen te verminderen. Hoewel het niet specifiek is getest bij autisme, kan het in de toekomst een optie zijn.
- Microbioomtransplantatie: Dit is een experimentele techniek waarbij gezonde darmbacteriën worden overgezet naar iemand met een verstoord microbioom. In enkele kleine studies bij autisme zijn hiermee positieve resultaten geboekt.
Een gezond dieet kan helpen om de productie van indoxylsulfaat te verminderen en de darmgezondheid te verbeteren. Vermijd overmatige consumptie van eiwitrijk voedsel zoals rood vlees, kaas en andere zuivelproducten. Deze voedingsmiddelen bevatten veel tryptofaan, dat door microben in de darm wordt omgezet in indoxylsulfaat.
Daarentegen kunnen vezelrijke voedingsmiddelen een positief effect hebben. Groenten zoals broccoli, spinazie en wortelen, evenals fruit zoals bessen en appels, bevatten vezels die gunstige microben in de darm voeden. Deze microben produceren minder schadelijke stoffen en ondersteunen een gezonde darmflora.
Peulvruchten zoals linzen, kikkererwten en bonen zijn uitstekende bronnen van eiwit en vezels zonder een hoge tryptofaanbelasting. Ook volkoren granen zoals havermout en quinoa zijn goed voor de darmgezondheid.
Hydratatie is essentieel: voldoende water drinken helpt bij de afvoer van afvalstoffen via de nieren. Vermijd daarnaast bewerkte voedingsmiddelen en toegevoegde suikers, omdat deze ontstekingen in de darmen kunnen verergeren.
Probeer een gevarieerd dieet te behouden en experimenteer met kruiden zoals kurkuma en gember, die ontstekingsremmende eigenschappen hebben. Overweeg het toevoegen van probiotische voedingsmiddelen zoals yoghurt met actieve culturen of gefermenteerde producten zoals kimchi en zuurkool om de balans in de darmflora te herstellen.
Kansen voor de toekomst
Indoxylsulfaat zou in de toekomst een biomarker kunnen worden voor een subset van kinderen met autisme. Dit betekent dat het kan worden gebruikt om autisme eerder en nauwkeuriger te diagnosticeren, vooral bij kinderen met specifieke darmproblemen. Bovendien kan meer onderzoek naar deze stof ons helpen nieuwe behandelingen te ontwikkelen die gericht zijn op het verminderen van de schadelijke effecten van indoxylsulfaat.
Hill ZR, Flynn CK, Adams JB. Indoxyl Sulfate and Autism Spectrum Disorder: A Literature Review. Int J Mol Sci. 2024;25(23):12973. Published 2024 Dec 3. doi:10.3390/ijms252312973
