ADHD staat bekend om symptomen zoals aandachtsproblemen, impulsiviteit en hyperactiviteit. Maar er is een minder besproken kant: de ernstige comorbiditeiten die het met zich mee kan brengen. ADHD is niet alleen een uitdaging in het dagelijks leven; sommige bijkomende stoornissen kunnen ernstige gevolgen hebben. Denk aan depressie, verslavingen, juridische problemen en persoonlijkheidsstoornissen. Waarom lopen mensen met ADHD hier een groter risico op?
Depressie en suïcidale gedachten
Veel mensen met ADHD kampen met stemmingswisselingen en negatieve gedachten. Maar wist je dat ADHD’ers een verhoogd risico hebben op depressie en suïcidale gedachten? Dit komt deels door problemen met impulscontrole, maar ook door sociale afwijzing, schoolproblemen en een laag zelfbeeld. Onderzoek toont aan dat kinderen en adolescenten met ADHD drie keer meer kans hebben op een depressieve stoornis.
Zelfdoding is een groot risico. Uit studies blijkt dat ADHD-patiënten vaker suïcidale gedachten hebben en een hoger risico lopen op zelfbeschadiging. Het herkennen van signalen zoals terugtrekgedrag, prikkelbaarheid en plotselinge gedragsveranderingen is van groot belang om tijdig hulp in te schakelen.
Verslavingen
Alcohol en drugs kunnen een manier zijn om met stress of impulsiviteit om te gaan. Helaas ontwikkelen veel ADHD’ers op jonge leeftijd een verslaving. Het beloningssysteem in de hersenen werkt anders bij ADHD, waardoor de drang naar onmiddellijke bevrediging sterker is.
Cijfers tonen aan dat ADHD’ers een groter risico lopen op problematisch alcoholgebruik en drugsverslaving. Cannabis, nicotine en stimulerende middelen worden vaak misbruikt. Vroege interventie en bewustwording zijn nodig om deze vicieuze cirkel te doorbreken.
Problemen met de wet
Mensen met ADHD komen tien keer vaker in aanraking met de politie. Dit komt door impulsief gedrag, moeite met autoriteit en verhoogde prikkelbaarheid. Studies in gevangenissen laten zien dat een kwart van de gedetineerden vermoedelijk ADHD heeft.
Schooluitval, agressie en onverantwoord risicogedrag spelen een rol. Een gebrek aan diagnose en begeleiding op jonge leeftijd kan leiden tot ernstige problemen in de volwassenheid. Dit onderstreept het belang van vroegtijdige detectie en behandeling.
Persoonlijkheidsstoornissen
Mensen met ADHD hebben een verhoogd risico op persoonlijkheidsstoornissen, zoals borderline en antisociale persoonlijkheidsstoornis. Dit komt door problemen met emotie-regulatie en impulsbeheersing.
Borderline kan zich uiten in intense emoties, wisselende relaties en destructief gedrag. Bij een antisociale persoonlijkheidsstoornis zien we een patroon van manipulatief en agressief gedrag. Beide stoornissen hebben een sterke link met een moeilijke jeugd en traumatische ervaringen.
Wat kunnen we doen?
Gelukkig kunnen we veel doen om deze ernstige comorbiditeiten te voorkomen. Vroege signalering en behandeling van ADHD spelen een cruciale rol. Medicatie, gedragstherapie en begeleiding op school en werk kunnen veel problemen voorkomen.
Daarnaast is een neurodiversiteitsvriendelijke aanpak belangrijk. In plaats van ADHD als een probleem te zien, moeten we kijken naar de sterke kanten en manieren vinden om ermee om te gaan. Door vroeg in te grijpen, kunnen we de kans op ernstige gevolgen drastisch verminderen en een betere toekomst creëren voor mensen met ADHD.
Casas G, García S C, Cote Martínez D. Las comorbilidades más graves del TDAH: una preocupante revisión [The most serious comorbidities of ADHD: a worrying review]. Medicina (B Aires). 2025;85 Suppl 1:16-21.
