Seksualiteit is een onderwerp waar iedereen vroeg of laat mee te maken krijgt. Toch heerst er rond seksualiteit bij autisme nog steeds veel onbekendheid en hardnekkige misverstanden. Bijvoorbeeld het idee dat mensen met autisme ‘asexueel’ zouden zijn, of juist ‘ongepast’ gedrag zouden vertonen. De werkelijkheid is, zoals zo vaak, veel genuanceerder. Een recente grote wetenschappelijke review bracht de seksuele gezondheid, kennis en gedragingen van mensen met autisme systematisch in kaart. Wat blijkt? Autistische mensen voelen net als anderen liefde, verlangen en seksuele aantrekking – maar ze lopen wél tegen extra uitdagingen aan.
Motamed M, Hajikarim-Hamedani A, Fakhrian A, Alaghband-Rad J. A systematic review of sexual health, knowledge, and behavior in Autism Spectrum Disorder. BMC Psychiatry. 2025;25(1):410. Published 2025 Apr 22. doi:10.1186/s12888-025-06836-x
Seksueel verlangen: Meer overeenkomsten dan verschillen
Mensen met autisme hebben net als neurotypische mensen seksuele verlangens en fantasieën. In een onderzoek onder meer dan 300 autistische volwassenen dacht vrijwel iedereen zowel positief als negatief over seks, waarbij intieme gedachten het vaakst voorkwamen. Seksuele cognities, zoals ze in de wetenschap heten, lijken grotendeels op die van mensen zonder autisme.
Toch zijn er enkele verschillen. Zo komt asexualiteit – geen seksuele aantrekking ervaren – vaker voor onder autistische mensen. Ook kunnen zintuiglijke gevoeligheden (zoals een hekel aan aanraking) seksuele interesse beïnvloeden. Sommige mensen ontwikkelen een specifieke fascinatie voor bepaalde objecten, geuren of lichaamsdelen. Bijvoorbeeld iemand die opgewonden raakt van het gevoel van een bepaalde stof of van specifieke geluiden. Niet gek als je bedenkt dat zintuiglijke verwerking bij autisme vaak anders werkt.
Seksuele ervaringen: Niet altijd vanzelfsprekend
Hoewel verlangen vaak aanwezig is, blijken seksuele ervaringen soms lastiger bereikbaar. Waar zelfbevrediging bij autistische en niet-autistische jongeren ongeveer even vaak voorkomt, zijn ervaringen met een partner minder vanzelfsprekend.
Zo had een grote groep autistische jongens tussen de 16 en 20 jaar wel ervaring met masturbatie, maar veel minder vaak met seks met een partner dan leeftijdsgenoten. Ook volwassenen met autisme rapporteren vaker dat ze nooit een langdurige relatie hebben gehad.
Daarnaast kunnen lichamelijke sensaties tijdens seks ingewikkeld zijn. Geluiden, aanrakingen of geuren kunnen snel als overweldigend worden ervaren, waardoor sommige mensen seksuele activiteiten vermijden of er minder van genieten. Seksuele disfuncties zoals erectieproblemen bij mannen en pijn of verminderde opwinding bij vrouwen komen volgens onderzoek ook vaker voor.
Liefde en relaties: Grote wens, vaak grote uitdaging
De meeste mensen met autisme verlangen net zo naar liefde, seks en verbondenheid als anderen. Alleen gaat het aangaan en onderhouden van relaties vaak moeizamer. Waar 87% van neurotypische jongeren wist hoe je een relatie begint, was dat bij autistische jongeren 54%. Minder mensen zijn in een romantische relatie en wie wel een relatie heeft, ervaart vaker misverstanden en onzekerheid.
Communicatieproblemen spelen hierin een grote rol. Iemand kan bijvoorbeeld signalen van verliefdheid niet herkennen, of zelf te direct of ‘anders’ overkomen. Ook sociale angsten en negatieve eerdere ervaringen werken niet bepaald mee. Vooral vrouwen met autisme geven vaak aan dat daten en relaties lastig zijn doordat verwachtingen en normen niet altijd duidelijk zijn.
In Nederland en België zien we dat, ondanks toenemende aandacht voor diversiteit, autistische mensen nog steeds relatief weinig kansen hebben om in het dagelijks leven nieuwe partners te ontmoeten. Initiatieven zoals inclusieve ontmoetingsgroepen of datingplatforms op maat blijven dan ook broodnodig.
Online daten en seksualiteit: Kansen en risico’s
Online daten biedt voor veel autistische mensen een uitkomst. Zonder direct oogcontact of sociale druk kunnen ze op hun eigen tempo contact leggen. Onderzoek toont aan dat 53% van de autistische volwassenen gebruikmaakt van online dating, een hoger percentage dan gemiddeld.
En het werkt: bijna de helft vond via internet een langdurige relatie. Maar er zijn ook risico’s. Door minder ervaring met sociale ‘waarschuwingssignalen’ zijn autistische mensen soms vatbaarder voor misbruik of catfishing (nepaccounts). Veiligheid en goede voorlichting over online daten zijn daarom extra belangrijk.
Seksuele kennis: Veel te leren buiten de schoolbanken
Hoewel veel autistische jongeren en volwassenen theoretisch best weten wat seks is, schort het vaker aan praktische kennis over hoe je een gezonde relatie opbouwt, grenzen stelt en instemming vraagt.
Seksuele voorlichting op scholen is vaak standaard en weinig aangepast aan neurodivergente manieren van denken en leren. Ouders blijken ook niet altijd goed voorbereid: gesprekken over seksualiteit blijven vaak vaag of worden helemaal vermeden. Niet gek dat veel jongeren hun informatie zoeken op plekken als het internet – met alle risico’s van dien.
In Nederland bestaan enkele initiatieven om seksuele voorlichting inclusiever te maken, zoals projecten vanuit Rutgers. Toch blijft er nog veel te winnen, zeker voor mensen met autisme.
Ongebruikelijk of problematisch seksueel gedrag
Sommige mensen met autisme vertonen seksuele gedragingen die buiten de ‘norm’ vallen. Denk aan hyperseksualiteit (overmatige seksuele preoccupatie), gebruik van voorwerpen bij masturbatie of fixaties op specifieke lichaamsdelen.
Dat is op zichzelf niet problematisch zolang het vrijwillig en veilig gebeurt. Maar soms leidt gebrek aan inzicht in sociale regels tot gedrag dat niet gepast is – zoals openbaar masturberen of ongepaste avances. In zeldzame gevallen kunnen autistische mensen daardoor in aanraking komen met justitie, zonder dat er sprake is van kwade opzet.
In Nederland benadrukken experts zoals bij het Nederlands Jeugdinstituut al langer het belang van duidelijke, expliciete seksuele opvoeding, juist bij jongeren met autisme of verstandelijke beperking.
Kwetsbaarheid voor slachtofferschap: Een harde realiteit
Mensen met autisme lopen een flink groter risico om slachtoffer te worden van seksuele intimidatie, misbruik of geweld. Verschillende studies laten zien dat ongeveer de helft van de autistische volwassenen als kind of jongere slachtoffer is geweest van seksueel of fysiek geweld – ruim twee keer zo vaak als bij neurotypische leeftijdsgenoten.
Factoren die meespelen zijn minder sociale weerbaarheid, moeite met grenzen aangeven en het niet herkennen van risicovolle situaties. ADHD-kenmerken, zoals impulsiviteit en inattention, vergroten het risico nog verder.
In Nederland en België groeit de aandacht voor preventie, bijvoorbeeld met programma’s zoals ‘Weerbaarheidstraining voor jongeren met autisme’, maar structurele inzet blijft hard nodig.
De situatie van vrouwen: dubbel kwetsbaar
Autistische vrouwen hebben vaak een dubbel nadeel. Ze rapporteren minder seksuele interesse dan autistische mannen, maar blijken wél vaker negatieve seksuele ervaringen te hebben, zoals ongewenste avances of seksueel geweld.
Lesbische en biseksuele vrouwen binnen het autisme spectrum lopen extra risico, zo blijkt uit meerdere studies. Een gebrek aan duidelijke rolmodellen, combined met sociale kwetsbaarheid, maakt hen tot een doelgroep die meer steun en bescherming verdient dan ze nu vaak krijgt.
Ouders en verzorgers: Tussen zorgen en taboes
Ouders hebben vaak gemengde gevoelens als het om de seksuele ontwikkeling van hun autistische kind gaat. Enerzijds maken ze zich zorgen over kwetsbaarheid en mogelijke misverstanden. Anderzijds onderschatten ze soms het seksuele verlangen en de behoefte aan relaties.
Veel ouders blijken te worstelen met hoe en wanneer ze over seks en relaties moeten praten. Zeker bij jongeren met een verstandelijke beperking blijft duidelijke, op maat gemaakte seksuele opvoeding achterwege, vaak uit angst of onwetendheid.
Ook in België signaleren organisaties zoals Sensoa (Vlaanderen) dat seksualiteit bij jongeren met autisme nog te vaak een blinde vlek is in opvoeding en hulpverlening.
Wat we hiervan kunnen leren
- Mensen met autisme hebben gewoon seksuele gevoelens en verlangens, maar ervaren vaker barrières.
- Goede seksuele voorlichting moet praktisch zijn, expliciet en aangepast aan autistische informatieverwerking.
- Online daten biedt kansen, maar vraagt extra aandacht voor veiligheid.
- Autistische vrouwen, vooral LHBTI+ vrouwen, lopen verhoogd risico op negatieve seksuele ervaringen.
- Slachtofferschap komt vaker voor; preventie en ondersteuning zijn daarom essentieel.
Hoi, hier mijn privé verhaal die ik wil delen!
Ik ben Eva een ruimdenkende en zeer open moeder van 42 jaar. Voor mij is geen één onderwerp een taboe . Bij mij in huis is seksualiteit en naaktheid gewoon normaal . Iedereen heeft recht op liefde, seks en orgasmes! Jongens of oud maar ook verstandelijke of lichamelijke gehandicapten!
Waarom ik dit allemaal zeg ? Ik zelf heb één dochter Lisa die nu 16 jaar is en autistisch . En om een vriendje voor haar snel te vinden is niet zo makkelijk ze maakt zelf moeilijk contact. Dus als ouders ga je zoeken zo ben ik dan .
Ik merkte toen ze interesse in jongens kreeg in de puberteit kwam voor het eerst ongesteld werd met 13 jaar. Ik ben met mijn man samen liefhebbers van naturisme. We merkten dat onze dochter het zelf fijn vond om naakt te zijn thuis.
Nu had ik een goede vriendin en collega van mijn werk met een mooie blonde ‘normale’ zoon van 15 jaar leeftijdsverschilletje van 18 maanden ongeveer . Eigenlijk een perfecte match met knappe Lisa die brunette is. Mijn bestie vond het prima dat ze elkaar beter leren kennen .
Ik was van mening dat naaktheid elkaar verbindt. We hebben een sauna en whirlpool bij onze villa. Mijn plan was om chill elkaar bloot te leren kennen. Dat werkte vrijwel er was zeker aantrekkingskracht. We hoorden gegiechel en ze liet hem aanraken en kusjes geven. Mijn man reageerde jouw plannetje werkt super ze vinden elkaar wel heel erg leuk. Toen hij uit de whirlpool liep grapte mijn man nog..kijk dan hij heeft een gezonde stijve erectie. Dat zit dus wel goed straks met seks met ern knipoogje.
Zo gingen de maanden van verliefdheid en het moment dat ze het willen doen . In die tussentijd heeft ze hem wel afgetrokken en hij haar gevingerd en oraal bevredigd .
Lisa is weing communicatief dus haar vriend Erik vroeg mijn man om condooms.
Duidelijk dat ze alle twee klaar waren. De geslachtsgemeenschap verliep zonder moeite. Lisa was ontmaagd met 14 en hij was 16 jaar toen. Erik had de active rol ze was dan passief gaan liggen. We monitoren het van een afstandje voor de veiligheid. Bij ons zijn alle slaapkamer deuren altijd gewoon open. Ook als wij de liefde bedrijven is het geen geheim.
Ze zijn nog steeds bij elkaar…Erik vult haar aan waar Lisa wat te kort schiet met het autisme syndroom. Mooi toch dat is echte liefde , passie en genegenheid!
Hallo Eva.. jouw post doet zoveel stof opwaaien! Maar dan op een positieve manier over liefde, bloot en seks . Zo open en eerlijk durven te vertellen de seksualiteit van jouw dochter met autisme. Eigenlijk durf ik nu te schrijven jouw reply triggerde me.
Mischien kun je me tips geven of reageren daar ik een ASS zoon heb die seksueel actief is!
Hier een vader van 38 jaar met een .asperge autistische zoon van 17 jaar. Een vriendinnetje 16 jaar met het down syndroom hebben elkaar leren op de dagbesteding .
Zoals jou moet ik het ook op afstand monitoren observeren of alles goed verloopt! Ik heb een babyfoon met camera echt handig daarvoor.
*Hij is groot geschapen (20 cm) en het penetreren voelt voor haar vaak pijnlijk aan. Vraag : Die jongen Erik het vriendje was die gemiddeld en hoe was de geslachtsgemeenschap?
* Hij is minder gevoelig voor erotische prikkels of stimulatie van zijn sex orgaan. Een orgasme krijgen kan dus wel 30 minuten duren . Dat is voor haar juist te lang. Dan gaat die gewoon door tot zijn hoogtepunt . Ze ervaart het dan als verkrachten ze zegt stopt hij gaat verder. Vraag: Hoe ging het penis in vagina gedeelte?
* Mijn zoon masturbeert vaak meestal in de ochtend of naar bed gaan. Dat doet die niet altijd privé! Hij is hyper seksueel kijkt porno en langdurige opwinding en erecties met voorvocht. Vraag hoe zit het bij meisjes als Lisa?