Je hebt waarschijnlijk gehoord van het gezegde “tegenpolen trekken elkaar aan,” maar geldt dat ook voor online daten? Recent onderzoek suggereert dat we eerder duurzame, langdurige romantische relaties vormen met mensen die op ons lijken. Dit kan gaan over aantrekkelijkheid, leeftijd, interesses en meer. Maar hoe zit het met online daten, waar het lastig kan zijn om subtiele eigenschappen zoals opleidingsniveau, religie, leeftijd of persoonlijkheid te ontdekken?
In een onderzoek aan de Universiteit van Stirling in het Verenigd Koninkrijk wilden onderzoekers Jessica De La Mare en Anthony Lee twee dingen uitzoeken. Ten eerste, of mensen die online daten eerder kiezen voor profielen met bepaalde persoonlijkheidstrekken. En ten tweede, of ze profielen verkiezen met persoonlijkheidsbeschrijvingen die lijken op hun eigen persoonlijkheid (De La Mare & Lee, 2023). Deze persoonlijkheidstrekken zijn gebaseerd op het bekende ‘Grote Vijf Persoonlijkheidsmodel’.
Het Grote Vijf Persoonlijkheidsmodel, ook wel bekend als de ‘Big Five’ of het ‘Five-Factor Model’, is een van de meest geaccepteerde en gebruikte modellen om persoonlijkheidstrekken te beschrijven en te meten. Het model streeft ernaar om de belangrijkste dimensies van menselijke persoonlijkheid te vatten en te categoriseren. Deze dimensies worden vaak aangeduid met de afkortingen OCEAN, wat staat voor Openheid, Consciëntieusheid, Extraversie, Aangenaamheid en Neuroticisme. Hieronder volgt een kort overzicht van elk van deze vijf persoonlijkheidstrekken:
- Openheid voor Ervaring: Dit verwijst naar iemands bereidheid en neiging om nieuwe ideeën, ervaringen en kennis te omarmen. Mensen met hoge openheid zijn vaak nieuwsgierig, creatief en fantasierijk. Ze zijn geneigd tot artistieke en intellectuele interesses en staan open voor nieuwe perspectieven.
- Consciëntieusheid: Deze trek weerspiegelt iemands mate van zelfdiscipline, organisatie, doelgerichtheid en verantwoordelijkheid. Mensen die hoog scoren op consciëntieusheid zijn vaak geordend, plichtsgetrouw en betrouwbaar. Ze werken doelbewust en streven naar prestaties.
- Extraversie: Extraverte individuen zijn sociaal, energiek en enthousiast. Ze gedijen in sociale situaties en zoeken interactie met anderen op. Extraverte mensen zijn vaak assertief en praatgraag, en ze halen energie uit hun omgeving.
- Aangenaamheid (Vriendelijkheid): Deze trek heeft te maken met iemands mate van vriendelijkheid, medeleven en samenwerking met anderen. Mensen met hoge aangenaamheid zijn empathisch, behulpzaam en zorgen voor harmonieuze relaties. Ze vermijden vaak conflicten en stellen zich coöperatief op.
- Neuroticisme: Deze trek heeft betrekking op emotionele stabiliteit versus emotionele instabiliteit. Mensen met hoge neuroticisme-scores kunnen emotioneel gevoelig zijn en vatbaar voor stemmingsschommelingen, angst en negatieve emoties. Aan de andere kant zijn mensen met lage neuroticisme-scores doorgaans rustiger en veerkrachtiger tegen stress.
Het Grote Vijf Persoonlijkheidsmodel wordt vaak gebruikt in zowel psychologisch onderzoek als praktische toepassingen. Het kan helpen bij het begrijpen van gedrag, motivatie, interpersoonlijke relaties en zelfs loopbaankeuzes. Dit model is populair vanwege zijn breedte en eenvoud, en het biedt een raamwerk om individuele persoonlijkheidstrekken te begrijpen en te vergelijken op een gestructureerde manier. Het wordt ook vaak ingezet bij onderzoek naar partnerkeuze en relatievorming, zoals het onderzoek dat eerder werd genoemd.
Deelnemers aan het onderzoek bekeken 100 gesimuleerde datingprofielen met foto’s van gezichten en genderneutrale persoonlijkheidsbeschrijvingen. Elk van deze beschrijvingen was eerder beoordeeld op de persoonlijkheidstrekken volgens het Grote Vijf model. Vervolgens moesten de deelnemers aangeven of ze dat profiel wel of niet zouden kiezen, vergelijkbaar met wat je op een dating app zou doen. Daarna vulden de deelnemers de Grote Vijf Persoonlijkheidsvragenlijst in om hun eigen persoonlijkheidstrekken te meten.
Welke persoonlijkheid trekt onze aandacht?
Uit het onderzoek bleek dat deelnemers over het algemeen de voorkeur gaven aan profielen die als meegaand en emotioneel stabiel werden beoordeeld. Ook gaven deelnemers de voorkeur aan profielen die als introverter werden beoordeeld. Maar opvallend genoeg hadden de niveaus van zorgvuldigheid en openheid geen invloed op het aantal keuzes dat deelnemers maakten.
Meegaandheid
De onderzoekers ontdekten dat deelnemers de voorkeur gaven aan datingprofielen die als meegaand werden beschreven, zelfs als hun eigen meegaandheid anders was. Maar deelnemers die zelf hoog scoorden op meegaandheid, gaven ook aan dat ze deze eigenschap waardeerden in datingprofielen. Meegaandheid hangt samen met vertrouwen, vrijgevigheid en behulpzaamheid, eigenschappen die te maken hebben met samenwerking – iets wat de meeste mensen als aantrekkelijk beschouwen.
Openheid
Gek genoeg gaven deelnemers geen voorkeur aan niveaus van openheid in datingprofielen. Dit is opvallend omdat openheid vaak wordt geassocieerd met creativiteit, een eigenschap die vaak als wenselijk wordt gezien in een romantische partner. Wel bleek dat deelnemers de voorkeur gaven aan profielen met een vergelijkbaar niveau van openheid als zijzelf.
Emotionele stabiliteit
Hoewel deelnemersprofielen niet werden gekozen op basis van de emotionele stabiliteit die werd beschreven, hadden profielbeschrijvingen die als emotioneel stabiel werden beoordeeld wel de voorkeur. Dit is niet verrassend, gezien eerder onderzoek dat aantoont dat we de voorkeur geven aan emotioneel stabiele partners boven neurotische partners. Het lijkt logisch dat we partners kiezen die emotioneel stabiel zijn, ongeacht ons eigen niveau van deze eigenschap.
Zorgvuldigheid
Er werd geen overeenkomst gevonden tussen het zorgvuldigheidsniveau van deelnemers en dat in de datingprofielen. De onderzoekers vermoeden dat zorgvuldigheid misschien niet direct aan het begin van een relatie wordt gezocht, maar eerder iets is waar stellen na verloop van tijd gelijkenis in vinden.
Extraversie
Tot slot gaven deelnemers over het algemeen de voorkeur aan extraversie. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de gegevens tijdens de pandemie zijn verzameld, toen extravert gedrag als riskanter werd beschouwd (bijvoorbeeld sociale activiteiten in een bar of interactie met anderen). Daarom kozen deelnemers mogelijk eigenlijk voor risico nemen in plaats van extraversie.
De La Mare, J. K. & Lee, A. J. (2023) Assortative preferences for personality and online dating apps: Individuals prefer profiles similar to themselves on agreeableness, openness, and extraversion. Personality and Individual Differences. 208.
