Als je wacht tot mensen zich realiseren wat voor slechts ze hebben gedaan en spijt tonen, kun je lang wachten. Er zijn talloze manieren waarop mensen hun acties voor zichzelf en anderen rechtvaardigen, ongeacht hoe ongepast, onethisch of schadelijk deze ook mogen zijn geweest. Zelfs als ze je in tijden van nood hebben verlaten, een belangrijke verplichting hebben laten vallen of je hebben verraden, kunnen ze een manier vinden om hun daden te rationaliseren zodat ze met zichzelf kunnen leven.
De wereld is nu eenmaal zo
Het is niet zij die de schuld hebben, maar de donkere, dystopische wereld waarin we leven, die hen dwong te doen wat ze deden om te overleven. Wanneer ze twijfelen, geven ze de hele wereld de schuld en doen alsof elke persoon in het universum zich precies hetzelfde gedraagt. Dit argument wordt vaak gebruikt om moreel laakbaar gedrag te rechtvaardigen door het als een onvermijdelijke reactie op een wrede wereld te presenteren.
Het voorbeeld van anderen volgen
Een andere veelgebruikte rechtvaardiging is verwijzen naar iemand anders die hetzelfde afschuwelijke ding heeft gedaan. Het is nog beter wanneer die iemand een bekende figuur is. Op deze manier kunnen ze zichzelf presenteren als cool en populair, in plaats van als een onzekere pestkop. Dit argument wordt vaak ondersteund door het gedrag van politici en beroemdheden die zich slecht gedragen, waardoor ze zich kunnen identificeren met machtige en invloedrijke personen die zich evenmin aan de regels houden.
Het doel heiligt de middelen
Dit is een favoriet argument van zelfbenoemde visionairs die geloven dat ze beter zijn dan iedereen. Ze doen alsof ze een hogere roeping of een hoger doel hebben dat de wereld ten goede zal komen, een doel dat de prijs waard is, namelijk de schade die ze jou hebben toegebracht. Bijvoorbeeld: “Oh, ik heb al je gevoelens vertrapt omdat het belangrijker is om dit bedrijf op te bouwen dat de wereld zal veranderen door echt goede energiedrankjes te verkopen.” Dit is een vaak gebruikte rechtvaardiging door sekteleiders, despoten en andere schurken.
De omgeving de schuld geven
Misschien had de werkplek een cultuur van verraad. Misschien was iedereen zo gespannen omdat de Game of Thrones-serie net was afgelopen. Misschien was de luchtkwaliteit gewoon echt slecht, of wat dan ook. Dit is in wezen het ‘het was iets in het water’ argument, waarbij ze een element van hun directe omgeving de schuld geven in plaats van zichzelf. Door de verantwoordelijkheid buiten zichzelf te plaatsen, vermijden ze zelfreflectie en het erkennen van hun eigen fouten.
Verleden als excuus
Dit kan variëren van jeugdervaringen tot vroegere relaties, andere soorten trauma’s uit het verleden of wat er ook is gebeurd. Natuurlijk kan iemands verleden invloed hebben op hoe ze reageren op dingen in het heden. Natuurlijk is het goed om mededogen en empathie te hebben voor de kruisen die mensen moeten dragen. Maar niet iedereen met dezelfde geschiedenis gedraagt zich noodzakelijkerwijs op dezelfde manier. Het is geen vrijbrief. Slecht gedrag blijft slecht gedrag, ongeacht de achtergrond van de persoon die het vertoont.
Goede bedoelingen benadrukken
“Ik ging daarheen om te helpen. Het maakt niet uit dat ik veel drama heb gebracht, veel pijn en problemen heb veroorzaakt.” Dit is waar mensen zich richten op het begin, zoals de trailer van een film, zonder rekening te houden met wat er uiteindelijk gebeurde, zoals de daadwerkelijke film die slecht was. Deze rechtvaardiging is gebaseerd op het idee dat goede bedoelingen op de een of andere manier de negatieve uitkomsten ongedaan maken, wat zelden het geval is.
De ander de schuld geven van overgevoeligheid
Het kan allemaal over jou gaan op een slechte manier. Wanneer ze je beledigd hebben, was het probleem natuurlijk niet de belediging maar dat jij het te hard opnam! Wanneer ze je in de steek lieten, was het omdat jij niet genoeg tijd nam om in te checken en te beseffen dat ze zouden afhaken. Wanneer ze slecht reageerden in een situatie, deed je niet genoeg om hen voor te bereiden op de gebeurtenissen. Dit is een manier om de verantwoordelijkheid van hun schouders af te schuiven en op die van jou te leggen.
De ander demoniseren
Dit is een nog extremere variant van het slachtoffer de schuld geven. Ze kunnen zichzelf ervan overtuigen dat jij zo verschrikkelijk was dat ze gewoon slecht moesten handelen als reactie. Bijvoorbeeld, als ze je in de steek lieten tijdens een grote crisis, kunnen ze anderen vertellen: “Ja, die persoon had aardiger en beleefder moeten zijn,” zonder de zin af te maken met “terwijl ze een grote crisis doormaakten.” Om hun schuldgevoelens te verzachten, kunnen ze jouw daden overdrijven of zelfs verzinnen, want hoe verschrikkelijker jij lijkt, hoe minder verantwoordelijk zij zich voelen voor hun acties.
Onverenigbaarheid als excuus
Dit is waar ze hun acties de schuld geven aan de onverenigbaarheid en de mismatch tussen jullie twee. Dit is een beetje zoals zeggen dat ze naakt op hun werk verschenen omdat hun pak of jurk te strak zat. Oké, misschien waren jij en zij een slechte match in de zin dat jij dingen op een gepaste, ethische manier wilde doen en zij dat niet doen. Deze rechtvaardiging helpt hen de verantwoordelijkheid te verleggen van hun eigen daden naar de vermeende incompatibiliteit tussen jullie.
Ontkenning of geheugenverlies
Sommige mensen kunnen hun slechte gedrag of de volgorde van gebeurtenissen uit hun herinnering blokkeren. Het is als selectieve amnesie: “Ja, we hadden een soort van ruzie. Het volgende wat ik me herinner, is dat ik in een vliegtuig naar huis zat. Oh, trouwens, ik hoop dat je operatie goed is gegaan.” Waarom zou je je schuldig voelen over iets wat je je niet eens kunt herinneren? Deze strategie helpt mensen om hun daden te verbergen, zelfs voor zichzelf, waardoor ze niet hoeven te dealen met de consequenties van hun gedrag.
Conclusie
Niet iedereen heeft de volwassenheid, het zelfvertrouwen, het zelfrespect of het zelfbewustzijn om toe te geven wat ze verkeerd hebben gedaan, excuses aan te bieden en het goed te maken. Het kan veel gemakkelijker lijken om de rol van het slachtoffer te spelen, de rol van “ik-probeer-zo-hard-een-goed-persoon-te-zijn-maar-dingen-gebeuren-steeds-met-mij.”
Uiteindelijk moet je zelf verder komen en groeien na een episode van mishandeling. Het herstel ophangen aan de mensen die je in de eerste plaats hebben gepest of anderszins hebben pijn gedaan, betekent dat je je persoonlijke macht weggeeft. Zie hen in plaats daarvan als de zeer gebrekkige individuen die ze zijn. Begrijp dat hun grootste straf misschien is dat ze jouw vertrouwen en de kansen die daarmee gepaard gingen, hebben verspild.
Hoe ze hun daden ook rechtvaardigen, jij hoeft hen niet te rechtvaardigen voor de waarde die je misschien hebt gebracht.
