Dyscalculie is een leerstoornis die ervoor zorgt dat iemand moeite heeft met rekenen en wiskunde. Ongeveer 3 tot 7 procent van de mensen heeft deze aandoening. Dit betekent dat in Nederland duizenden kinderen, jongeren en volwassenen dagelijks worstelen met cijfers en rekenproblemen. Dyscalculie is niet hetzelfde als een gebrek aan intelligentie of een slechte opleiding. Het is een specifieke uitdaging met rekenen, vaak door problemen in het verwerken van hoeveelheden en getallen.
De impact van dyscalculie
Mensen met dyscalculie kunnen moeite hebben met de basis van rekenen, zoals optellen, aftrekken en het onthouden van tafels. Deze problemen kunnen al op jonge leeftijd beginnen. Als er niets aan gedaan wordt, leidt dit vaak tot frustratie, een laag zelfbeeld en angst voor school.
De gevolgen reiken verder dan het klaslokaal. Uit onderzoek blijkt dat veel volwassenen met dyscalculie moeite hebben om een baan te vinden of te behouden. Ze hebben ook vaker last van angst en depressie. In ernstige gevallen stoppen kinderen vroegtijdig met school. Dit maakt het belangrijk om dyscalculie tijdig te herkennen en te behandelen.
Hoe wordt dyscalculie vastgesteld?
Het vaststellen van dyscalculie begint vaak met observaties van de problemen. Een officiële diagnose vereist echter een uitgebreide evaluatie. Hierbij kijkt men naar hoe iemand presteert op specifieke rekentaken, in combinatie met een klinisch onderzoek en een gesprek over iemands achtergrond.
Hoewel het soms niet direct opvalt, kan dyscalculie grote gevolgen hebben. Het is daarom belangrijk dat ouders, leraren en zorgverleners de signalen herkennen en tijdig hulp inschakelen.
Tijdens de diagnose wordt uitgesloten dat de rekenproblemen veroorzaakt worden door een andere aandoening, zoals gehoorproblemen of onvoldoende onderwijs. Met behulp van speciale testen wordt vastgesteld of de rekenvaardigheden significant lager zijn dan wat je op basis van leeftijd of opleiding mag verwachten.
Behandelmethoden en ondersteuning
De beste aanpak voor dyscalculie is een behandeling die zich specifiek richt op de rekenproblemen. Dit kan bijvoorbeeld door gerichte oefeningen in kleine stappen, vaak onder begeleiding van een specialist. Het is belangrijk dat deze ondersteuning zo vroeg mogelijk begint, idealiter in de basisschoolleeftijd.
Individuele begeleiding werkt beter dan groepslessen. De behandeling moet minimaal 45 minuten per sessie duren om effectief te zijn. Sommige kinderen hebben ook baat bij oefeningen die werkgeheugen of concentratie verbeteren, maar de focus ligt altijd op rekenen zelf.
Een voorbeeld: een kind dat moeite heeft met het onthouden van tafels, kan leren deze in context te gebruiken, zoals bij het oplossen van eenvoudige rekensommetjes in dagelijkse situaties.
Sterke kanten van dyscalculie
Hoewel dyscalculie voornamelijk wordt geassocieerd met uitdagingen, hebben mensen met deze stoornis vaak sterke eigenschappen die voortkomen uit hun unieke manier van denken en leren. Hier zijn enkele voordelen die vaak worden genoemd:
- Creatief denken: Veel mensen met dyscalculie denken op een creatieve en niet-lineaire manier. Omdat ze vaak nieuwe strategieën moeten bedenken om problemen op te lossen, ontwikkelen ze een sterk vermogen om “buiten de kaders” te denken. Dit kan hen goed van pas komen in artistieke, innovatieve en probleemoplossende beroepen.
- Sterke verbale en sociale vaardigheden: Sommige mensen met dyscalculie compenseren hun rekenproblemen door sterker te zijn in verbale communicatie en sociale interactie. Ze kunnen uitblinken in storytelling, emotionele intelligentie en empathie, wat hen geschikt maakt voor rollen waarin samenwerking en begrip belangrijk zijn.
- Goede visuele en ruimtelijke vaardigheden: Hoewel dyscalculie specifiek te maken heeft met rekenkundige uitdagingen, hebben sommige mensen sterke visueel-ruimtelijke vaardigheden. Ze kunnen bijvoorbeeld goed zijn in het herkennen van patronen, visueel ontwerpen of het werken met complexe ruimtelijke structuren.
- Doorzettingsvermogen: Door de obstakels die ze tegenkomen, ontwikkelen veel mensen met dyscalculie een groot doorzettingsvermogen. Ze leren omgaan met tegenslagen en blijven zoeken naar oplossingen, wat hen veerkrachtig maakt.
- Empathie en begrip voor anderen: Door hun eigen uitdagingen begrijpen mensen met dyscalculie vaak wat het betekent om anders te zijn. Dit maakt hen gevoelig voor de gevoelens en behoeften van anderen, en ze zijn vaak goede luisteraars en supporters.
Veelvoorkomende bijkomende problemen
Dyscalculie komt vaak samen met andere uitdagingen. Kinderen en volwassenen met deze stoornis hebben bijvoorbeeld een verhoogde kans op ADHD of dyslexie. Daarnaast ontwikkelen sommigen angst voor rekenen of vermijden ze situaties waarin wiskunde een rol speelt.
Door deze bijkomende problemen wordt het leven nog ingewikkelder. Het is daarom belangrijk dat zorgverleners ook aandacht besteden aan deze klachten. Een geïntegreerde aanpak kan ervoor zorgen dat iemand niet alleen beter leert rekenen, maar zich ook beter in zijn vel voelt.
Wat moet er beter?
Hoewel er steeds meer aandacht is voor dyscalculie, schiet de ondersteuning nog tekort. In veel landen, waaronder Nederland, zijn er meer voorzieningen voor dyslexie dan voor dyscalculie. Dit is opmerkelijk, aangezien beide stoornissen grote gevolgen kunnen hebben voor het leven van een kind.
Het zou helpen als er meer onderzoek komt naar effectieve behandelingen, zeker voor oudere kinderen en volwassenen. Daarnaast is beleid nodig om kinderen met dyscalculie dezelfde kansen te bieden als kinderen met andere leerstoornissen.
Met de juiste diagnose, behandeling en steun kunnen kinderen met dyscalculie leren omgaan met hun uitdagingen en een positieve toekomst tegemoet gaan. Het begint allemaal met bewustwording en tijdig ingrijpen.
Haberstroh S, Schulte-Körne G. The Diagnosis and Treatment of Dyscalculia. Dtsch Arztebl Int. 2019;116(7):107-114. doi:10.3238/arztebl.2019.0107
