Sociale media zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Ze verbinden ons met vrienden, familie en zelfs onbekenden. Maar wist je dat deze online interacties ook invloed kunnen hebben op je fysieke gezondheid? Onderzoek wijst uit dat de manier waarop we omgaan met sociale media, en vooral de interacties met anderen, een rol kan spelen in hoe gezond we ons voelen.
Het lijkt erop dat online sociale verbondenheid vergelijkbare effecten heeft als het hebben van hechte relaties in de ‘echte’ wereld. Dit is vooral belangrijk voor jongeren en jongvolwassenen, die sociale media vaak gebruiken als een verlengstuk van hun sociale leven.
In dit artikel bespreken we hoe positieve en negatieve online interacties kunnen bijdragen aan, of juist afbreuk kunnen doen aan, je fysieke welzijn. Wat betekent het om “sociale banden” op te bouwen via een scherm? En wat kunnen we leren van wat experts sociale ‘faux pas’ noemen?
Sociale banden op sociale media: een nieuw gezondheidskompas
Het onderzoek, uitgevoerd onder jongvolwassenen, laat zien dat positieve interacties op sociale media een verrassend krachtige invloed kunnen hebben op de gezondheid. Berichten van vrienden die een persoonlijke connectie tonen – zoals “Leuk je gisteren te zien!” of “Succes met je presentatie vandaag!” – blijken samen te hangen met een betere fysieke gezondheid op latere leeftijd. Deelnemers die zulke berichten op 21-jarige leeftijd ontvingen, hadden op hun 28e minder last van ontstekingen, betere slaapkwaliteit en een lager BMI (een maat voor gewicht in verhouding tot lengte).
Hoe kan dit? Positieve interacties kunnen stress verminderen en een gevoel van verbondenheid creëren, zelfs via een scherm. Bovendien kunnen deze online connecties vaak offline worden versterkt, zoals bij het samenkomen met vrienden. Denk bijvoorbeeld aan een fotoalbum op Facebook waarin je vaak met dezelfde vriendengroep verschijnt. Dit soort interacties weerspiegelt niet alleen vriendschappen, maar stimuleert mogelijk ook gezonde gewoontes, zoals sporten of het delen van gezondere levensstijlen.
Risico’s van afwijkend online gedrag
Aan de andere kant laat het onderzoek zien dat online gedrag dat niet strookt met sociale normen negatieve gevolgen kan hebben voor de gezondheid. Dit wordt soms een ‘faux pas’ genoemd: posts die gênant of ongepast overkomen. Denk aan berichten met overmatig gebruik van scheldwoorden, foto’s van overmatig alcoholgebruik of expliciete opmerkingen. Jongvolwassenen die regelmatig zulke berichten van vrienden ontvingen, hadden op hun 28e vaker last van fysieke klachten, zoals slechtere slaapkwaliteit en meer ontstekingen in hun lichaam.
Waarom zijn deze effecten zo sterk? Het lijkt erop dat het ontvangen van ongepaste berichten je online reputatie kan schaden en zelfs kan leiden tot sociale uitsluiting. Stel je voor dat een vriend een foto van jou plaatst waarin je dronken bent op een feestje. Deze post kan ervoor zorgen dat je je minder verbonden voelt met anderen in je sociale kring, wat stress en onzekerheid veroorzaakt. Deze stress kan vervolgens fysiek doorwerken, bijvoorbeeld door een slechter immuunsysteem of een verhoogde bloeddruk.
Praktische lessen voor het alledaagse leven
Wat kunnen we leren van deze bevindingen? Hier zijn enkele tips om je online sociale interacties gezonder en positiever te maken:
- Wees bewust van wat je post: Zorg ervoor dat je berichten anderen niet in verlegenheid brengen of tegen sociale normen ingaan.
- Moedig positieve interacties aan: Een simpel bericht om iemand succes te wensen of een compliment te geven kan veel betekenen.
- Denk aan de lange termijn: De posts die je nu plaatst, kunnen je gezondheid en relaties jaren later beïnvloeden.
- Voor ouders en scholen: Leer jongeren over de kracht van sociale media en hoe ze gezonde online gewoontes kunnen ontwikkelen. Stimuleer gesprekken over wat wel en niet gepast is online.
Meer dan een scherm
Sociale media zijn meer dan een digitaal dagboek; ze zijn een krachtige tool voor sociale interactie en verbondenheid. Dit onderzoek laat zien dat de kwaliteit van onze online interacties belangrijke gevolgen kan hebben, niet alleen voor hoe we ons voelen, maar ook voor hoe we functioneren. Door bewuster om te gaan met hoe we communiceren via sociale media, kunnen we niet alleen onze mentale gezondheid, maar ook onze fysieke gezondheid verbeteren.
Dus de volgende keer dat je een bericht ontvangt of plaatst, vraag jezelf af: draagt dit bij aan mijn sociale verbondenheid? Of brengt het me verder van anderen vandaan? Sociale media bieden een kans om te groeien – zowel in verbinding met anderen als in gezondheid. Laten we die kans benutten.
Szwedo, D. E., Davis, A. A., Fowler, C., Mikami, A. Y., & Allen, J. P. (2024). Social media posts from friends during late adolescence as predictors of young adult physical health. Journal of youth and adolescence, 53(4), 784-798. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s10964-024-01945-4.pdf
