In de hedendaagse samenleving wordt vaak gestreefd naar perfectie. Dit is niet alleen zichtbaar in de eisen die men stelt aan fysieke prestaties of beroepssuccessen, maar ook in de persoonlijke ontwikkeling en zelfacceptatie. De zoektocht naar zelfliefde wordt vaak gezien als een nobel doel, maar kan ironisch genoeg veranderen in een vorm van perfectionisme die juist tegenwerkt.
Perfectionisme is niet slechts een streven naar uitmuntendheid; het is een obsessieve fixatie op zelfbeeld en controle, gedreven door een diepe angst voor afwijzing en kritiek. Deze angst is vaak geworteld in het idee dat men niet geliefd kan worden zoals men werkelijk is. Dit leidt tot een constante zelfmonitoring en een onverzadigbare behoefte aan goedkeuring.
Albert Ellis, de grondlegger van de Rationeel Emotieve Therapie (RET), benadrukte dat zelfacceptatie altijd – ja, altijd – onvoorwaardelijk zou moeten zijn, los van prestaties of de goedkeuring van anderen. Echter, deze benadering kan transformeren in een nieuw soort perfectionisme, waarbij men de perfecte patiënt of een buitengewoon aangepast individu probeert te worden.
Het echte probleem met perfectionisme is dat het leidt tot zelfabsorptie, waarbij de focus ligt op het eigen presteren ten koste van echte menselijke verbindingen. Mensen die perfectionistisch zijn, hebben vaak een verkeerd beeld van hoe anderen hen zien. Diegenen die zichzelf overschatten worden vaak minder gewaardeerd, terwijl degenen die zichzelf onderschatten juist vaak positiever worden ontvangen dan zij verwachten.
In het verhaal van Donny, een komiek die worstelt met zelfliefde in de serie ‘Baby Reindeer’, zien we hoe zijn drang naar zelfliefde uiteindelijk zijn zelfhaat voedt. Donny’s openbaring naar zijn publiek toe legt een diepe schaamte bloot, maar ook een moment van verbinding en herkenning. Dit moment onderstreept dat het nastreven van zelfliefde vaak weinig doet om onze innerlijke kritiek te verminderen. De opluchting die Donny voelt wanneer hij zijn gevoelens uit, wordt waarschijnlijk gedeeld door zijn publiek.
Dit leidt tot de vraag of we überhaupt het vermogen hebben om onszelf lief te hebben zonder externe bevestiging. Zoals een kind zich niet druk maakt of het liefhebbend is, maar vooral of het geliefd wordt, zo zouden we misschien minder moeten focussen op het zelfbeeld en meer op de liefde die we ontvangen en geven.
In plaats van zelfliefde na te streven als een perfect einddoel, zou het waardevoller kunnen zijn om te leren vertrouwen op de perspectieven van anderen en de liefde die zij bieden. Dit vertrouwen kan ons helpen ons minder te richten op een onbereikbaar ideaal van ‘goed genoeg’ en meer op wat werkelijk waardevol is in menselijke relaties: authenticiteit, verbinding en wederzijdse acceptatie.
Ellis, A. (2016). How to Stubbornly Refuse to Make Yourself Miserable About Anything–Yes, Anything!.Citadel.
