Zwangerschapsdiabetes (GDM) is een vorm van diabetes die tijdens de zwangerschap ontstaat en waarbij de bloedsuikerspiegel tijdelijk verhoogd is. Dit komt voor bij ongeveer 1 op de 7 zwangere vrouwen wereldwijd en ook in Nederland en België is het een veelvoorkomend probleem. Vaak verdwijnt de diabetes na de bevalling, maar de gevolgen voor moeder en kind kunnen langer merkbaar zijn.
Recent onderzoek heeft zich gericht op de mogelijke invloed van zwangerschapsdiabetes op de hersenontwikkeling van kinderen. Er zijn aanwijzingen dat kinderen van moeders met GDM een verhoogd risico lopen op ADHD-symptomen en gedragsproblemen. Wat zegt de wetenschap hierover? En wat kunnen moeders doen om de risico’s te beperken?
De link tussen zwangerschapsdiabetes en ADHD bij kinderen
Een grootschalige studie, waarbij gegevens van meer dan 200.000 moeder-kind paren uit tien Europese en Australische geboortecohorten zijn geanalyseerd, heeft een opvallende relatie blootgelegd. Kinderen van moeders met zwangerschapsdiabetes bleken vaker ADHD-achtige symptomen te vertonen op de leeftijd van 7 tot 10 jaar.
De onderzoekers vonden dat kinderen uit deze groep gemiddeld hogere scores hadden op ADHD-gerelateerde gedragingen, zoals aandachtsproblemen, impulsiviteit en hyperactiviteit. Dit effect bleef bestaan, zelfs nadat rekening werd gehouden met factoren zoals leeftijd van de moeder, BMI, rookgedrag en sociaaleconomische status.
Een mogelijke verklaring is dat een te hoge bloedsuikerspiegel tijdens de zwangerschap invloed heeft op de ontwikkeling van de foetale hersenen. Hoge glucosewaarden kunnen leiden tot ontstekingsreacties in de placenta en veranderingen in de manier waarop neuronen zich ontwikkelen, wat op latere leeftijd kan bijdragen aan aandachtsproblemen.
Gedragsproblemen en externe symptomen bij jonge kinderen
Bij jongere kinderen (4-6 jaar) werd een andere opvallende bevinding gedaan: zij vertoonden vaker externaliserend gedrag. Dit betekent dat zij meer moeite hadden met impulscontrole, vaker driftbuien hadden en over het algemeen meer probleemgedrag lieten zien dan kinderen van moeders zonder GDM.
Dit is een belangrijke observatie, omdat externaliserende gedragingen vaak een voorbode zijn van latere ADHD-diagnoses. Kinderen die op jonge leeftijd al moeite hebben met zelfregulatie, kunnen later meer problemen ondervinden op school en in sociale situaties. Het verband tussen GDM en deze gedragingen onderstreept het belang van vroege signalering en begeleiding.
Wat betekent dit voor toekomstige moeders?
Moet je je zorgen maken als je zwangerschapsdiabetes hebt (gehad)? Niet per se. Hoewel de studie aantoont dat er een verband is, betekent dit niet dat elk kind van een moeder met GDM ADHD zal ontwikkelen. Wel zijn er stappen die genomen kunnen worden om de risico’s te beperken:
- Gezonde voeding en beweging: Regelmatige lichaamsbeweging en een evenwichtig dieet kunnen helpen om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden.
- Goede medische opvolging: Vrouwen met verhoogde suikerwaarden tijdens de zwangerschap kunnen baat hebben bij extra controles en begeleiding door een diëtist of endocrinoloog.
- Bewustwording: Ouders en professionals kunnen alert zijn op vroege signalen van gedragsproblemen, zodat kinderen tijdig de juiste ondersteuning krijgen.
Reacties en vragen uit de praktijk
De bevindingen uit dit onderzoek kunnen belangrijk zijn voor zowel ouders als professionals die werken met kinderen. Herkennen ouders bepaalde gedragskenmerken bij hun kinderen die mogelijk te maken hebben met GDM tijdens de zwangerschap? En hoe kunnen leraren, psychologen en artsen bijdragen aan een betere ondersteuning voor deze kinderen?
Wat denk jij? Heb jij ervaring met zwangerschapsdiabetes en herken je bepaalde gedragskenmerken bij je kind? Deel je ervaringen en gedachten in de reacties of op het forum!
Pretorius RA, Avraam D, Guxens M, et al. Is maternal diabetes during pregnancy associated with neurodevelopmental, cognitive and behavioural outcomes in children? Insights from individual participant data meta-analysis in ten birth cohorts. BMC Pediatr. 2025;25(1):76. Published 2025 Jan 30. doi:10.1186/s12887-024-05365-y